Tang găn tơdrong j^ tơ\ đe ho\k tro

Đơ\ng rong dôm khe\i pơdơ\h ho\k, kôn mon kon sau bơ\n hlôi mơ\t ho\k sơnăm ho\k ‘nao, ‘măn ăn pơm le#h mơ\t ho\k sơnăm ho\k ‘nao. Atu\m hăm chă răt bơ\n hla bơar ho\k, hla bơar ch^h, hơbe\n ao ‘nao vă kon hơ ‘lơ\p năm ho\k, m^nh tơdrong mă rim me\ [a\ je\i lăng ba kơ jăp ‘no\h ve\i lăng năng tông jơhngơ\m jăn ăn kon hơ ‘lơ\p bơ\n. Đei 1 tơ drong tôch kơ tơ tăm ‘no\h j^ ku\m hăm dôm tơ drong j^ jăn mă xơ năm ho\k tro rim đe o\h [ônh kơ [ơm j^, [o#h hơ dăh nhen hơ nơ\k, j^ măt, gro\nh, j^ jơ\ng ti [ơ\r … ‘no\h dôm tơ drong j^ hăm ho\k tro nhen: măt ư\h kơ bang, đo\ng đeo kơ ting kơ du\, pơm ăn vơnh ku\m jing tơ drong pơ joă hơ nơ\ng hăm đe o\h.   

            Păng 1 lơ\m dôm tơ drong j^ hăm ho\k tro to\k bo\k roi ‘năr roi to\k păng jing tơ drong hli bơ ngơ\t đơ\ng lơ me\ [a\ ‘no\h j^ măt ư\h kơ bang tơ\ hơ io\h. Kiơ\ rim bơ ngai joăt jang găh măt ‘no\h j^ măt ư\h kơ bang dang ei to\k bo\k đei [o#h to\k hre\nh tơ\ te\h đak bơ\n.

Tơ drong tơm pơm ăn măt ư\h kơ bang hăm ho\k tro tam mă đei hơ len lăng hơ dăh mă lei kiơ\ đơ\ng tơ che\ng hơ len, đe lăng [o#h dôm tơ drong jang kăl tơ drong pơ yar đơ\ng măt lơ\m khei ‘năr đunh nhen: lăng dôm bơ\n kơ so# ie\, đo\k hla ar, lăng kơ măy t^nh lơ\m hơ n^h ư\h kơ gan hơ dăh đei [ơm tru\h măt ư\h kơ bang. 

Rim đe me\ [a\ ho\k tro kăl kơ tơ re\k tru\h ‘no\h j^ ‘ngoăih kơ dôm tơ drong  tơm đei đơ\ng hơ dre\ch, nhen hơ io\h rơ ne\h hơ iơch k^ hơ la kơ 2 k^ 5, hơ io\h rơ ne\h ư\h tôm khei ‘no\h tơ drong tơm hơ io\h tep ư\h kơ hrăp dăh mă tep to\ xe\t, hơ io\h lăng ti vi je# de#h hnang [ônh kơ hơ nhăk tru\h măt ư\h kơ bang.

Rim đe me\ [a\ ka\l kơ mă kơ chăng lơ\m khei ‘năr hơ io\h đơ\ng 7 tru\h 9 xơ năm păng đơ\ng 12 tru\h 14 xơ năm, lơ\m khei ‘năr âu tơ dăh hơ io\h tep to\ xe\t de#h hnang dăh mă ư\h kơ tôm jơ vă tep yua kơ me\ [a\ athei ho\k lơ de#h hnang [ônh kơ pơm ăn măt ư\h kơ bang. Tơ dăh năr hơ yơ hơ io\h ku\m lăng ti vi lơ hlo\h 2 jơ, lăng hơ tăih đơ\ng măt tru\h tơ\ tơ vi ie\ hlo\h 3 mét gô pơm ăn kơ măt ư\h kơ ‘lơ\ng păng hơ nhăk tru\h măt ư\h kơ bang.

Thoi no\h đei hloi 1 nơ\r ap^nh mă đe me\, đe [a\ to\k bo\k tôch kơ bơ ngơ\t tru\h ‘no\h j^: Pơm thoi yơ vă kơ kon hơ ‘lơ\p bơ\n hoei kơ đei măt ư\h kơ bang?

Kiơ\ kơ rim bơ ngai joăt jang lơ\m tơ drong jang âu, 1 lơ\m dôm tơ drong tơm vă kon buăl hoei kơ đei măt ư\h kơ bang ‘no\h j^ athei ling lang vei lăng sơ\ đơ\ng đei hơ dăh ‘lơ\ng mư\h kon đo\k hla ar dăh mă ho\k pơ hrăm. Kăl kơ tơ re\k tru\h ‘no\h j^ pơ đ^ hloi hơ dăh de#h hnang hăm ư\h kơ gan hơ dăh adoi pơm ăn kơ măt hơ io\h lăp, kăl athei ve\h ver. Ưh le# hơ io\h đo\k hla ar, ch^h chư hơ doi đunh jơ. Ku\m ư\h kơ gơ\h le# hơ io\h lăng ti vi 2- 3 jơ hloi păng athei vei lăng đei tơ drong hơ tăih băl đo\k hla ar păng ch^h chư đơ\ng hơ io\h.

