VOV4.Bahnar - {ât adrol, lơ\m păng đơ\ng ro\ng kơ Têt Nguyên đán, tơ drong răt yoa ‘nhie\m ‘nhot, tơ mam hơ drih, por ‘nhot pai s^n tăh ming lơ\m hơ tuh tơ ngie\t to\k lơ. Kơ lih yoa thoi no\h, đe chă te\ch mơ dro lơ tơ mam xa, lơ\m no\h đei por ‘nhot, đak nhă ưh tom hơ len năng rơ go\h dăh ưh. Tơ drong [ơm pơ nhu\l, soai hăk đơ\ng ưh đei rơih tơ mam xa rơ go\h hlôi đei.

Dôm năr Tết Nguyên đán Bính Thân 2016 âu ki, lơ bơ ngai tơ chă năm tru\h an^h hơ met pơ nhu\l Hnam pơ gang de#h char Dak Nông vă hơ met pơ nhu\l đơ\ng tơ mam sa. Mo\ Đặng Thị Hà, oei tơ\ kueng kơ pho# 3, phường Nghĩa Trung, thị xăh Gia Nghĩa, de#h char Dak Nông tơ roi tơ băt: Yua đơ\ng te\ch pơ kao Tết kơ na lơ năr âu ki athei oei tơ\ ‘ngoăih trong sa tơ mam sa pai đơ\ng drol. {ơ\t lăp hăt kơ te\ch tơ mam kơ na ư\h kơ tom bro\k tơ\ hnam pai go\, athei răt dôm tơ mam sa tơ\ rim an^h mơ dro tơ mam sa ie\ j^h trong. Tơ drong răm, mo\ Hà đei pơ nhu\l athei [^ch tơ\ hnam pơ gang: “Đơ\ng pơ gê brei ‘no\h ^nh [o#h j^ klak, đang kơ ‘no\h năm tơ\ hnam pơ gang xăh [ơ\t 11 jơ păng đei [ak si siêu âm păng akhan j^ klak. Đang kơ ‘no\h dơ\ng [ak si ku\m akhan ư\h kơ măh kơ chơ\t, rơ mơ\n. {ak si ăn [et pơ gang si rôm păng đak plei ‘long vă sơ đơ\ng jơ hngơ\m pran. Găh tơ mam sa âu ki ‘no\h ku\m ư\h kơ băt hơ dăh, răt tơ\ rim an^h te\ch mơ dro tơ mam sa ie\ tơ\ kơ chơ đe\ch. Đơ\ng ro\ng kơnh băt bơ\ih tơ dăh răt tơ mam sa athei tơ chă băt hơ dăh an^h pơm tơ le\ch hơ drol kơ răt, kăl kơ so\ng sa s^n tơ\ hnam, ‘ne\ kơ gan le\ch sa tơ\ ‘ngoăih j^h trong mơ dro”.

Ư|h khan lăp tơ\ kơ pho#, thị xăh, kơ tă tơ\ tơ ring tơ rang, lơ bơ ngai ku\m đei pơ nhu\l tơ mam sa [ơ\t sa dôm tơ mam sa đei pai le# đunh năr. Tơ\ hnam pơ gang xăh linh hăm kon pơ lei Trung đoàn 726, Binh đoàn 16 tơ\ xăh Quảng Trực, apu\ng Tuy Đức, de#h char Dak Nông, mư\h rim năr hơ tuch sơ năm đei 1-2 ‘nu bơ ngai năm khăm hơ met j^ yua đơ\ng pơ nhu\l tơ mam sa. Prăih đơ\ng ro\ng kơ j^ klak măh ôp klak, Thị Sư, oei tơ\ plei Bu Prăng 1, xăh Quảng Trực, apu\ng Tuy Đức, de#h char Dak Nông tơ roi tơ băt:“ Măng hei oei hoei mă lei ư\h kơ ê đơ\ng 4 jơ pơ gê j^ klak, chă pơ yơ\ng, đơ\ng ro\ng kơ ‘no\h [o#h hơ ving măt, rơ bưi đ^ jơ\ng ti, đang kơ ‘no\h tru\h 10 jơ oei ư\h kơ gơ\h iung kơ na năm tơ\ âu. {ak si siêu âm đei pơ nhu\l tơ mam sa yua đơ\ng sa đậu hũ răt tơ\ kơ chơ.”

