VOV4.Bahnar - Jei nhen rim hơdrung kon kông anai tơ\ Tây Nguyên, soi ăn jơhngơ\m pran jăng grăng akau jing tơdrong pơgơ\r hơnơ\ng lơ\m jơhnơr er^h sa kơ bơngai K’Ho oei tơ\ Lâm Đồng. Tơdrong pơgơ\r au vă pơm ăn jơhngơ\m đon er^h sa hiôk hian, chơt hơ iă, ling lang lui akhan yang năng tông nông gia. ‘Nau jing jơ ‘năr et sa ăn bơngai klăih đơ\ng j^ jăn, đei pran jăng grăng akau dơ\ng.

Vă pơ pro\ ăn pơgơ\r soi tơbe\h ăn jơhngơ\m pran jăng grăng akau kơ bơngai K’Ho, hơdrol pơgơ\r m^nh khu\l bơngai dro\ ‘nglo năm tơ\ bri ko\h ‘long pơle pơm gơ\ng, tơchă kơmưt bri păng hla ‘long nha mồng jru\ lơ\m đak pơgang vă chă băh tơ\ rim bơngai lơ\m u\nh hnam. Soi tơbe\h au hăm pơbe, ie\r păng ge tơdrô. Găh đe dro\ kăn lơ\m u\nh hnam năm phe\ ‘nhot vă chă pai hơdoi hăm klak tăng pơbe, pai ‘nhot hơte. Găh pơbe hăm tơdrô đei u\nh hnam chă pơ pro\ đơ\ng đunh bơih.

Kră pơlei K’ Brỏh, oei tơ\ Koeng kơpho# K’ Ming, th^ trân Di Linh, apu\ng Di Linh, dêh char Lâm Đồng tơbăt, tơdrong soi tơbeh au kơ d^h u\nh hnam chă pơgơ\r lơ\m 1 năr: “ Tơdăh lơ\m u\nh hnam ư\h kơ đei chă j^ jăn au to lei ư\h kơ đei tơdrong kiơ ôh. Tơdăh u\nh hnam đei j^ jăn lei akhan kơ yuơ yang phak. Kơna kăl chă soi tơbe\h ăn kơ yang vă yang lăng tông nông gia. U|nh hnam pơkăp tơdăh klăih lei chă soi tơbe\h ăn kơ yang hăm pơbe vă bơngai j^ pran jăng grăng akau”.

Pơgê hrôih dôm bơngai dro\ nglo, đe tơdăm lơ\m u\nh hnam pơm gơ\ng ga. Lăp pơm pơro\ đang ‘no\h gơ\ng ga au đei ming tơ\ cham hnam.

Pơbe vă soi tơbe\h đei cho# tơ\ gơ\ng ga păng athei pơ jau chă soi tơbe\h. M^nh ‘nu bơngai dro\ nglo băt hơhôch chă hơhôch 3 ‘măng krao hơvơn yang vang et sa atu\m hăm u\nh hnam, vă kơ yang lăng tông nông gia ăn.

Lăp soi tơbe\h đang ‘no\h pơlôch pơbe tơ\ no\h hloi. Găh ie\r kăt pham tơ\ hnam. Lăp pơjau soi tơbe\h ăn kơ yang đang ‘no\h kăt 4 to\ jơ\ng pơbe hơtol tơ\ gơ\ng ga vă tơbăt ăn kơ yang akhan, u\nh hnam hlôi soi tơbe\h hăm pơbe, hơvơn yang vang et sa hơdoi hăm u\nh hnam, gram lăng u\nh hnam pran jăng grăng akau. Lăp đơ\ng ro\ng pai đang ‘nhe\m ‘nhot, [ok pơjau chă hrăih, băh đak pơgang. Kră pơlei K’ Brẹp, oei tơ\ Bòn Kròt Sớt, tơring Bảo Thuận, apu\ng Di Linh, dêh char Lâm Đồng j^ bơngai hlôi soi tơbe\h lơ\m pơgơr et ăn jơhngơ\m pran jăng grăng akau, đei nơ\r soi tơbe\h lơ lau:“Ơ yang, m^nh păh no\h, [ar pêng păh to, pêng puăn đăm tơdrau păh to. Dang ei ^nh soi tơbe\h ăn kơ yang, hơvơ\h hơvơi hơpơi yang lăng tông nông gia pơm ăn kơ sư pran jăng grăng akau, pă j^ pơlo\ to\ hơdrap, so\ng sa lu\, đak pơgang au tơpu\h hu\t yang kơne# le\ch ve\h atăih kơ kơ u\nh hnam, kơ pơlei, le\ch ve\h đơ\ng akau bơngai j^, ơ yang”.

