VOV4.Bahnar - Pơ\k yua đơ\ng to\ pơ đang ‘no\h j^ tơ drong j^ krê hơ mơt, gô hơ nhăk tru\h kơ lôch. Mă lei ‘nâu j^ tơ drong j^ gơ\h tang găn păng băt hro#ih. Kiơ\ kơ y học tơ roi tơ băt, mư\h mơ\t lơ\m pơ yan pơ dơ\h ho\k, kơ so# bơ ngai đei pham blu\h tơ\ ‘ngok to\k hre\nh, kơ so# bơ ngai j^ de#h lu\m lơ hlo\h. ‘No\h j^ yua đơ\ng to\ pơ đang pơm hơ to\k krê hơ mơt kơ j^ pham blu\h tơ\ ‘ngok.  

Dôm tơ drong đei [o#h j^ đơ\ng pơ\k yua đơ\ng to\ pơ đang.

Hơ yu\h hơ kâu gô to\k tru\h 40 độ C, bơ ngai j^ gô hơ ngơ\t, ‘ngoăih kơ ‘no\h đei 1,2 tơ drong j^ nhen:

- J^ kơ\l

- Hơ ving măt, v^r văr..

- Ư|h kơ đei pơ u\h, mă đơ\ng hơ kâu tôch kơ to\ ră.

- Hơ kar [rê, to\ păng kro.

- Pôih to\k, hơ mren hơ kâu.

- {ơ [lut păng hăk.

- Plei nu\ih pơ pơ\ hre\nh.

- Dui jơ nghơ\m lap.

- Tơ pl^h pơm nhen ư\h kơ hiôk, ư\h kơ băt kiơ.

- {o#h pơ\k hơ ving.

- Ư|h kơ hơ dơ\r.

Hơ met mư\h đei pơ\k yua đơ\ng to\ pơ đang.

Tơ dăh buăl hơ mơt kơ bu ‘no\h đei 1 ‘măng pơ\k yua đơ\ng to\ pơ đang athei hơ met hloi dăh mă chơ bơ ngai j^ năm tơ\ hnam pơ gang. 

Lơ\m kơ plăh gô hơ met buăl gơ\h ăn bơ ngai j^ lơ\m an^h yơ\p rơ ngơp, plo#ih hu\t hơ băn ao. Tơ dăh [o#h bơ ngai j^ to\ de#h hnang athei pơm rơ ngơp ăn kơ sư nhen:

- Yua kuat vă pơm rơ ngơp, ‘măn che hơ yu\ih tơ\ hơ kâu bơ ngai j^.

- Gơ\h io\k đak pre\l sut tơ\ tơm blu, po\k ak yua kơ ‘nâu j^ dôm an^h đei lơ trong hoan tơ je# hăm hơ kar, mư\h pơm rơ ngơp bơ\n gơ\h tơ gu\m tơ jur yu\h to\ đơ\ng hơ kâu.

- Ăn bơ ngai j^ lơ\m an^h hum pơ\ih đak pơm rơ ngơp.

Dôm bơ ngai đei hơ mơt kơ đei pơ\k yua đơ\ng to\ pơ đang.

‘No\h j^ nge ‘nao rơ ne\h păng hơ io\h tam tru\h 4 sơ năm, bơ ngai kră đơ\ng 65 sơ năm tơ\ kơ pal, bơ ngai đei j^ plei nu\ih, tơ so\h, plei le\n, to\k huyêt ap, hơ yô s^k, vơnh, dôm bơ ngai huch lơ de#h hnang tơ drô păng bơ ngai ư\h nhă tôm đak… ‘no\h j^ dôm bơ ngai [ônh kơ đei pơ\k yua đơ\ng to\ pơ đang. Pơ\k yua đơ\ng to\ pơ đang đoa đei [o#h mư\h hơ yu\h to\ tơ\ ‘ngoăih đơ\ng 32 độ tơ\ kơ pal, hăm hơ yu\h âu tơ\ lơ te\h đak  phương tây pơ tho tơ tă ư\h kơ gơ\h bơ\ jang trăp tơ\ ‘ngoăih.

