Hăm kon pơlei oe\i tơ\ rim pơlei pơla Tây Nguyên, pya đak đe\i lăng m^nh lơ\m dôm tơmam sa “pơm rơngơp” đe\i kon pơlei chă sa lu\ lăp. Hre\i au to\k bo\k lơ\m pơyan pya đak, tơdăh đe\i rơvơn năm tơ\ pơlei pơla kơ bơngai Êđê, M’nông dăh mă Jarai, bơ\n gô đe\i chă sa pya đak phơi rơngơp.

Dôm ple\i pya t^h to\ ple\i pôih to\k bo\k lơ\m mir [a

U|nh hnam [ok Ama Tinh oe\i tơ\ buôn Hô, tơring Ea Drơng, apu\ng Cư M’gar, dêh char Dak Lak jing m^nh lơ\m to\ se\t u\nh hnam oe\i răk ve\i hơdre\ch pya đak bơ\n hmă đơ\ng sơ\, đe\i chă pơtăm hrau hăm [a mir. Ba nhôn năm tơ\ mir [a atăih kơ hnam hlo\h 5 kây so#, adoi tơhlau tơ\ ple\i pya t^h to\ ple\i pôih Ama Tinh adoi chơt hơ iă pơma tơroi: “Sơnăm sơ\ mư\h phe\ đang chehphe u\nh hnam nhôn ro# 3 sao dơnơm kră kru\t vă pơtăm ming, lơ\m khe\i năr gô chang dơnơm t^h, pơge\nh [ơ\t chehphe tim mă hơyơ\l ‘no\h jơmu\l pơtăm [a hơ [o pro hơmre\. &nh je\i ap^nh đe\i hơdre\ch pya đak chă hrau hăm [a mir jơmu\l pơtăm hloi. Tơ\ au je\i đe\i m^nh [ar u\nh hnam pơtăm, mă le\i đe sư pơtăm lơ\m pơgar chehphe, kơna pya ư\h kơ gan ‘lơ\ng păng ư\h khan jing ‘lơ\ng nhen lơ lau ôh.”

Jơhnơr hơ io\h lơ\m pơlei tơklep hăm mir

Hmă hmă pya đak đe\i chă sa lu\k hrau hăm [o\h hơmre\ ‘no\h kăl hlo\h. Trong chă pơm je\i [ônh [o\ đe\ch, mă blu\ng ‘no\h ôp mă rơgo\h, kie\t kơđo\h, tơdăh pya ‘lơ\p le\i le# lơ lo\h hloi; đơ\ng no\h blăh 4 dăh mă 6 păng kla\t ie\ tăh lơ\m pơnhan mu\ng dăh mă lơ\m kơthăo; vă đe\i [au phu ‘lơ\ng ‘no\h hrau hăm hla kơd^m; io\k hla kơd^m au pe\h hăm [o\h hơmre\, [ôt ngok, [o\h; mă hơtuch ‘no\h io\k [o\h hơmre\ pe\h au tu\h hrau lu\k lơ\k hăm pya vă kơ [a\t. Tơdăh bơngai bu ‘me\h vă sa iu\ le\i chă tơpe\t to\ se\t ple\i kro#i. Hăm pya đum le\i đe roch io\k pơ đ^ găr đơ\ng no\h mă klat drau hăm hơmre\ chă sa. Ama Tinh tơbăt dơ\ng. “Hơdre\ch pya au ư\h kơ kăl ve\i lăng kơtang ôh, lăp đe\i ‘mi hơnơ\ng le\i hăp jing ‘lơ\ng, ư\h kơ nge# chă prôi pho\ng pruih pơgang yă kiơ ôh. {ok yă bơ\n sơ\, lăp đơ\ng ro\ng to\ phang mư\h đe\i ‘mi jur mă blu\ng ‘no\h cho\h hlang, cho\h trơ\l mir, lăp ‘mi ‘măng mă 2 ‘no\h chă jơmu\l kơde\h bơih. Kon pơlei io\k bơ\n găr plui tôl, pya hrau lơ\m [a đơ\ng no\h jơmu\l. ‘Mi ro\ to\ hơlăng, găr đăh chăt hroi tơ\ [a, hơnơ\ng lơ lo\h ư\h kơ kăl chă prôi pho\ng au to ôh, m^nh khe\i năr đunh ‘no\h pya ple\i hloi.”

Pơđ^ u\nh hnam chă sa pya dro\u hăm [o\h hơmre\

Găh mo\ Ami Kun, oe\i tơ\ tơring Cuôr Dăng, apu\ng Cư M’gar, dêh char Dak Lak tơroi tơbăt: “Pya đak ư\h kơ gơ\h chă pơtăm hơnơ\ng nhen pya hmă anai, mă đơ\ng lơ bơngai chă pơtăm hăp jing ‘lơ\ng, je\i pơkao mơ\m mă le\i kơtăn ple\i ư\h kơ gan ge\i kơ yuơ yăde dom. Mă kăl chă pơtăm je\i kăl [lep te\h păng pơyan ‘mơ\i. Kơ jă chă te\ch đơ\ng 15.000- 20.000 hlak jên lơ\m 1 k^, kơna đe răt tôch kơ lơ păng đe\i ‘măng ư\h kơ đe\i  vă chă te\ch măh năm phe\ đơ\ng mir 2 ‘măng, 3 ‘măng hloi.”

Đơ\ng sơ\ bơih dôm ple\i pya đak hlôi jing tơmam chă sa joăt joe kơ kon pơlei kon kông Tây Nguyên. Pya jing tơmam sa ư\h kơ gơ\h kơ [a\h lơ\m pơyan hơ [o, pơyan tôl … Pya đak ư\h khan lăp hơdro# tơmam sa pơm rơngơp jơhngơ\m jăn mă le\i oe\i jing lơ\m jơhnơr mơlo#h kơ kon pơlei groi te\h go#h bazan au mư\h dang e\i dôm ple\i pya đak roi năr roi hui kơ đe\i.

Bơngai ch^h: Djuang Niê  

Tơblơ\ nơ\r: Amazưt