J^ bo\ ‘no\h j^ 1 tơ drong j^ tơ po\h dang ei hloi. ‘Lơ\p ‘lo\ ku\m đei j^ ngăl, lơ\m no\h hơ io\h tam tru\h 10 sơ năm [ônh kơ j^ hlo\h. Tơ dăh băt trong tang găn păng hơ met j^ bo\ gô tơ gu\m hơ io\h hoei kơ đei dôm tơ drong j^ krê hơ mơt đơ\ng ro\ng âu kơnh. Tơ drong tơ roi “ Jơ hngơ\m pran tơ drong ar^h” năr ‘nâu, nhôn tơ roi 1,2 tơ drong kơ tơ\ng găh j^ bo\ păng trong hơ met – tang găn.

{o#h đei j^ bo\:

J^ bo\ ‘no\h j^ tơ drong j^ tơ po\h dang ei hloi, tơ po\h kiơ\ trong dui jơ hngơ\m dăh mă tơ je# hăm đak hai bơ ngai j^. Tơ drong j^ yua đơ\ng 1 kơ loăi virus găh Paramyxo pơm ăn, đoa [ơm ư\h kơ ‘lơ\ng tru\h trong đak hai lơ\m tơ [o\k dăh mă oei krao ‘no\h j^ trong meng đon pơm ăn j^, pơ ‘nge\h tơ\ hơ la tơ ‘ngam 1 păh dăh mă 2 păh. 25% dôm bơ ngai j^ bo\ ư\h kơ đei [o#h hơ dăh, mă lei găh lơ gô đei [o#h rim tơ drong j^ tơ\ hơ la âu:

- Yu\h de#h, [ơ\t lăp đei to\k tru\h 40 độ;

- Pơ ‘nge\h 1 păh dăh mă 2 păh hơ la meng đon tơ\ găh hơ năp đon păng lơ\m hơ la tơ ‘ngam.

- Hie\n dăh mă hơ nơ\k;

- J^ kơ\l păng j^ hơ ơ\m hơ ăm jơ\p hơ kâu.

- J^ klak, ư\h kơ ‘me\h so\ng sa;

Đơ\ng ro\ng 14-24 năr tơ je# hăm virus pơm ăn j^, bơ ngai j^ gô đei yu\h păh lăp đei hloi j^ hơ lo\ng, ư\h kơ hiôk, ư\h kơ ‘me\h so\ng sa. Đơ\ng ro\ng kơ ‘no\h, hơ la meng đon pơ tơm pơ ‘nge\h t^h 1 dăh mă 2 păh lơ\m dang 3 năr đang kơ ‘no\h roi dă [iơ\. Hơ n^h pơ ‘nge\h jur tru\h tơ\ tơ bo\k, tơ ‘ngam, [ơ\t lăp jur tru\h tơ\ kơ tơ\h pơm ăn pơ ‘nge\h kơ tơ\h.

J^ bo\ tơ\ hơ io\h hăm krê hơ mơt ?

J^ bo\ đoa hoei kơ krê hơ mơt păng gơ\h klăih kơ d^h lơ\m dang 10 năr. Mă lei, 1,2 ‘nu bơ ngai oei đei [o#h dôm tơ drong j^ kơ tang, mă loi ‘no\h j^ tơ\ hơ io\h.

- J^ kơ tăp: 20-35% đei j^ bo\ đơ\ng ro\ng kơ sơ năm păh iung ‘no\h đoa đei j^ kơ tăp đơ\ng ro\ng kơ 1 ‘măng j^ yu\h pơ dui đunh dang 7 năr. 50% dôm bơ ngai ho\nh kơ tăp gô pơm ăn hơ vo\ng.

- J^ tơ pu kon: 7% rim hơ io\h dro\ kăn j^ bo\ đơ\ng ro\ng kơ sơ năm păh iung gô hơ nhăk tru\h j^ tơ pu kon. Mă lei, hơ mơt kơ hơ vo\ng lơ\m dôm bơ ngai âu đoa hui kơ đei tơ [ơ\p.

- Pơm ư\h kơ ‘lơ\ng kơ\l ‘ngok, hơ nhăk tru\h j^ ‘ngok dăh mă pă ke\ vei lăng ‘ngok.

- Blu\h pham tơ so\h: J^ tơ drong j^ đei [o#h đơ\ng ro\ng j^ kơ tăp, pơm ư\h măh pham rong tơ so\h, hơ nhăk tru\h ôm tơ so\h.

 Vei lăng hơ io\h đei j^ bo\ thoi yơ?

- Mư\h [o#h hơ io\h đei j^ bo\, me\ athei ăn kon pơ dơ\h kơ ho\k oei tơ\ hnam vă hoei kơ tơ po\h ăn kơ dôm hơ io\h nai.

Tơ dăh hơ io\h yu\h de#h, me\ athei ăn hơ io\h huch pơ gang pơm ăn dă [iơ\ kơ j^, tơ jur yu\h vă tơ gu\m dă [iơ\ kơ j^, dă [iơ\ kơ pơ ‘nge\h ( tơ drong huch pơ gang tơ jur yu\h tơ jur j^ athei kiơ\ [lep kơ liêu păng nơ\r pơ tho athei đơ\ng [ak si).

- Ăn hơ io\h nhă lơ đak;

- Ăn hơ io\h so\ng sa tôm, athei rơ\ih dôm tơ mam sa rơ muăn, [ônh kơ sa, hơ to\k tơ mơ\t dơ\ng vitamin C ăn kơ hơ io\h vă hơ to\k jơ hngơ\m pran ăn kơ hơ kâu jăn.

- Lăng kăl tru\h pơm rơ go\h mu\h, [ơ\r ăn kơ kon rim năr hăm đak [o\h. Yua che rơ go\h păng đak to\ sut hơ kâu ăn kơ kon.

- Athei ba hơ io\h năm tơ\ hnam pơ gang hloi mư\h [o#h dôm tơ drong j^ tơ\ hơ la âu:  

Yu\h hơ nơ\ng lơ\m 3 năr, pơ ‘nge\h đunh hlo\h 7 năr.

Hơ io\h mơn kơ j^ de#h tơ\ hơ n^h đei pơ ‘nge\h.

Hơ io\h ư\h kơ gơ\h so\ng sa đei dôm tơ mam kiơ păng đei hiong đak.

Hơ io\h đei gơ\.

Tang găn j^ bo\ ăn hơ io\h:

Dang ei oei tam mă pơ gang hơ met klăih j^ bo\, mă lei bơ ngai me\ gơ\h tơ gu\m kon kơ chăng tang găn j^ hăm 1 jru\m pơ gang vaccine. Lăp đơ\ng ro\ng 6-7 năr [et bơ\ng, pơ gang vaccine gô pơ tru\t hơ kâu hơ io\h pơ jing tôm tơ drong pran vă tang găn j^.

Thuem tơ blơ\