VOV4.Bahnar - Đơ\ng sơ\, tơ drong juăt krao băl kiơ\ hơ năn kon sâu kơ bơ ngai Xơđăng hơ nơ\ng đei che\p vei kơ jăp. Dôm nơ\r đei yoa mưh chă pơ ma xa kơ plăh yă [ok, me\ [ă, tơ nei o\ng, kon sâu, kơ tum kơ to\ng… 2 pang klo kăn ku\m tôch lơ. Lơ\m hnam tơ no\, mưh đei 1 ‘nu bơ ngai io\k u\nh om, tơ drong krao măt băl đei tơ plih kiơ\. Mă loi, mưh đe sư đei kon sâu tơ drong krao băl roi pha, lăp hăm tơ drong arih, an^h oei xa lơ\m hnam tơ no\.

Nhen m^nh kơ so# hơ dre\ch kon kông nai tơ\ Tây Nguyên, lơ\m tơ pôl bơ ngai Xơđăng, kon pơ lei hui krao hơ yo\h hơ năn đe nai. Đe sư lăp krao hơ năn tơ pă hăm hơ io\h, bơ ngai tam mă đei u\nh om đ\e\ch. Bơ ngai ‘lơ\p ling lang ku\p yom, pơ ma xa ‘lơ\ng mưh tơ [âp, pơ ma nuh hăm bơ ngai ‘lo\, krao băl kiơ\ sơ năm, kiơ\ kơ tum kơ to\ng…

{ar u\nh hnam po# [ăn băl, mưh pơ ma nuh hăm bơ ngai mă 3 ‘no\h me\ [ă gơ\h krao băl ‘’Pôa roi’’ (krao po#), oei hăm dro\ kăn ‘no\h krao ’Jâ roi’’ (mưh bou truh kơ me\ [ă klo dăh mă kăn kơ kon hơ ‘lơ\p kơ dih). Mă lei, mưh đe yă [ok po# băn tơ [âp băl tơ pă ‘no\h đe krao băl pha dơ\ng (nơ\r Xơđăng krao ‘no\h ‘’Heăn’’, sư roi yom băl, ‘mêm băl hlo\h dơ\ng).

Yă Y Phui, bơ ngai Xơđăng tơ\ plei Kon Tây, xăh Ea Yiêng (Krông Pach, Dak Lak) ăn tơ băt: ‘’Kiơ\ tơ drong juăt kơ bơ ngai Xơđăng, lơ\m hnam đei kon hơ ‘lơ\p io\k u\nh om, blu\ng a me\ [ă 2 păh krao băl ‘’roi’’ (vă khan po#), tơ dăh mo\ mai ‘no\h krao yă tơ nei sư ‘’xâ’’, krao [ă klo sư ‘’pôa’’, ‘no\h j^ nơ\r krao [ât tam mă đei kon, nơ\r krao âu tơ [ôh jơ hngâm ‘mêm băt băl, mă ưh gơ\h krao bro\h hơ năn băl, oei đe mih ma 2 pang sư krao băl ‘’roi’’ ‘năi, mă lei mưh tơ [âp băl tơ\ yăn âu ‘no\h krao ‘’heăn’’.

Mưh bơ ngai kon đ^ đei u\nh om bơih đe ơm krao hơ năn tơ pă kơ o\ng, mo\ mai păng ‘nho\ng o\h 2 pang. Kiơ\ tơ drong juăt, tơ dăh 1 ‘nu bơ ngai bơ\h [ơm krao hơ năn tơ pă mo\ mai sư ‘no\h athei đei nơ\r pơ truh, oei tơ dăh pơ rơ\ng krao ‘no\h kơ tum kơ to\ng păih âu tơ roi ăn kră pơ lei sek phak kiơ\ tơ drong juăt. Nhen thoi no\h mơ\n, đe sư chă krao băl kiơ\ tơ drong yom, ‘mêm băl hăm ‘nho\ng o\h, kơ tum kơ to\ng po# [ăn đe sư.

Yă Y Phui, tơ roi dơ\ng: ‘’Pơ tih gia inh j^ hơ druh năm chă klo, kiơ\ tơ\ yăn âu, tơ dăh klo inh đei o\h dro\ nglo vă kơ yom băl mưh krao, inh krao o\h klo inh ‘no\h ‘’mâi’’, tơ dăh klo inh đei ‘nho\ng, đei mo\ ‘no\h inh krao ‘’mâi’’ ‘năi (nhen krao mih, nă mưh đei u\nh om bơih). Đe ‘nho\ng, o\h đe mo\ klo inh, inh krao ‘’mâi’’ ngăl, tơ dăh ‘nho\ng klo inh ‘no\h inh krao ‘’mâi nho\ng’’ ‘nho\ng kơ dră, nhôn ưh đei krao ‘’meh’’ (mih, nă)’’.

Mưh klo kăn đei kon (đei sâu), ‘no\h me\ [ă, ‘nho\ng o\h pôm me\ [ă năng kăl băl, ưh pă đei krao hơ năn băl bơih, mă krao kiơ\ hơ năn kon, hơ năn sâu đe sư. Bơ ngai Xơđăng tơ che\ng akhan: krao băl thoi no\h sư tơ [ôh jơ hngâm ‘mêm, yom băl, tôch hơ iă lơ\m tơ drong arih xa.

Hăm tơ drong oei xa hơ dai hăm lơ hơ dre\ch kon kông nai, hrei ‘nâu tơ drong krao băl kơ bơ ngai Xơđăng ưh gan lơ bơih vă hiôk rơ hău lơ\m tơ drong pơ ma xa rim năr. Mă lei, lơ\m tơ pôl pơ lei pơ la, kon pơ lei oei hơ nơ\ng krao băl nhen nhen tơ drong juăt đơ\ng sơ\ đe\ch. Tơ drong krao băl thoi no\h sư tơ [ôh ăn bơ ngai ‘lo\, ‘lơ\p, kơ tum kơ to\ng ‘nho\ng o\h, klo kăn lơ\m hnam. ‘Nâu j^ tơ drong juăt ‘lơ\ng vă vei kơ jăp tơ drong pơ vei lơ\m hnam păng lơ\m tơ pôl kơ bơ ngai Xơđăng, ku\m nhen roi pơ jing đei lơ tơ drong juăt ‘lơ\ng ăn rim hơ dre\ch hơ drung Việt Nam.

Nhat Lisa: Chih

Dơ\ng: Tơ blơ\