VOV4.Bahnar - Jo# truh đ^ gie\ng âu ki, kơ so# bơ ngai j^ Zika tơ\ Việt Nam đ^ to\k truh 75 ‘nu păng ro\ năng gô to\k dơ\ng lơ\m dôm năr truh. Tơ ring Tây Nguyên ku\m đei lơ\m tơ ring hơ mơt đei j^ tơ po\h tôch dêh, [ât mă tơ\ Dak Lak hlôi đei 1 ‘nu hơ io\h j^ kơ\l ie\, đei An^h tơm vei lăng jang pơ gang akhan [ơm truh virus Zika. Tơ drong ‘nâu roi krê hlo\h dơ\ng [ât mă hơ nge\nh brônh đei virus Zika păng Dengue pơm tơ le\ch j^ pơ lo\ le\ch đe, oei tam mă găn đ^. Dak Lak pơ ma adro# păng Tây Nguyên pơ ma atu\m oei tôch hơ mơt tơ po\h j^ Zika păng j^ pơ lo\ le\ch đe. {ak si Phạm Văn Lào, Kơ dră che\p kơ\l An^h jang pơ gang tang găn tơ drong j^ Dak Lak tơ roi hơ dăh [iơ\ găh tơ drong tang găn j^ tơ\ tơ ring:

-{ak si ăi, j^ tơ ring blu\ng a lơ\m te\h đak đei hơ io\h j^ kơ\l ie\ đei jâu yoa đơ\ng virus Zika, ih tơ che\ng thoi yơ găh tơ drong krê kơ j^ âu tơ po\h tơ\ tơ ring?

-{ak si Phạm Văn Lào: Truh dang ei, Dak Lak hlôi đei bơ ngai j^ đơ\ng virus Zika păng j^ tơ plih yoa đơ\ng virus Zika. ‘Nâu j^ virus gơ\h tơ po\h đơ\ng hơ nge\nh kăp hai, tơ po\h kiơ\ trong oei hơ dai klo kăn hai kơ na [ônh kơ tơ po\h. ‘Ngoăih kơ ‘no\h Dak Lak j^ tơ ring đei bơ ngai j^ yoa Zika hai, kơ na ro\ năng gô đei dơ\ng lơ bơ ngai tơ po\h j^. Kơ plăh dang ei, tơ drong yak vih đơ\ng dôm tơ ring lơ\m dêh char păng đơ\ng Dak Lak hăm dôm dêh char đei j^ Zika tôch lơ, kơ na tơ drong hơ mơt j^ tơ po\h roi dêh hlo\h dơ\ng.

-{ak si ăi, tơ\ Dak Lak, đei tơ ring yơ đei năng hơ mơt j^ tơ po\h dêh, ưh gan hơ mơt j^ tơ po\h dăh ưh? Dăh mă dôm apu\ng, pơ lei tơm lơ\m dêh char hơ mơt j^ tơ po\h lei lăi băl ngăl, jo# hloi apu\ng Krông Buk, tơ ring đei 1 ‘nu hơ ioh tơ po\h j^ ‘nâu?

-{ak si Phạm Văn Lào: Bơ\n đ^ băt ngăl bơih, xăh Chư Pơ\ng, apu\ng Krông Buk j^ 1 xăh atăih yăih, mă lei ku\m đei bơ ngai j^ virus Zika, đơ\ng no\h gơ\h pơ ma đ^ đăng tơ ring hơ mơt đei j^ ‘nâu ngăl. Dơ no\ an^h vei lăng kon pơ lei dêh char Dak Lak hlôi pơ tho hơ to\k đon kơ chăng tang găn j^ jing 2.2, vă akhan đ^ đei bơ ngai j^ lơ\m tơ ring bơih, păng pơ tho ăn đ^ đăng tơ ring đei trong tang găn mă kơ tang, nhen tang găn hơ nge\nh kăp, pơ lôch klanh, lăng hơ len bơ ngai che\p pơ lo\ yuh đei jâu yoa virus Zika, mă loi hăm đe dro\ kăn hơ năp lơ\m 3 khei blu\ng.

-Hrei ‘nâu j^ pơ lo\ le\ch đe lơ\m tơ ring oei tôch dêh, vă akhan hơ nge\nh brônh đei virus dengue, Zika, oei tam mă ke\ găn đ^, tơ drong krê kơ tơ po\h j^ virus Zika ku\m tôch dêh. Lei, dôm tơ mam, kơ măy kơ mo\k khăm hơ len j^ kơ dêh char hăm ke\ pơm lăp hăm tơ drong ‘me\h vă chă [ôh j^ hrôih, vă đei trong tang găn tơ tom dăh ưh?