Tơ\ hơ năp tơ drong hơ mơt kơ j^ pơ nhu\l tơ mam sa roi to\k, mă loi ‘no\h j^ lơ\m năr hơ drol, lơ\m păng đơ\ng ro\ng Tết Nguyên đán Bính Thân 2016, an^h jang pơ gang de#h char Dak Nông păng rim an^h jang kơ pal hơ to\k pran tơ drong jang vei lăng tơ mam sa rơ go\h ‘lơ\ng. Ku\m hăm ‘no\h, athei rim hnam pơ gang, an^h jang pơ gang păng rim hnam pơ gang xăh hơ to\k loi dơ\ng tơ drong tơ roi tơ băt, hơ met bơ ngai jang, gre, tơ mam, pơ gang tơ jră hăm tơ drong j^ pơ nhu\l hơ mơt kơ đei [o#h lơ\m păng đơ\ng ro\ng năr Tết. Thượng úy, Y sỹ Nguyễn Đoàn Dũng, Pho\ kơ dră vei lăng hnam pơ gang xăh linh hăm kon pơ lei Trung đoàn 726, Binh đoàn 16 tơ\ xăh Quảng Trực, apu\ng Tuy Đức, de#h char Dak Nông tơ roi tơ băt: “Lơ\m năr Tết âu đei [o#h lơ krê hơ mơt, mă mônh ‘no\h j^ pơ rang j^ găh tơ mam sa, mă 2 ‘no\h j^ pơ nhu\l tơ mam sa đei [o#h tôch kơ mơ mat. Yua thoi no\h, nhôn đ^ jơ hngơ\m ako\m bơ ngai jang, tơ mam drăm, pơ gang vei lăng ‘lơ\ng vă tơ jră hăm dôm bơ ngai j^ đei [o#h lơ…”. 

 Vă tơ gu\m ăn mih ma duch nă băt hơ dăh dôm tơ drong hơ mơt đei j^ đơ\ng tơ mam xa ưh rơ go\h păng trong rơih, răt, ‘măn răk, vei lăng rơ go\h ‘lơ\ng tơ mam xa, nhôn đei [ai pơ ma nuh hăm {ak si Võ Minh Quốc, Pho\ Kơ dră An^h vei lăng rơ go\h ‘lơ\ng tơ mam xa dêh char Dak Nông.

 -Ap^nh ih tơ roi tơ băt an^h jang kơ pal hơ met thoi yơ vă tơ drong jang vei lăng rơ go\h ‘lơ\ng tơ mam xa lơ\m păng đơ\ng ro\ng kơ têt Nguyên đán păng dôm năr lêh pơ yan puih phang 2016 âu gơ\h sơ đơ\ng ‘lơ\ng?

 -{ak si Võ Minh Quốc: {ât Têt Nguyên đán păng dôm năr lêh pơ yan puih phang, tơ\ dêh char Dak Nông đei pơ gơ\r tôch hơ iă. Ku\m hăm ‘no\h tơ mam xa đei pai, te\ch ku\m to\k lơ. Dôm tơ mam nhen [e\ng, keo, hơ lăk, [ier, jo# hloi bơ\n ‘nhie\m ‘nhot, ka, plei ‘long… đei chơ tơ mât lơ\m dêh char tôch lơ. Dak Nông ưh đei dôm hnam kơ măy, an^h pơm tơ le\ch tơ mam xa tih, kơ na tơ mam xa mă lơ ‘no\h răt io\k đơ\ng nai ngăl, tôch hơ mơt ưh kơ rơ go\h. Yoa thoi no\h, tơ drong hơ len năng tơ mam xa ku\m nhen tơ drong pơm tơ le\ch te\ch mơ dro tơ mam xa đei nhôn năng kăl, pơ gơ\r jang ‘lơ\ng, nhen tơ roi tơ băt, pơ tho tơ [ôh găh tơ mam xa rơ go\h ‘lơ\ng ăn kon pơ lei, vă đe rơih răt, ‘măn răk, pai xa rơ go\h ‘lơ\ng, huei đei j^ jăn kiơ…