Bơngai đei soi tơbe\h au, ăn sư oei to\k bo\k cham. {ok pơjau io\k đak băh tơ\ kơdu\ ro\ng sư. Đ^ đăng bơngai lơ\m u\nh hnam jei ako\m tơ oei tơ\ pra hnam pơglăn lăng tơ\ cham vă [ok pơjau băh đak tơ\ ro\ng. Đak au đei hrau bơ\n kơmưt bri, hla ‘long bri, đak tơdrô păng đak hmă, krao akhan đak pơgang. Tơdrong hrăih au vă tơpu\h hu\t yang kơne#, tơpu\h hu\t j^ jăn le\ch ve\h đơ\ng akau jăn. Lơ\m đak pơgang au jei đei pham pơbe. Kơ yuơ pham pơgang pơm ăn yang kơne# tăr văr, yang ‘lơ\ng hưch hanh lăng ba. {ok K’ Brỏh tơroi: “Băh đak pơgang au yang ‘lơ\ng lu\ lăp, yang kơne# tăr văr kơ yuơ đei pham pơbe, ư\h pă pơ\n pơra\m jơhngơ\m jăn kon bơngai păng tơdrong hrăih au vă tơpu\h hu\t yang kơne# jăk le\ch đơ\ng u\nh hnam, le\ch ve\h đơ\ng akau jăn bơngai j^ jăn”.

Hơdrol pơgơ\r soi tơbe\h, tơngla hnam năm tơroi ăn đ^ đăng kơtum kơto\ng ‘nho\ng o\h vang năm đơ\ng hrôih vă vang pơv^h pơvăn ăn. Lăp đơ\ng ro\ng pai ‘nhe\m ‘nhot đang, bơngai mă u\nh hnamn soi ăn au et tơdrô blu\ng a vă jơhngơ\m pran jăng, đơ\ng dang au pă đei chă j^ jăn păn hnong bơih. Đơ\ng ro\ng ‘no\h bơngai ‘lo\ kră hlo\h đơ\ng no\h mă tru\h tơ\ đe [ok yă, me\ [a\, kơtum kơto\ng ‘nho\ng oh vang et sa…

‘Nau jei jing jơ ‘năr et ăn bơngai ‘nao iung đơ\ng j^ jăn, kơtum kơto\ng ‘nho\ng o\h vang năm chă et sa m^nh păh chơt hyôk ăn kơ sư klăih đơ\ng j^, jăn, jang sa tơnăp adoi chă pơma dơnu\h d^h băl tơdrong oei sa, jang sa đơ\ng ro\ng au kơnh. Kon pơlei vang chă et sa chơt hơ iă ‘nă hal tru\h dang yơ tơdrô sap ‘no\h mă pơdơ\h vă năr đơ\ng ro\ng năm jang tơ\ chu\n mir dơ\ng.

Sơ\, bơngai K’Ho akhan, mư\h kon pơlei j^ jăn ‘no\h kơ yuơ hơdre\, yang kơne# pơm ăn, kơna krao pơjau chă ming hơmet ăn, mư\h klăih ‘no\h pơgơ\r soi tơbe\h ăn kơ yang lăng tông nông gia. Mă lei hrei au, mư\h j^ jăn kon pơlei năm tơ\ hnam pơgang chă khăm ming hơmet j^ jăn. Mư\h klăih ‘no\h pơgơ\r et sa. Gômơ\ng u\nh hnam đei [o#h dang yơ kơna pơgơ\r et sa t^h dăh mă ie\, m^nh păh vei răk tơ [a\k mong tơdrong oei sa joăt joe đơ\ng sơ\, m^nh păh vă rim răih bơngai lơ\m u\nh hnam, pơlei pơla chă pơma pơtho khan, pơkă d^h băl vei lăng năng tông ăn jơhngơ\n jăn po pran jăng grăng akau.

Bơngai ch^h” K’Brọp

Tơblơ\ nơ\r: Amazưt