VOV4.Bahnar - Hăm tơdrong ‘meh vei răk tơ[ăk mong lơ um ru\p joh ayo\ juăt jue kơ kon pơlei Bahnar, ‘nho\ng Đinh A Ngưi tơ\ pơlei Kgiang, xăh Kông Lơng Khơng, apu\ng Kbang (Gia Lai) hlôi chă ming man pơih homestay kiơ\ joh ayo\ juăt jue kơ kon pơlei Bahnar vă vei tơmoi truh tơmang lơ\m dôm năr oei apong tơ\ Kbang.

Veh apong pơlei Kgiang (xăh Kông Lơng Khơng, apu\ng Kbang, dêh char  Gia Lai), nhôn măh chre\ng kơ măt [ôh mu\k tơmam Đinh A Ngưi – bơngai Bahnar. Xư jing bơngai yuk trong hơlâu pơih anih oei xa ăn tơmoi truh tơmang lơ\m tơring kơ apu\ng găh hle\ch pơbăh.  ‘Măng jang mơ\t tơ\ hnam đei A Ngưi bơ\ [ônh [o\ thoi um xo vă răk vei joh ayo\ kră xơ\ kơ kon pơlei Bahnar. Tơguăt hăm cham char tơmam et xa noh A Ngưi duh pai xa mă tơm đơ\ng tơmam xa hmă kơ bơngai Bahnar pơr ‘nhot mă đe ‘nhăk tơ\ mir pơm jang chă xa.

 A Ngưi ăn tơbăt, kơche\ng vă bơ\ homestay đei đơ\ng ‘măng jang tour ‘nhăk tơmoi năm tơmang tơ\ apu\ng Kbang. {ôh đe ‘meh chă hơlen băt găh tơring Tây Nguyên, A Ngưi băt hơdăh athei pơm kiơ noh vă vei jơ\ng tơmoi, atu\m hăm noh tơbang đei um ai joh ayo\ juăt jue kơ kon pơlei Bahnar. Kơche\ng noh jang hloh, khei 2/2019, xư pơtơm pơih tơdrong jang homestay păng ako\m lơ tour tơmang pơhiơ\ lơ\m tơring kơ apu\ng Kbang.

Homestay kơ A Ngưi đei ako\m lơ\m 1 ha teh. Mă blu\ng bơ\ đei 4 lăm tep păng 1 pôm hnam yô chơgiah atu\m. Tơ\ hnam oei kơ po, A Ngưi ‘măn lơ tơmam drăm yua rim kơ năr, kăp g^t kơ kon pơlei Bahnar mă lei duh đei tơdrong chă pơcheh rơgei mơ\n. A Ngưi hlôi ako\m đei minh hơmru\k ching chêng, ching klo\k (T’rưng), lơ hơbăn ao kon kông, tơmam drăm yua đei bơ\ đơ\ng che tanh guăng ‘lơ\ng yuơ kơdih po me\ xư pơtăm ro\l kơpaih dui brai vai khăn, nhôm kơmâu... Tơdrong mă âu hlôi tơgu\m ăn tơmoi đei ako\m păng hlôh vao hloh găh tơdrong erih joh ayo\ kon kông Tây Nguyên.

Vă jang đei dôm tơdrong âu, A Ngưi hơnơ\ng chă ho\k hơlen đơ\ng dôm bơngai jang tơmang pơhiơ\. Mă kăl noh athei tơchă trong hơto\k đei tơdrong juăt jue kơ bơngai Bahnar, vă hơvơn lơ tơmoi truh, pơyua răh găh mu\k drăm. Mă kăl, ưh gơh le# trong jang homestay kơ po jing “trong jang te\ch pơdro”, “jang hadoi mă lei ưh kơx^ hơhach”. Mă blu\ng jang homestay, A Ngưi duh tơjra#m lơ tơnap tap [ơ\t ưh đei tơdrong tơgu\m lăp đon đơ\ng unh hnam. A Ngưi tơroi: “Unh hnam inh ưh kơ băt găh homestay noh yă kiơ, kơtơ\ng inh akhan ako\m jên hu xu kăk noh ưh đei bu lơ\m unh hnam lăp đon. Mă lei hăm đon lăp păng tơdrong ‘moih ‘nhăk joh ayo\ kon pơlei tơ\ tơring, vă tơbang ăn rim bơngai băt truh noh pơtru\t inh jang. Jo# truh je# đ^ xơnăm 2019, kơxo# tơmoi truh oei tơ\ homestay to\k je# 2.000 ‘nu tơmoi lơ\m teh đak păng đơ\ng teh đak đe”.