 {lep [ât ‘măng mă âu, jo# hloi adrol, lơ\m păng đơ\ng ro\ng kơ Têt, đơ\ng dêh char truh tơ\ apu\ng păng xăh, phương, th^ trơ\n adoi hơ to\k khu\l jang dăr lăng, nhen tơ\ dêh char pơ jing khul jang đơ\ng lơ an^h jang kơ pal yoa an^h jang pơ gang che\p kơ\l, tơ\ 8 apu\ng, th^ xăh ku\m pơ jing lơ khul jang thoi no\h ‘năi vă jur dăr lăng tơ\ dôm an^h pơm tơ mam xa. Nhôn dăr lăng đ^ đăng an^h pơm tơ le\ch, te\ch mơ dro tơ mam xa, đak nhă lơ\m dêh char păng sek tơ lang kiơ\ luât pơ kăp…

  -{ak si Võ Minh Quốc: M^nh [ar nơ\r tơ tă ăn kon pơ lei găh tơ mam rơ go\h ‘lơ\ng ‘no\h mưh bơ\n răt tơ mam xa athei răt tơ\ dôm an^h te\ch mơ dro đei ư jang xa tơ păt, đei tơ mam rơ go\h, le# kơ răt tơ mam đe te\ch kư\ kă rok trong. Hăm tơ mam pai đang tăh lơ\m tơ pu, athei lăng năng an^h yơ pơm, năr gơ\h yoa, anăn tơ mam… lăng hơ len vă gơ\h băt kơ lih yoa [ât têt yoa ham jên đe tơ le\ch te\ch hloi tơ mam ưh kơ ‘lơ\ng, tơ mam ya, đ^ năr gơ\h yoa… Hăm dôm tơ mam xa hơ drih ‘no\h bơ\n chă rơih ‘nhie\m, ka oei ‘lơ\ng huei kơ [ou, ôm… {um. ‘nhot, plei ‘long thoi no\h mơ\n, le# răt ‘nhot, plei ‘long đ^ jô ho\nh, athei rơih răt tơ mam oei ‘lơ\ng. Tơ dăh tơ mam yơ ‘no\h [ou kơ ne#, [ou ưh tro\ kơ sư ‘no\h athei hu\t hloi. Mưh răt đang bơih athei ming mă kle\p, athei tăh hơ met lơ\m hơ tuh tơ ngie\t, ‘nhot ‘no\h bơ\n ‘măn răk sư hăm hơ yuh tơ ngie\t đơ\ng 8-12 độ C; oei ‘nhie\m, ka ‘no\h tăh tơ\ lăm ming pre\l hơ la kơ 0 độ C, tơ dăh ưh kơnh sư hư…

 -{ak si Võ Minh Quốc: Tơ\ dêh char Dak Nông tơ roi hơ dăh 2 kơ so# điên thoăi kăl, kơ măy tơ\ An^h vei lăng tơ mam xa rơ go\h ‘lơ\ng. Oei tơ\ dôm apu\ng, th^ xăh ‘no\h đei hnam pơ gang păng khul kơ dră tơ ring. Kơ na mưh [ôh, đei nơ\r tơ roi găh tơ mam xa ưh rơ go\h ‘no\h kon pơ lei năm tơ\ hnam pơ gang je# hlo\h mă ưh ‘no\h tơ roi ăn khul kơ dră tơ ring. Mưh [ôh kon pơ lei athei jăh năm tơ roi ăn khul kơ dră mă ưh ‘no\h tơ roi ăn Hnam pơ gang je# hlo\h vă đei trong sek tơ lang.

  -Đon kơ chăng tơ jră hăm tơ drong j^ mưh [ôh bơ ngai soai hăk đơ\ng tơ mam xa đei năng  kăl ‘năi ưh deh?

  -{ak si Võ Minh Quốc: Tơ drong hơ met, hơ len năng tơ drong [ơm pơ nhu\l, soai hăk đơ\ng tơ mam xa ‘no\h dôm khul jang pơ gang đơ\ng An^h vei lăng rơ go\h ‘lơ\ng tơ mam xa truh tơ\ hnam pơ gang apu\ng, th^ đei khul jang ngăl păng đei hơ met tôm tơ mam vă hơ len năng hre\nh hlo\h mưh đei bơ ngai soai hăk đơ\ng tơ mam xa ưh rơ go\h. Nhôn hơ met ‘lơ\ng ngăl bơih…

   -Bơ nê kơ ih [ak si Võ Minh Quốc, Pho\ Kơ dră An^h vei lăng rơ go\h ‘lơ\ng tơ mam xa dêh char Dak Nông vang tơ ge\ch jơ pơ ma nuh hăm nhôn.

Dơ\ng hăm Thuem: Tơ blơ\ păng pơ re