VOV4.Bahnar - Dôm sơ năm tơ je# âu pơm tơ le\ch ‘nho\t rơ go\h kiơ\ tơ drong tơ chơ\t Viet Gap hlôi đei pơ lei tơm Buôn Ma Thuột, de#h char Dak Lak bơ ngơ\t tru\h bơ\ jang kiơ\. ‘Nâu j^ trong năm [lep, vă pơm lăp hăm tơ drong ‘me\h vă roi ‘năr roi lơ đơ\ng bơ ngai răt yua. Dôm tơ ring joăt pơ tăm hlôi pơ jing gru\p jang hơ dai, hơp tak xăh pơm tơ le\ch ‘nhot rơ go\h. Mă lei, an^h te\ch ăn tơ mam to\k bo\k jing tơ drong mơ mat tat dang ei hăm rim hơp tak xăh ‘nhot rơ go\h ‘lơ\ng pơ lei tơm Buôn Ma Thuột.

Kiơ\ ch^h jo# đơ\ng an^h jang găh mu\k drăm pơ lei tơm Buôn Ma Thuột, dang ei lơ\m pơ lei tơm đei hlo\h 300 hec tar te\h pơ tăm ‘nhot sa, hăm kơ so# ‘nhot rim sơ năm đơ\ng 20 tru\h 22 rơ bâu tân, pơm lăp đei 70% tơ drong ‘me\h vă đơ\ng bơ ngai răt yua. Lơ\m no\h, ‘nhot đei pơ tăm kiơ\ trong Vietgap io\k đei dang 40%.

Đei [o#h đơ\ng tơ drong ‘me\h vă ‘nhot rơ go\h đơ\ng kon pơ lei roi ‘năr roi to\k, hơ dai hăm ‘no\h vă hơ to\k tơ drong ‘lơ\ng hlôi đei hơ nhăk ‘nhot sa jing ‘long pơ tăm pran ‘lơ\ng kơ tơ ring, pơ lei tơm Buôn Ma Thuột hlôi pơ jing đei 2 hơp tak xăh pơ tăm ‘nhot rơ go\h. ‘No\h j^ hơp tak xăh Thuận Hoà tơ\ phường Khánh Xuân, Hơp tak xăh Thuận An tơ\ xăh Ea Kao păng 1 gru\p jang hơ dai tơ\ xăh Hoà Phú; sơng đei hlo\h 150 u\nh hnam kon pơ lei hăm hơ găt te\h hlo\h 20 hec tar pơ tăm ‘nhot rơ go\h.

Tơ\ xăh Hoà Phú, tơ drong jang pơ tăm ‘nhot rơ go\h đei tơ le\ch jang đơ\ng blu\ng sơ năm 2014, hăm tơ drong jang đơ\ng 22 u\nh hnam, lơ\m hơ găt te\h 38 hec tar. Kiơ\ kơ ‘no\h, xăh Hoà phú hlôi pơ jing khu\l vei lăng tơ drong jang, pơ jing gru\p jang hơ dai, ming man… hnam pơm tơ le\ch ‘nhot rơ go\h. Rim tơ drong đơ\ng cho\h te\h, rơ\ih hơ dre\ch, vei lăng, tru\h kăt io\k, pơm tơ le\ch adoi đei jang kiơ\ trong tơ chơ\t ‘lơ\ng VietGap păng an^h răt tơ mam ku\m đei k^ hla ar răt io\k. {ok Dương Tấn Thoại, oei tơ\ thôn 3, xăh Hoà Phú, pơ lei tơm Buôn Ma Thuột tơ roi tơ băt: “ Nhôn pơm hla ar k^ hăm rim an^h te\ch mơ dro, mă loi ‘no\h j^ siêu thị Coopmart, đang kơ ‘no\h rim hnam trưng mẫu giáo, rim hnam pai go\ tơ pôl, vă tơ chă an^h răt io\k ‘nhot ăn kon pơ lei. Dang ei nhôn hlôi k^ hla ar te\ch hăm 2 an^h jang, oei 2 an^h jang nhôn to\k bo\k pơ gơ\r vă k^ pơ kăp păng vă te\ch tơ mam ‘nhot rơ go\h.”

