VOV4.Bahnar - Tê San păng Măng Ri jing 2 tơring kăng kư\ Kăch mạng tơ\ apu\ng Tu Mơ Rông (Kon Tum) tơkuh hăm apu\ng Nam Trà Mi kơ dêh char Quảng Nam. Đơ\ng khei năr tơblăh Phlăng, tơblăh Mih, kon pơlei  Xêdang tơ\  Tê San, Măng Ri dăp đon dăp bơnôh kiơ\ Đảng, kiơ\ {ok Hồ pơkăp pơlei pơla iung tơjră, pơjing tơring dăng oei ăn Kăch mạng kơjăp kơtang tơ\ Kon Tum. Lơ\m dôm ‘năr lêh 'năr têt dăh mă [ơ\t unh hnam đei tơdrong kăl kiơ, kon pơlei Xêdang tơ\ âu đei dôm tơmam xa kăp g^t mă ưh đei tơ\ yơ ke\ đei.  

          Tơring teh Tê San păng Măng Ri hlôi đei đe ư ang kơlih đei lơ hơdre\ch ‘long pơm pơgang hu\i kơ đei nhen: sâm Ngọc Linh, sâm hroi, đương quy, ngũ vị tử... Mă kăl hloh noh sâm Ngọc Linh. ‘Nâu jing hơdre\ch ‘long pơm pơgang kăp g^t hloh lơ\m kơpal teh, hlôi đei Thủ tướng teh đak bơ\n Nguyễn Xuân Phúc krao noh Mu\k tơmam g^t kơ teh đak. Dang ei, Tu Mơ Rông hlôi đei 760 ha hơdre\ch ‘long pơm pơgang kăp g^t âu. Gơnơm pơtăm ‘long pơm pơgang mă kon pơlei hlôi đei io\k yua lơ găh mu\k drăm pơtêng hăm khei năr adrol ki. Pơmai  Y Bắp tơ\ pơlei Đak Song, xăh Tê San ăn tơbăt: pơlei pă đei oei unh hnam pơngot, kơso# unh hnam hin dơnuh tơjur [ôh hơdăh. Đơ\ng xơnăm 2019 truh dang ei, lơ\m pơlei hlôi đei 67 unh hnam đei axong to\k io\k jên hăm jên cheh to\ xe\t, rim unh hnam 100 triu hlj, hăm jên cheh 3% rim xơnăm vă hơto\k pơtăm sâm Ngọc Linh. Pă đei oei unh hnam kơ[ah xo\ng xa, hru\k hrơ\p. Mu\k drăm đei [ôh, noh unh hnam yơ duh đei tơmam xơng Têt: “Tơdrong erih kon pơlei adrol âu ki tơnap tap. Dang ei mă tam pơdrơ\ng mă lei lơ unh hnam duh [ôh [iơ\ bơih. Adrol ki jang [a, hơ[o, [um [lang noh măh xo\ng xa lơ\m xơnăm đe\ch, Dang ei kon pơlei băt chă pơtăm tơ[ăr, ka phê, sâm hroi... minh [ar unh hnam oei băt chă pơtăm sâm Ngọc Linh dơ\ng noh đei yua lơ [iơ\, tơdrong erih tơplih [ôh hơdăh. Têt truh, unh hnam yơ duh đei tôm măh tơmam xo\ng xa juăt jue kơ po”

‘Năr têt, atu\m hăm dôm tơmam xa juăt jue nhen: ‘nhe\m [uh, por prung, xik tơm; noh rim unh hnam tơ\ Tê San, Măng Ri duh đei tơ[ăng ‘nhe\m kơne. Nơ\r Xêdang krao noh tup. Tup erih tơ\ tơm ‘long nhen kraih păng hơbe\ch duh nhen kraih, mă lei kie\ng păng xo\k hăp vă nhen kơne. Tơmam mă tup lăp xa hloh noh hla păng pơkao sâm Ngọc Linh. Minh k^ sâm Ngọc Linh đei kơjă hloh 100 triu hlj, xa sâm Ngọc Linh tup đei krao noh kơne g^t krên dên. Rim ‘măng năm tơ\ bri vei hơlen tơm sâm Ngọc Linh dăh mă sâm hroi, kon pơlei hơnơ\ng ‘nhăk ba mơj^t to\ hơkap, vă be\t tup. ‘Nâu jing tơdrong athei jang vă vei lăng tơm sâm mă lei đei minh tơmam xa kăp g^t dơ\ng. Be\t đei tup ‘nhăk vih, đe păh io\k klak pơhang ăh hơdra unh... Gô truh lai yơ đei tơmoi g^t, dăh mă ăh ‘năr lêh têt, noh pơtơm io\k tơle\ch vă chă pai tơ[ăng xa jong ăn tơmoi.

{ok A De, kơdră Anih vei lăng kon pơlei xăh Tê San ăn tơbăt: “Hăm xăh nhôn dang ei 100% noh bơngai Xêdang. Khôi juăt kơ kon pơlei, Têt juăt jue noh mă blu\ng athei đei xik tơm. Athei hơmet kơ khei kơ âu, rim unh hnam adoi đei ngăl. Đang kơ noh ‘năr têt rim unh hnam bơ\ por prung. Mă kăl hnam yơ duh hơmet ‘nhe\m kơne, [ơ\t be\t đei kơne tơ\ ‘long lơ\m xơnăm noh pơhang kro ‘măn truh têt, dăh mă ăh đei tơmoi g^t truh noh pơtơm io\k pai. Kơne kro noh ‘nhăk ơ\p, dăh mă hu\l uh xa tôch ‘lơ\ng kơlih kơne âu hăp xa tơm sâm”

          Atu\m hăm ‘nhe\m kơne kăp g^t, kon pơlei Xêdang tơ\ Tê San păng Măng Ri coei đei tơ[ăng sâm mă tơmoi truh tơmang hơnơ\ng krao noh lẩu sâm. Ưh kơs^ sâm Ngọc Linh, tơ[ăng lẩu sâm đei pai đơ\ng tơm sâm hroi. Io\k [um sâm hroi hơdrih, kăt kơjung dang 2 hơchơ\n ti đang kơ noh pai hăm kơting ier, kơting nhu\ng jing tơ[ăng đak. Ăh xa, noh tăh minh kơđôp hla sâm lơ\m go\ đak tơ[ăng... Ăh ‘năr tơngie\t, tơ oei tăp dăr tơnuh unh khơ\ng ngơ ngu\r, ti che\p đing xik tơm, đang kơ noh xa ‘nhe\m kơne, huch pơnhan tơ[ăng sâm. Thơ thâu dih băl grăng pran, đang kơ noh pơđăp găh tơdrong pơm jang lơ\m xơnăm ‘nao, tơroi găh tơdrong pơjing tơring pơxe\l ‘nao, păng đei hloi tơdrong mă … Tup xa sâm Ngọc Linh mă đei hơnăn kơne g^t krên dên.

Lan chih păng rapor