VOV4.Bahnar - Pơ yan ‘mi tru\h đoa jing kơ plăh mur chek lar, jing khei ‘năr pơ rang j^ pơ lo\ le\ch [re [rônh roi to\k. Tơ drong kăl tơ tăm ‘no\h j^ tơ drong j^ âu to\k bo\k roi to\k hăm virus păng tơ po\h hre\nh tơ\ lơ tơ ring lơ\m te\h đak.   

Tơ drong tơm pơm ăn j^ pơ lo\ le\ch [re [rônh

J^ pơ lo\ le\ch [re [rônh đei 2 tơ drong tơm đoa pơm ăn j^:

- Yua đơ\ng pơ rang Dengue pơm ăn.

- Yua đơ\ng mur bre\nh hiup pham bơ ngai j^ hơ nhăk ăn bơ ngai ư\h kơ đei j^. ‘Nâu j^ tơ drong tơm đei [o#h păng [ônh pơ jing jing pơ rang hlo\h.

Tơ drong đei [o#h j^ pơ lo\ le\ch [re [rônh

Mur pơm ăn j^ đoa păr chă sa, kăp tơ\ gơ măng, lơ hlo\h ‘no\h j^ tơ\ 2 jơ đơ\ng ro\ng ‘năr le\ch, 2,3 jơ hơ drol kơ năr mơ\t. Pơ lo\ le\ch [re [rônh đei [o#h prăt sơ năm, mă loi ‘no\h lơ\m pơ yan ‘mi, [ơ\t lăp đei [o#h jing pơ rang. J^ pơ lo\ le\ch [re [rônh ‘no\h j^ tơ po\h tơ te\nh, gơ\h đei [o#h hăm đ^ đăng rim bơ ngai, rim sơ năm, mă lei hơ io\h đơ\ng 3 tru\h 10 sơ năm ‘no\h bơ ngai [ônh kơ đei j^ pơ lo\ le\ch đe [re [rônh hlo\h.  

J^ pơ lo\ le\ch [re [rônh đei 1,2 tơ drong [o#h j^ nhen tơ\ hơ la âu:

Hăm hơ io\h ie\: Hơ io\h đoa yu\h de#h, yu\h ư\h kơ ê, yu\h đơ\ng 38 – 39 độ, mă lei đoa ư\h kơ hơ dai hăm dôm tơ drong đei [o#h j^ nhen hie\n, hơ nơ\k. Mư\h ăn hơ io\h huch pơ gang tơ jur yu\h ‘no\h lăp đei yua lơ\m 2,3 jơ đe\ch.

- Đei [o#h le\ch pham [re [rônh tơ\ mu\h măt, hơ kar.

-  Le\ch pham mu\h

- Hăk

- Chă pơ yơ\ng le\ch pham

- {ơ\t lăp j^ klak, j^ tôch kơ de#h, j^ tơ\ hơ la kơ ting mir găh ‘ma.

- Hăm hơ io\h ‘lo\ [iơ\ ‘no\h ku\m đei [o#h yu\h mă lei yu\h dă [iơ\, j^ kơ\l, j^ măt, j^ kơ ting, rơ găh hơ ơ\m hơ ăm lơ\m hơ kâu păng ku\m đei [o#h le\ch pham [re [rônh.

Vei lăng hơ io\h [lep trong mư\h j^ pơ lo\ le\ch [re [rônh

J^ pơ lo\ le\ch [re [rônh tơ\ hơ io\h, tơ dăh ư\h kơ chă tơ tom gô tôch kơ krê hơ mơt, tơ drong lôch lơ. Tơ dăh bơ ngai lơ\m u\nh hnam chă [o#h hơ io\h đei dôm tơ [o#h đơ\ng j^ pơ lo\ le\ch [re [rônh, ‘no\h athei:

- Rơ\ih dôm tơ mam sa hơ io\h ‘me\h, klăih song pơm lơ ‘măng sa to\ se\t păng ư\h kơ kơ\m kang. Ăn hơ io\h sa tơ mam đak, lơ kơ chơ\t bek, [ônh kơ hach nhen chao, đak to\h...

- Ăn hơ io\h nhă thim lơ đak, kơ loăi đak lăp ‘no\h đak [la\ng, đak kam, đak chanh,... păng athei ăn hơ io\h huach thim đak pơ gang oresol, yua kơ ‘ngoăih tơ drong tơ mơ\t đak đei 1,2 kơ chơ\t đei hiong đak yua đơ\ng yu\h de#h, đei thim 1 kơ so# vitamin C lơ, tơ gu\m hoan pham kơ jăp, tơ jur [iơ\ tơ drong le\ch pham rim hơ n^h lơ\m hơ kâu.

- Hơ len lăng păng ăn hơ io\h [^ch tơ\ hnam pơ gang tơ tom: mư\h hơ io\h yu\h hlo\h 2 năr mă ư\h kơ tơ chă đei yua đơ\ng kiơ, athei ba hơ io\h năm hnam pơ gang tơ je# hlo\h vă kơ đei [ak si hơ len lăng păng hơ met păng đei dôm trong jang tơ jur yu\h [lep trong.

‘Ngoăih kơ ‘no\h athei lăng tru\h thim 1,2 tơ drong tơ\ hơ la âu:

- ‘Ne\ kơ ăn hơ io\h huch pơ gang Aspirine dăh mă Ibuprofen (gô pơm ăn le\ch pham hlu\ng).

- ‘Ne\ kơ ăn hơ io\h sa, huch dôm tơ mam đei kơ mâu găm dăh mă [rê ( gô pơm ăn hơ vơ\l hăm le\ch pham trong klak tơ\ hơ io\h).

Tang găn po\ le\ch [re [rônh

- Ư|h kơ gơ\h bơ\ jang tơ\ hơ la dôm an^h đei cham char măng mu, hơ yu\ih, hngôm, đak tơ\ng, [ônh kơ đei mu\r kăp. 

- Athei tơ jur kơ mu\ng mư\h tep pơ đ^ tơ\ kơ ‘năr păng kơ măng vă hoei kơ mur.

- Yua 1,2 trong pơ lôch mur nhen: yua kơ [^nh pru\ih, tơ\k nhang mur, pru\ih pơ gang tang găn mur...

- Đơ\p hlom kle\p rim an^h đei đak nhen bo#i, kl^nh... ‘nâu j^ an^h mur chek lar char lơ.

- Chong pơ ‘ngoăh râm re\k.

- Pơm rơ go\h an^h oei, rơ hơi, rơ ngơp.

Thuem tơ blơ\