VOV4.Bahnar - M^h ma duch nă păng bôl buăl ‘mêm kơ eng, Et hơ\t ‘no\h j^ tơ drong joăt pơm ăn dư kơ tang hlo\h tru\h jơ hngơ\m jăn, tơ jur ar^h sot păng phă pơ răm hơ kâu jăn. ‘Nhui hơ\t hla ư\h khan lăp pơm hơ to\k tơ drong hơ mơt kơ j^ dôm tơ drong j^ tơ so\h, plei nu\ih… mă oei jing tơ drong tơm pơm ăn lơ kơ loăi j^ ung thư... Sư ư\h khan lăp [ơm ư\h kơ ‘lơ\ng hơ dro# bơ ngai et mă oei [ơm kơ ne# tru\h cham char, tơ pôl păng mă loi ‘no\h j^ dôm bơ ngai buăl ‘mêm kơ eng tơ je#. Tơ drong tơ roi “ Jơ hngơ\m pran – Tơ drong ar^h” năr ‘nâu, nhôn tơ roi găh tơ drong răm đơ\ng hơ\t hăm jơ hngơ\m jăn.   

An^h jang pơ gang apu\ng ple\nh te\h tơ roi tơ băt, hơ\t hla đei kơ chơ\t pơ nhu\l hoă ho\k, đei pơm ăn j^ ung thư. ‘Nhui hơ\t đei lăng ‘no\h j^ kơ chơ\t pơ nhu\l pơ răm kơ tang hlo\h lơ\m an^h oei sa. Mư\h et hơ\t, bơ ngai et gô hiup lơ\m hơ kâu 20% ‘nhui hơ\t, oei 80% tơ le\ch tơ\ cham char hơ yu\h. ‘Nhui hơ\t hla ke\ oei lơ\m hơ yu\h đơ\ng ro\ng 2 jơ kơ tă hloi [ơ\t pă đei lăng dăh mă [âu [o#h [âu hơ\t. Yua thoi no\h dôm bơ ngai ar^h sa dăh mă bơ\ jang hơ dai hăm bơ ngai et hơ\t hơ nơ\ng gô hiup io\k ‘nhui hơ\t vă hơ to\ hăm tơ drong et 5 găr 1 năr.

Ngôi tơ je# hăm ‘nhui hơ\t lơ\m 1 khei ‘năr kơ đe\h kum [ơm ư\h kơ ‘lơ\ng tru\h kơ\l ‘ngok, trong hoan pham păng lơ\m hơ kâu pơm ăn dôm tơ drong j^ găh plei nu\ih, tơ jur ư\h kơ [lo\k… Kiơ\ ch^h jo# đơ\ng An^h jang pơ gang apu\ng ple\nh te\h, Việt Nam ‘no\h j^ 1 lơ\m 15 te\h đak đei kơ so# bơ ngai et hơ\t lơ hlo\h apu\ng ple\nh te\h, kơ so# bơ ngai ư\h kơ et hơ\t mă lei đei [ơm ư\h kơ ‘lơ\ng yua đơ\ng ‘nhui hơ\t ‘no\h j^ vă je# 60% tơ\ hnam păng hlo\h 60% tơ\ an^h bơ\ jang păng hlo\h 85% tơ\ rim an^h te\ch mơ dro huch che\h phe, an^h et sa… 2 hơ găt 3 hơ io\h păng dro\ kăn hơ nơ\ng athei ngôi tơ je# hăm ‘nhui hơ\t. Rim sơ năm, tơ\ Việt Nam đei dang 40.000 ‘nu bơ ngai lôch yua đơ\ng dôm tơ drong j^ đei [ơm tru\h ‘nhui hơ\t.  

Hơ io\h ‘no\h j^ bơ ngai pu\ [ơm ư\h kơ ‘lơ\ng kơ tang đơ\ng tơ drong joăt et hơ\t đơ\ng bơ ngai ‘lo\. Tơ drong et hơ\t hla ư\h khan lăp [ơm ư\h kơ ‘lơ\ng tru\h tơ so\h hơ io\h mă oei [ơm ư\h kơ ‘lơ\ng tru\h ‘ngok păng trong klak… Nhen găh j^ trong dui jơ hngơ\m, hlôi đei lơ tơ che\ng hơ len kơ năl akhan et hơ\t pơm hơ to\k hơ mơt kơ j^ pơ chu\ng trong dui jơ hngơ\m, đei [o#h blu\ng hie\n, j^ tơ so\h… pơm ăn hơ io\h hơ nơ\ng kơ j^ hơ lo\ng, j^ kơ ch^l mu\h, khor hơ lo\ng păng đei j^ hơ nơ\k hlo\h kơ dôm hơ io\h ar^h sa lơ\m an^h ư\h kơ đei ‘nhui hơ\t. Dôm hơ io\h ngôi tơ je# hăm ‘nhui hơ\t ku\m đei kơ so# bơ ngai kôch VA păng kăt amidal lơ hlo\h. ‘Ngoăih kơ ‘no\h, ‘nhui hơ\t oei pơm ăn lôch drăng drăl tơ\ nge ‘nao rơ ne\h, ư\h kơ ke\ hơ to\k tơ iung tơ so\h păng pơm hơ to\k hơ mơt kơ j^ lơ kơ loăi j^ nai. Dôm hơ io\h tam tru\h 1 sơ năm ‘no\h kon hơ ‘lơ\p dôm bơ ngai et hơ\t đoa đei j^ tơ so\h lơ hlo\h 2 ‘măng hơ io\h kon dôm bơ ngai ư\h kơ đei et hơ\t.

Dro\ kăn oei hơ năp mă et hơ\t đei hơ mơt kơ ư\h kơ gei, nge rơ ne\h hơ iơch k^ da\h mă lôch. Dôm nge ‘nao rơ ne\h đei [a\ et hơ\t lơ\m kơ plăh bơ ngai me\ oei hơ năp đei krê hơ mơt hlo\h 2 ‘măng đei mu\h hoe\h [ơ\r hong, j^ bạch cầu păng pu\ ư\h kơ pu\n ai đei j^ ung thư ‘ngok lơ hlo\h tru\h 40% pơ têng hăm dôm hơ io\h mă đei [a\ ư\h kơ đei lai yơ et hơ\t.

Tơ drong pơ răm đơ\ng et hơ\t ‘no\h j^ ư\h kơ ke\ tơ roi đ^. Vă đei pran jăng grăng hơ kâu, ‘ngoăih kơ 1 trong so\ng sa ‘lơ\ng, [lep, pơ tâp hơ kâu jăn hơ nơ\ng, lăp hăm jơ hngơ\m jăn rim bơ ngai ‘no\h tơ drong ar^h lơ\m 1 cham char ‘lơ\ng rơ go\h ‘no\h j^ tôch kơ g^t kăl, lơ\m no\h đei cham char ư\h kơ đei ‘nhui hơ\t. ‘Ne\ kơ le# tơ drong joăt et hơ\t [ơm ư\h kơ ‘lơ\ng tru\h jơ hngơ\m jăn lu bơ\n.

Thuem tơ blơ\