VOV4.Bahnar -Vă kơ m^h ma duch nă păng bôl buăl hlo#h dơ\ng găh tơ drong j^ tơ\ găh lăm măt ku\m nhen trong tang găn tơ drong j^ âu, {ak si Nguyễn Thị Minh Hải, khoa Glocom – Màng bồ đào – Võng mạc, Hnam pơ gang hơ met j^ Măt Dak Lak, tơ roi tơ [o#h.

- {ak si ăi! Đei [o#h liơ vă kơ băt 1 ‘nu bơ ngai j^ tơ\ lăm măt?  

{ak si Nguyễn Thị Minh Hải: Găh tơ drong đei [o#h ‘no\h bơ ngai j^ ư\h kơ đei [o#h j^ kiơ hloi mă lăp lăng bơ bul đe\ch. Mơ\ng lơ\m j^ de#h dar pha ra băl, tơ drong j^ pha ra băl mă ư\h kơ gan bang gô pha ra băl. Mư\h j^ kiơ\ kơ yuăn khan võng mạc yua đơ\ng j^ hơ yô s^k dăh mă j^ hoàng điểm yua đơ\ng sơ năm ‘lo\ kră ‘no\h bơ ngai j^ [o#h bơ bul dar de\h, roi ‘năr roi to\k, roi ‘năr roi bơ bul lơ hlo\h. Oei mư\h j^ kơ ch^l hoan ‘no\h bơ ngai j^ gô [o#h bơ bôl ư\h kơ ê. Bơ ngai j^ tep ‘măng glơ\h ‘no\h pơ gê năr đơ\ng ro\ng đ^ [o#h bơ bul pơ đ^ 1 păh măt. Đei [o#h mă 2 ‘no\h bơ ngai j^ chă lăng peng pong ngăl. Mă 3 lăng dôm tơ mam ie\ ngăl, ư\h kơ nhen hmă, kơ mâu đơ\ng dôm tơ mam ku\m tơ pl^h pơ đ^ dăh mă bơ ngai j^ gô đei ư\h kơ bang, [o#h găm tơ\ hơ năp, ư\h kơ [o#h kiơ hloi.

- Bơ ngai hơ yơ đei hơ mơt kơ j^ găh tơ drong j^ tơ\ lăm măt hă [ak si?

{ak si Nguyễn Thị Minh Hải: Mă mônh ‘no\h bơ ngai j^ hơ yô s^k pơ đ^ hloi  tuýp 1 hăm tuýp 2 đei hơ mơt kơ j^ kiơ\ kơ yuăn khan võng mạc hơ yô s^k ngăl. Găh tơ drong j^ kiơ\ kơ yuăn khan hoàng điểm ‘no\h đa tơ [ơ\p tơ\ dôm bơ ngai kră hlo\h, đơ\ng 50 sơ năm tơ\ kơ pal. Tơ drong j^ kơ ch^l hoan ku\m đa tơ [ơ\p tơ\ bơ ngai ‘lo\ kră, đơ\ng 45, 50 sơ năm tơ\ kơ pal. Oei j^ găh kiơ\ kơ yuăn khan hắc mạc ‘no\h tơ [ơ\p sơ năm hơ yơ ku\m đei ngăl.

- Hrei ‘nâu đei dôm trong hơ met liơ vă hơ met j^ tơ\ găh lăm măt hă [ak si?

{ak si Nguyễn Thị Minh Hải: Hrei ‘nâu đei lơ trong vă hơ met dôm tơ drong j^ âu, pơ đ^ hloi hơ met nội khoa păng răih. Mă mônh, bơ ngai j^ gô đei [et pơ gang kơ tă lơ\m măt. Pơ gang âu vă tơ jră hơ to\k pơ jing nội môn, trong pham. Dôm pơ gang âu đei tơ mơ\t vă tơ jră hơ to\k pơ jing trong pham ư\h kơ ‘lơ\ng lơ\m măt. Tơ\ dôm bơ ngai j^ võng mạc hơ yô s^k, kơ ch^l trong hoan, j^ hoàng điểm sơ năm kră, lơ\m kơ plăh pơm j^ gô đei [o#h trong pham ư\h kơ ‘lơ\ng lơ\m võng mạc. Dôm trong pham ư\h kơ ‘lơ\ng âu tôch kơ [ônh kơ pơ chăh, pơm ăn j^ le\ch pham pơm kơ bơ ngai lăng bơ bul. Yua thoi no\h athei [et pơ gang lơ\m măt vă tơ jur [iơ\ tơ drong hơ to\k pơ jing trong pham ư\h kơ ‘lơ\ng lơ\m võng mạc.