Jing kang [o# jang lơ\m Anih Joh ayo\ Tơplo\ng kơdâu Tơroi tơbăt kơ apu\ng Kbang, A Ngưi băt hơdăh dôm um ai joh ayo\ kăp g^t duh nhen tơdrong pran kơ kon pơlei Bahnar. Adrol kơ pơih homestay, A Ngưi hlôi hơvơn đei dôm khul tôn ching chêng, hơxuang kơ pơlei, khul pai xa, tanh brai, khul nge# ngơ\n hri tơdra kră xơ\, hri hơ ‘mon... vă ‘măn ăn jang tour tơmang pơhiơ\ păng oei ăh kơmăng. Xư oei hơnơ\ng năm chă hơvơn kon pơlei rong nhu\ng, ier, pai xik tơm, vă ‘măn ăn tơmoi [ơ\t kăl. Truh dang ei, rim ‘măng đei tơmoi truh tơmang, mă ưh đei chih măt adrol noh xư duh oei măh mai axong ăn tơdrong kăl đơ\ng tơmoi. Nhu\ng, ier, xik tơm.. tôm đei hloi lơ\m pơgar hnam kon pơlei, ưh đei khăi ôh.

Pơlei Kgiang dang ei đei 140 unh hnam, 100% noh bơngai Bahnar ngăl. Gơnơm đei tơdrong hơvơn đơ\ng A Ngưi, đe ye\t atu\m jang tơmang pơhiơ\. Đơ\ng năr đei homestay kơ A Ngưi, tơdrong erih joh ayo\k kơ kon pơlei tơ\ âu roi năr roi h[ôh [iơ\.

Ăh đei tơmoi truh tơmang, đe xư đei ‘măng vă pơdăh tơdrong rơgei po, pơdăh tơdra ching chêng, hơxuang buang buây. Kiơ\ tơdrong mă âu, đe ye\t duh đei yua [iơ\ ăn unh hnam. Ưh adro# thoi noh, A Ngưi oei gơnơm bơngai ‘lo\ xơnăm kơ pơlei pơih lăm pơtho tôn ching chêng ăn hơ ioh lơ\m pơlei. A Ngưi ‘meh vă, jing bơngai kon kơ pơlei Bahnar noh athei băt tôn ch^ng, băt tôn chêng.

Kră pơlei Đinh B’lich tơroi: “Đơ\ng năr đei A Ngưi jang tơmang pơhiơ\, joh ayo\ juăt jue kơ bơngai Bahnar tơring âu roi năr roi đei lơ bơngai băt truh. Gơnơm đei A Ngưi mă lơ kon pơlei đei io\k yua, vang glơng tơnap tap găh mu\k drăm, atu\m hăm noh oei tơbang đei joh ayo\ kơ kon pơlei po”.

Găh dôm tơdrong pơkăp vă hơto\k jang lơ\m khei năr truh âu kơnh, A Ngưi ăn tơbăt: “Xơnăm 2020 inh gô bơ\ 4 lăm tep ‘lơ\ng hơto\ hăm khăch sạn 2 sao. Jên vă man noh pơhlom lơ\m 1 tih hlj, vă ‘măn ăn tơmoi truh tơmang chă dăng oei. Ih duh ‘meh đei thim trong jang vă hơto\k tơmang pơhiơ\ lơ\m pơlei pơla, vă hơ ‘nhăk joh ayo\ kơ tơring truh hăm rim bơngai tơ\ ja#p tơring tơrang”.

Lan chih păng rapor