Hơ tăih băl ‘lơ\ng hlo\h đơ\ng măt tru\h tơ\ trang hla ar kăl kơ dang đơ\ng 30  tru\h 50cm. Hơ io\h tơ oei ho\k athei mă tơ păt. Mư\h ch^h ư\h kơ le# kơ\l hơ io\h hơ grêng găh mă [^ch lăng hla ar, sa răh lăng răh hla ar. Kơ chăng tru\h tơ mam sa bek ‘lơ\ng kơ đe hơ io\h. Ăn hơ io\h sa lơ tơ mam sa đei kơ chơ\t protein păng vitamin. Mư\h ho\k pơ hrăm kơ hret, kăl athei tơ re\k tru\h tơ mơ\t dơ\ng kơ chơ\t bek, hơ to\k loi dơ\ng pơ tâp akâu jăn.  

Hơ io\h kăl kơ đei hơ len lăng măt hơ dăh to\ xe\t hlo\h 1 xơ năm 1 ‘măng vă pơm ‘lơ\ng ăn kơ măt bang hơ dăh. Tơ dăh buăl jâu hơ mơt kơ kon ba măt ư\h kơ bang, athei năm hơ len lăng măt ăn kơ kon hloi, vă hoei kơ j^ de#h. Khei ‘năr ‘lơ\ng hlo\h năm hơ len lăng măt ăn kơ hơ io\h ‘no\h j^ hơ drol kơ hơ io\h pơ tơm năm tơ\ hnam trưng ho\k. Tơ drong măt ư\h kơ gan bang ư\h kơ đei băt gô pơm ăn măt tol tơ\ hơ năp kơnh, mă loi ‘no\h j^ lơ\m dôm khei ‘năr tơ chơ\t đơ\ng tơ drong  vă pơm ‘lơ\ng ăn kơ măt.

Ku\m hăm tơ drong măt ưh kơ bang, kon hơ ‘lơ\p bơ\n oei tơ jră hăm lơ tơ drong j^ đa đei tơ\ hnam trưng nai dơ\ng. Vă mih mă duch nă gơ\h băt hơ dăh [iơ\ dôm tơ drong j^ đa đei tơ\ hnam trưng ku\m nhen tơ drong kăl vă kon hơ ‘lơ\p gơ\h găn, veh ver đei tơ drong j^, nhôn đei jơ pơ ma nuh hăm [ok thây Nguyễn Hóa, Pho\ Kơ dră vei lăng pơ tho pơ hrăm dêh char Kon Tum găh tơ drong ‘nâu.

- {ok thây Nguyễn Hóa ăi, apinh ih tơ roi truh dôm tơ drong j^ jăn [ônh kơ đei hăm đe ho\k tro hrei ‘nâu, jơ hnơr che\p kơ\l pơ gơ\r kơ te\h đak bơ\n ning mônh kơnh lăng?

 - {ok thầy Nguyễn Hóa: ‘Nâu j^ tơ drong đei tơ pôl tôch tơ tăm păng hăp ku\m hơ nơ\ng đei tơ\ dôm hnam trưng. Dôm tơ drong j^ đa đei đơ\ng hnam trưng thoi âu: Mă 1 ‘no\h măt ưh bang. Mă 2 kơ ting du\ ro\ng đo\ng đeu. Mă 3 ‘no\h găh sơ ne\nh kơ he xa. Đơ\ng ro\ng kơ ‘no\h j^ jơ hngâm ưh sơ đơ\ng, hơ ke\ hơ kong mă ưh ‘no\h bek plên.

- Bơ\n oei pơ ma truh găh tơ drong j^ hăm đe o\h ho\k tro. Mă lei tơ drong tơm pơm tơ le\ch j^ ‘no\h [ât lăp kơnh ưh kơ s^ yoa đơ\ng hnam ho\k? Ih tơ che\ng thoi yơ găh tơ drong ‘nâu?