Trong tang găn j^

Mơ\t lơ\m pơ yan pơ dơ\h ho\k, mư\h hơ yu\h to\ tơ\ ‘ngoăih to\k, bơ ngai kră athei ‘ne\ kơ gan le\ch tơ\ ‘ngoăih lơ\m dôm ‘măng pơ đang. Hăm bơ ngai đei j^ plei nu\ih. Yua kơ măy pơm rơ ngơp athei [lo\k lăp gơ\h yua hơ yu\h tơ\ dang 27 độ C păng ư\h kơ hơ to\ đơ\ng lăm păng ‘ngoăih ‘lơ\ng hlo\h ư\h kơ gơ\h le# hlo\h 7 độ C.

Kăl athei lăng tru\h hơ nơ\ng tơ mơ\t dơ\ng đak, vă tang găn pham to\k krăl hơ nhăk tru\h pơ jing pham kơ toăl, pơ tâp tơ drong joăt mă đơ\ng ưh kơ ‘me\h nhă đak ku\m athei nhă tôm đak. Gơ\h huch đak pe\t plei ‘long, ‘nhot plei rim năr. Pơ gê hro#ih đơ\ng ro\ng iung đơ\ng tep athei nhă 1 kơ cho\k đak, 1 năr, athei tơ mơ\t đơ\ng 1,5- 2 kơ lich đak ăn hơ kâu jăn. Tơ dăh athei pơ tâp pơ hrăm athei nhă 1 kơ cho\k đak hơ drol kơ pơ tâp păng mư\h đơ\ng ro\ng 20 pơ n^t pơ tâp trăp athei tơ mơ\t đak 1 ‘măng.

Pơ yan pơ dơ\h ho\k athei hru\k hơ băn ao hơ iơch, să kơ mâu hơ dăh, yơ\l môk să păng đo\h măt m^l. Mư\h le\ch tơ\ ‘ngoăih kăl kơ pik kem tang găn to\ đei kơ so# tang găn to\ đơ\ng 30 SPF tơ\ kơ pal.

Pơ dơ\h hu\t dôm tơ drong bơ\ jang tơ\ ‘ngoăih tơ dăh ‘năr to\, lăp gơ\h le\ch tơ\ ‘ngoăih tơ\ pơ gê hro#ih păng tơ\ kơ sơ\.

Pơ yan to\, rim ‘nu bơ ngai đoa ‘me\h huch tơ drô, [ier vă kơ rơ ngơp, mă lei tơ drong ‘nâu ư\h kơ tro\ o#h. Mư\h ‘năr to\ roi ‘ne\ kơ gan huch tơ drô [ier dăh mă che\h phe yua đơ\ng đơ\ng dôm kơ chơ\t kôn păng caffein gô pơm ăn kơ bơ\n đei hiong đak lơ hlo\h, pơm ăn kơ bơ\n [ônh kơ đei pơ\k yua đơ\ng to\ pơ đang hlo\h dơ\ng.

Vei lăng đak hơ yô đơ\ng bơ\n mư\h ‘năr to\ pơ đang. Tơ dăh đak hơ yô đei [o#h kơ mâu pha kơ hmă, vă khan bơ\n to\k bo\k đei ư\h kơ măh đak. Athei tơ mơ\t hloi đak ăn kơ hơ kâu jăn. 

Kiơ\ bơ ngai joăt jang, dôm bơ ngai đei hơ mơt lơ j^ pham blu\h tơ\ ‘ngok nhen bơ ngai kră, to\k huyết áp, hơ yô s^k, ư\h kơ ‘lơ\ng lipid pham ( rơ mă pham lơ), pơ ‘nge\h trong hoan, bơ ngai et hơ\t, athei pơm kiơ\ hro#ih dôm trong jang tang găn. ‘Ngoăih kơ tơ pl^h trong oei sa nhen hu\t hơ\t, ‘ne\ kơ gan et tơ drô, [ier, kăl kơ vei lăng ‘lơ\ng huyết áp, rơ mă pham, trong pham, mă loi ‘no\h j^ tang găn tơ drong pơ jing kơ toăl pham.

Lơ\m pơ yan pơ dơ\h ho\k tơ dăh bơ ngai kră ư\h kơ ê [o#h j^ kơ\l, hơ ving măt, hơ hrem 1 păh hơ kâu, ‘ngơ ‘ngap hơ nơ\ng… ‘nâu ro\ lăng j^ tơ roi tơ băt hơ drol tơ drong vă pơm ăn pham blu\h tơ\ ‘ngok athei kơ chăng, năm khăm tơ\ [ak si hloi.

Thuem tơ blơ\