 Kiơ\ jo# hơ len đơ\ng rim u\nh hnam jang, pơ tăm ‘nhot kiơ\ tơ chơ\t ‘lơ\ng VietGap ăn io\k lơi 40 triệu hlak jên 1 sao 1 sơ năm. Ư|h khan lăp hơ nhăk ăn io\k yua hơ dăh ‘lơ\ng găh mu\k drăm mă oei pơ jing tơ drong tơ pl^h ‘lơ\ng găh đon hlo#h vao đơ\ng kon pơ lei jang chu\n mir, tơ gu\m đe sư hlo#h đei tơ drong đei yua đơ\ng tơ drong pơm tơ le\ch ‘nhot rơ go\h. {ok Nguyễn Ngọc Vinh, Pho\ kơ dră jơ nu\m vei lăng kon pơ lei jang chu\n mir xăh Hoà Khánh, pơ lei tơm Buôn Ma Thuột hơ len lăng: “ Tơ drong jang ‘nhot rơ go\h ‘no\h vei lăng sơ đơ\ng răh jơ hngơ\m jăn ăn kơ kon pơ lei, hơ to\k io\k yua, hơ dai hăm ‘no\h kon pơ lei băt hơ dăh đei khoa ho\k ki thuơ\t lơ\m tơ drong vei lăng pơ gar ‘long. Đơ\ng no\h đei dôm tơ drong jang hơ nhăk tru\h đei yua ăn kơ kon pơ lei đơ\ng 40-100 triệu hlak jên. Kiơ\ đơ\ng hơ len lăng ku\m nhen tơ drong lơ\m chu\n na ‘no\h dôm tơ drong jang âu io\k đei jơ nei tôch kơ lơ”.  

Mă lei, dang ei đei tơ drong hơ drơ\k dơ\ng ‘no\h [ơ\t mă ‘me\h vă đơ\ng an^h te\ch mơ dro roi ‘năr roi to\k mă lei rim an^h pơm tơ le\ch ‘nhot rơ go\h ‘no\h ư\h kơ pơ\ih xă đei hơ găt te\h. Tơ drong tơm đei akhan ‘no\h j^ yua đơ\ng tơ drong pơm tơ le\ch ‘nhot rơ go\h tôch hoach jên, mă lei kơ jă te\ch oei nhen dôm kơ loăi ‘nhot nai kơ na kon pơ lei ư\h kơ đei jên tơ mơ\t jang. Jên tơ mơ\t jang ăn tơ mam tam mă sơ đơ\ng, găh lơ te\ch tơ\ dôm kơ chơ, ư\h kơ đei tơ drong lăng băt đơ\ng dôm kơ loăi ‘nhot hmă păng ‘nhot rơ go\h. Tơ pă yan âu ‘nâu to\k bo\k đei [o#h tơ\ Hơp tak xăh Thuận Hoà, phường Khánh Xuân. Ku\m yua đơ\ng dôm tơ drong mơ mat  lơ\m pơm tơ le\ch mă đơ\ng 45 ‘nu bơ ngai jang, tru\h dang lăp oei pă 28 ‘nu bơ ngai đơ\ng Hơp tak xăh Thuận Hoà vang jang pơm tơ le\ch ‘nhot rơ go\h. {ok Châu Tâm, Pho\ kơ dră vei lăng Hơp tak xăh Thuận Hoà, phường Khánh Xuân, tơ roi tơ băt:“ Đơ\ng blu\ng sơ năm 2008 tru\h dang ei, nhôn hlôi tơ mơ\t yua khoa ho\k, tơ mơ\t lơ\m tơm ‘nhot păng gơ\h jang đei tơ drong pơm tơ le\ch kiơ\ trong Vietgap. Mă lei tơ plơ\ dơ\ng, pơm tơ le\ch ‘no\h lơ mă lei an^h răt io\k ăn tơ mam ‘no\h ư\h kơ sơ đơ\ng. Jang 1 k^ ‘nhot kiơ\ tơ chơ\t ‘lơ\ng ‘no\h mơ mat păng kơ jă lơ hlo\h trong jang hmă mă lei te\ch ăn an^h te\ch mơ dro ‘no\h kơ jă oei nhen dôm kơ loăi ‘nhot nai đe\ch”.  