Găh trong răih hơ met đơ\ng ro\ng âu kơnh đa gô  trăp tr^n hlo\h, răih mơ mat hlo\h. Trong hơ met âu lăp tơ gu\m bơ ngai j^ vei dơ\ng lăng bang dăh mă đei hơ to\k lăng bang ‘no\h ku\m hơ to\k to\ se\t đe\ch. Sư ư\h kơ lei lăi hăm răih kơ so\k lơ\m kơ m^l klong măt, đơ\ng ro\ng kơ tơ pl^h ‘ngoăih klong măt ‘nao ‘no\h gơ\h lăng hmă. Dang ei tơ\ Hnam pơ gang hơ met Măt tam mă gơ\h răih pơ đ^ mă lăp pơ gơ\r [et pơ gang ăn kơ bơ ngai j^ đe\ch. Dôm bơ ngai kăl kơ răih athei năm tơ\ hnam pơ gang Trung ương tơ\ Hà Nội dăh mă pơ lei tơm Hồ Chí Minh.

- {ak si ăi? Tơ drong [et pơ gang âu pơ dui đunh dang yơ?

{ak si Nguyễn Thị Minh Hải: Mơ\ng lơ\m dôm kơ loăi j^ pha ra băl. Dang ei bơ ngai j^ hơ met tơ\ hnam pơ gang hơ met j^ Măt đei [et to\ se\t hlo\h ‘no\h 3 tru\h 6 jru\m. Đơ\ng ro\ng kơ ‘no\h kăl kơ đei [ak si khăm, hơ len lăng dơ\ng păng ăn trong hơ met đơ\ng ro\ng dơ\ng. Đei bơ ngai j^ gô pơ dơ\h kơ [et dăh mă ku\m đei bơ ngai đei tơ jur kơ liêu [et. Mă tơ pă ‘no\h bơ ngai đei j^ mă đơ\ng ư\h kơ đei [et pơ gang oei athei năm khăm dơ\ng hơ nơ\ng. Dăh mă bơ ngai j^ gơ\h hơ len lăng măt kơ d^h tơ\ hnam. Bơ\n pe\ng 1 păh măt vă lăng hăm hơ đăl ư\h. Dăh mă rim khei athei năm khăm vă [ak si hơ len lăng hăm kăl kơ [et pơ gang dơ\ng ư\h.

- J^ găh lăm măt gơ\h tang găn thoi yơ hă [ak si?

{ak si Nguyễn Thị Minh Hải: Đei dôm tơ drong j^ gơ\h tang găn hiă păng đei dôm tơ drong j^ ‘no\h ư\h. Pơ t^h gia j^ găh to\k hắc mạc ‘no\h đei kơ d^h lơ\m hơ kâu kơ na ư\h kơ gơ\h tang găn hiă. Oei 1,2 tơ drong j^ nhen võng mạc hơ yô s^k, kơ ch^l trong hoan pham đa đei [o#h tơ\ bơ ngai ‘lo\ sơ năm. Bơ ngai j^ hơ yô s^k ‘no\h kăl kơ vei lăng s^k lơ\m pham ‘lơ\ng. Mă lei, mă đơ\ng đei vei lăng ‘lơ\ng s^k lơ\m pham ‘no\h đơ\ng ro\ng 10 sơ năm tơ\ kơ pal ‘no\h kơ so# bơ ngai j^ hơ yô s^k đei [o#h j^ oei to\k, hơ dai hăm tơ drong vei lăng ‘lơ\ng j^ gô tơ gu\m ăn dôm tơ drong đei [o#h j^ dă [iơ\ hlo\h, ư\h kơ gan [ơm kơ ne# tru\h lăng bang [iơ\. Hăm dôm bơ ngai đei j^ to\k huyết áp, rơ mă pham ‘no\h athei hơ met sơ đơ\ng ‘no\h măt lăng bang gô ‘lơ\ng hlo\h.

- Bơ nê kơ [ak si hơ!

Thu Huế - Quang Nhật: Ch^h

Thuem: Tơ blơ\