          - {ok thây Nguyễn Hóa: {ât lăp tơ drong tơm pơm tơ le\ch j^ âu ‘no\h yoa tơ drong hơ pơi ‘me\h hlo\h tơ drong đơ\ng me\ [ă ho\k tro. ‘No\h j^ hơ pơi ‘me\h kon kơ dih ho\k mă rơ gei, kơ na pơ go\ sư ho\k ưh đei lăng truh jơ hngâm jăn đe o\h. Pơ tih gia ho\k tơ\ hnam trưng, đang kơ ‘no\h ho\k thim âu to dơ\ng. Mă ưh ‘no\h ăn sư ho\k tơ\ hnam lơ dêh hnang, pơm ăn sư hli, tơ tăm dêh hnang. Đơ\ng tơ drong hli tơ tăm ‘no\h pơm ăn kon hơ ‘lơ\p jing ưh sơ đơ\ng lơ\m jơ hngâm. Kơ na găh hnam trưng ku\m athei chă trong pơ ma nuh, pơ tho tơ [ôh ăn đe me\ [ă vă đe me\ [ă ho\k tro gơ\h đei trong vei rong, pơ tho pơ hrăm tơ\ hnam lăp ‘lơ\ng ăn đe o\h.

- An^h pơ tho pơ hrăm dêh char Kon Tum hlôi jang yă kiơ vă găn le# [iơ\ tơ drong j^ jăn đa đei đơ\ng hnam trưng ăn đe o\h?

- {ok thây Nguyễn Hóa: Rim sơ năm kiơ\ nơ\r pơ tho đơ\ng An^h tơm vei lăng pơ tho pơ hrăm hơ doi hăm An^h tơm vei lăng jang pơ gang, An^h pơ tho pơ hrăm jang hơ doi hăm an^h vei lăng jang pơ gang tơ\ tơ ring pơ gơ\r jur dăr lăng, kiơ\ đơ\ng no\h vă pơ tho ăn dôm hnam trưng hơ to\k tơ drong tang găn dôm tơ drong j^ đa đei. Tơ\ hơ năp kơnh, an^h vei lăng pơ tho pơ hrăm dêh char hlôi tơ le\ch đei trong jang bơih. Mă 1 hơ to\k tơ drong dăr hơ len dôm tơ drong j^ tơ\ hnam trưng. Mă 2, kiơ\ đơ\ng no\h tơ le\ch trong pơ tho ăn dôm hnam trưng athei chă trong pơm thoi yơ vă vă huei pơm kơ hret lơ\m jơ hngâm, găn le# dôm tơ drong j^ jăn ‘no\h. Pơ tih gia nhen kơ [ang tang do\ ho\k athei pơm mă tro\ hăm nơ\r tơ chơ\t đơ\ng An^h tơm vei lăng pơ tho pơ hrăm, lăp hăm rim sơ năm vă đe o\h ngôi, ho\k pơ hrăm. Pơ tho ăn đe o\h ngôi mă tơ păt vă huei đei tơ drong j^. Găh lăm ho\k, athei pơm mă hơ dăh, vă găn [iơ\ tơ drong măt ưh kơ bang. Găh bơ ngai bek plên, an^h vei lăng pơ tho pơ hrăm pơ tho ăn dôm hnam trưng bơ\ jang hăm me\ [ă ho\k tro, mă loi hăm đe o\h [ônh bek plên, vă tơ roi tơ [ôh ăn me\ [ă lơ\m tơ drong rong ‘me kon hơ ‘lơ\p vă đe o\h huei kơ bek plên. Tơ plơ\ kơ ‘no\h hăm hơ io\h hơ ke\, me\ [ă athei rong ‘me mă ‘lơ\ng [iơ\.

- &h hăm đei nơ\r tơ tă kiơ hăm me\ [ă păng đe o\h ho\k tro hlôi đei tơ drong j^ kơ lih yoa đơ\ng hnam ho\k ưh?

- {ok thây Nguyễn Hóa: Blu\ng a, kiơ\ đơ\ng tơ drong j^ vă hnam trưng ku\m nhen me\ [ă ho\k tro gơ\h tơ le\ch trong găn. Tơ drong j^ ‘no\h đei thoi yơ? {ôh lơ liơ? Kiơ\ đơ\ng no\h vă tơ le\ch trong tang găn. Pơ tih gia nhen dang ei hăm, tơ drong j^ măt ưh kơ bang sư pha kơ dôm tơ drong j^ nai. Mă 1 athei năm khăm hơ len măt đe o\h thoi yơ păng sư ưh bang dang yơ? Đơ\ng no\h gơ\h tơ le\ch trong vei lăng. Mă hơ dăh ‘no\h j^ đo\h măt m^l. Măt m^l ‘no\h athei pơ to\ mă lăp đo# hăm măt đe o\h. Tơ dăh ưh lăp [ât lăp kơnh sư pơm ăn măt đe o\h roi ưh bang dơ\ng. Yoa măt ưh bang tơ dăh đo\h ưh kơ tro\ đo# sư roi to\k hlo\h dơ\ng. Kơ na inh ‘me\h pơ ma hơ dăh, athei lăng kiơ\ tơ drong j^, mă me\ [ă ho\k tro păng hnam trưng athei pơm thoi yơ vă gơ\h chă đei trong tang găn mă ‘lơ\ng.

- & àh, lei bơ nê kơ ih vang tơ ge\ch pơ ma nuh hăm nhôn.