Ato\k tơ iung ‘nhot sa rơgo\h ‘no\h trng yak [lep, [lep hăm tơdrong ‘me\h vă roi kơtang đơ\ng kon pơle\i chă răt sa. Mă le\i, kơ yuơ kă kiơ pơgar jang sa kơ rim hợp tác xã ‘nhot rơgo\h tơ\ pưole\i tơm Buôn Ma Thuột oe\i ie\, lơ\m mă tơdrong ‘me\h vă chă răt đơ\ng kon pơle\i roi năr roi lơ. Pơma dơnu\h hăm bơngai chă ch^h kơtơ\ng ang, [ok Nguyễn Thanh Liêm, kơdră che\p pơgơ\r Dơno\ an^h ve\i lăng jang mu\k drăm pơle\i tơm Buôn Ma Thuột, hơlen:

Nguyễn Thanh Liêm: Bơ\ jang pơro# pơ rôp tơroi tơbăt vă lơ bơngai băt tru\h 2 an^h jang pơtăm ‘nhot sa rơgo\h ‘lơ\ng ‘no\h tim mă băt tru\h. Mă [ar dơ\ng ‘no\h, tơdrong tơgu\m djru dôm bơngai chă jang pơtăm đe\i chă to\k io\k kon jên tơmơ\t jang sa oe\i tơnap tap. Mă pêng dơ\ng ‘no\h tơdrong dăr lăng, lăng hơlen đơ\ng an^h bơ\ jang găh au hăm bơngai chă pơtăm ‘nhot đơ\ng no\h rim an^h chă re\i pơtăm ‘nhot sa tru\h jang chă te\ch mơdro tơ [ơ\p tôch kơ lơ tơdrong tơnap tap.

- Mư\h le\i vă ve\i kơ kăp păng lang să an^h jang re\i pơtăm ‘nhot sa rơgo\h ‘lơ\ng le\i lơ\m khe\i năr kơnh, pơle\i tơm Buôn ma Thuột kăl đe\i dôm trong jang yă kiơ vă tơgu\m djru ăn kon pơle\i păng lang sa an^h re\i pơtăm ‘nhot sa rơgo\h ‘lơ\ng đe\i sơđơ\ng kơ jăp. 

Nguyễn Thanh Liêm:  Mă blu\ng ‘no\h kăl jang ‘lơ\ng bơ\ jang pơro# pơ rôp, tơroi tơbăt vă ato\k jơhngơ\m đon hlo#h vao ăn bơngai chă re\i pơtăm ‘nhot sa. Mă [ar dơ\ng ato\k jơhngơ\m đon hlo#h vao ăn bơngai bơ\ jang te\ch mơdro, păng mă kăl ‘no\h bơngai răt yua ‘nhot sa vă hlo#h vao hlo\h dơ\ng, đe sư chă rơ\ih răt dôm ‘nhot sa băt hơdăh an^h chă re\i pơtăm, đe\i an^h chă jang tôm tong ‘no\h mă pơ tru\t ăn bơngai jang sa đe\i jang kiơ\. Je\i kăl đe\i tơdrong tơgu\m djru ăn bơngai chă re\i pơtăm ‘nhot sa găh tơdrong kih thuơ\t, găh kon jên tơmơ\t jang sa đơ\ng no\h tơgu\m djru găh tơdrong dăr lăng, lăng hơlen păng [ơk ăn hla bơar tơchơ\t tơmam rơgo\h ‘lơ\ng, [ơk ăn Hla bơar tơchơ\t ‘lơ\ng Vietgap ăn dôm an^h pơm tơle\ch au. Mă pêng ‘no\h hăm te\h đak kăl ato\k kơtang bơ\ jang dăr lăng, lăng hơlen hăm bơngai chă jang re\i pơtăm ‘nhot sa vă chă re\i pơtăm ‘nhot sa [lep rơgo\h ‘lơ\ng tơpă. 

- Bơnê kơ ih hơ [ok hơ.

Tơblơ\ păng rapor: Amazư\t - Thuem