-{ak si Phạm Văn Lào: Dak Lak io\k đei tơ drong tơ gu\m đơ\ng An^h jang Pơ lôch pơ rang j^ Tây Nguyên ku\m gơ\h set hơ len năng virus mưh đei j^ hăm tơ drong tơ gu\m đơ\ng an^h jang trung ương vă set hơ len năng dôm bơ ngai đei j^, vă akhan khăm hơ len dơ\ng dôm bơ ngai hlôi tơ po\h j^ virus Zika bơih, kơ lih thoi no\h kơ na gơ\h pơ ma Dak Lak ke\ tơ jră hăm tơ drong j^ Zika. ‘Ngoăih kơ ‘no\h dêh char oei io\k đei tơ drong tơ gu\m đơ\ng An^h vei lăng jang pơ gang apu\ng plenh te\h păng Hnam trưng Đăi ho\k Nagasaki Nhật Bản. Tơ dăh đei bơ ngai đei jâu tơ po\h j^, nhôn io\k pham gơih ăn An^h jang pơ gang tang găn j^, tơ dăh [ôh kăl dơ\ng ‘no\h nhôn gơih hloi ăn dôm an^h jang đei tôm kơ măy khăm hơ len ‘lơ\ng vă gơ\h chă [ôh j^ hrôih.

-Tơ drong tang găn virus Zika hrei ‘nâu tôch mơ mat. Tơ drong tang găn hơ nge\nh brônh vă găn j^ tơ po\h lăp đei yoa 1 păh đe\ch, [ât mă đei lơ trong tơ po\h, đơ\ng lơ tơ ring pha ra băl, dôm te\h đak pha ra băl mât le\ch tơ\ Dak Lak. Lei, dêh char đei trong jang yơ vă tang găn j^ kơ plăh dang ei?

-{ak si Phạm Văn Lào: Tơ\ hơ năp tơ drong ‘nâu, Dak Lak hlôi pơ jing 1 trong jang tang găn Zika tôch rơ đăh đei Kơ dră vei lăng kon pơ lei dêh char k^ ăn. Păng dang ei, dêh char hlôi hơ to\k tơ drong krê athei tang găn j^ Zika truh 2.2. Găh An^h jang pơ gang ‘no\h hlôi pơ gơ\r hôp hăm Kơ dră vei lăng kon pơ lei đ^ đăng apu\ng tơ le\ch trong jang, k^ pơ kăp bơ\ jang dôm tơ drong jang tang găn, pơ lôch klanh, hơ nge\nh păng tang găn j^ Zika. Dak Lak hlôi pơ tâp ăn đ^ đăng bơ ngai jang pơ gang đơ\ng xăh truh apu\ng, truh tơ\ dêh char, dôm hnam pơ gang păng an^h khăm hơ met j^ găh trong tang găn, khăm hơ len păng hơ met j^ Zika. Truh dang ei, dêh char pơ gơ\r jang 1 ‘măng dơ\ng. Vă akhan dêh char pơ gơ\r jang 2 ‘măng bơih. Dak Lak oei pơ jing hloi lơ khul dăr lăng vă hơ len năng ‘măng mă 2, đơ\ng ro\ng dôm nơ\r tơ gop ‘măng mă 1.

Thoi no\h dêh char bơ\ jang tôch hơ len găh tơ drong ‘nâu. Dêh char oei pơ gơ\r hơ met ‘lơ\ng ăn dôm tơ ring đei j^ pơ lo\ le\ch đe ku\m nhen j^ đơ\ng virus Zika. Nhen bơ ngai j^ kơ\l ie\ đơ\ng Zika tơ\ apu\ng Krông Buk ‘no\h, an^h jang pơ gang bơ\ jang lơ trong tôch hơ len, pơm ‘lơ\ng ăn tơ drong erih xa păng jơ hngâm pran kơ kon pơ lei đei vei lăng gơ\h ‘lơ\ng ngăl. Dak Lak oei pơ gơ\r lơ ‘măng tơ roi tơ băt găh j^ Zika, đơ\ng no\h gơ\h pơ ma truh dang ei đon hlôh vao đơ\ng kon pơ lei hăm j^ Zika ku\m to\k [iơ\ ‘năi.

-Lei ah, bơ nê kơ ih hơ! 

Dơ\ng: Tơ blơ\