TƠDRONG ĐE|I ‘LƠ|NG HƠ IĂ KƠ ĂN HƠ IO|H TIM MĂ TRU|H 5 SƠNĂM HUCH DƠ\|NG PƠGANG VITAMIN A PĂNG HUCH PƠGANG HƠMƠNG.

Ăn đe hơ io\h tim mă tru\h 5 sơnăm huch pơgang vitamin A păng huch pơgang hơmơng jing m^nh tơdrong jang tôch g^t kăl. Huch pơgang Vitamin A tơgu\m ăn măt đe hơ io\h hơdăh hlo\h, ke\ pơ krơ\ng, hơmet pơ ‘lơ\ng ư\h kơ măh Vitamin A. ‘Ngoăih kơ ‘no\h tơdrong huch pơgang pơlôch hơmơng vă so\ng sa lu\, vơ\ ‘lơ\ng, tang găn kre\, hiang hiơp.

Hre\i au, te\h đak bơ\n đei kơ so# hơ ke\ hơ kong tơ\ hơ io\h kre\ to\k bo\k tơ\ kơ so# lơ, kơ l^h thoi no\h tơ drong tơ mơ\t dơ\ng vitamin A pơ\ih xă hơ doi hăm pơ lôch hơ mơng đei lăng ‘no\h j^ trong jang hơ dăh ‘lơ\ng păng kơ jăp lơ\m tơ drong hơ met ming tơ drong hơ ke\ hơ kong, hơ to\k ‘lơ\ng akâu jăn vơ\ păng jơ hngơ\m pran ăn hơ io\h Việt Nam.

Tơ drong tơ mơ\t dơ\ng vitamin A hơ doi hăm pơ lôch hơ mơng ăn kơ hơ io\h, đei jang hơ doi lơ\m tơ drong jang tơm tang găn hơ ke\ hơ kong tơ\ hơ io\h đơ\ng xơ năm 2007. Ăn hơ io\h huch pơ gang vitamin A păng pơ lôch hơ mơng 6 khei 1 ‘măng ‘no\h j^ 1 tơ drong jang tôch kơ g^t kăl. Huch pơ gang vitamin A ư\h khan lăp hơ dro# tơ gu\m ăn kơ măt hơ io\h ling pran jăng, hơ to\k tơ drong ư\h kơ đei pơ rang j^, hơ met ‘lơ\ng tơ drong hơ ke\ hơ kong păng ăn hơ io\h huch pơ gang hơ mơng ku\m ve\h ver đei tơ drong ư\h kơ gan so\ng sa, kre\, hơ ke\ hơ kong.

Vă khan, vitamin A ‘no\h j^ 1 kơ loăi kơ chơ\t g^t kăl ăn tơ drong t^h jơ\ vơ\ ‘lơ\ng ăn kơ io\h. Lơ\m tơ mam sa rim năr kơ hơ io\h, dôm kơ chơ\t âu ku\m đei tơ mơ\t lơ\m akâu jăn hơ io\h mă lei tam mă tôm. Kơ l^h thoi no\h kăl kơ tơ mơ\t dơ\ng vitamin A, yua kơ dôm kơ chơ\t g^t kăl ăn tơ drong lăng, t^h jơ\ vơ\ ‘lơ\ng păng hơ to\k loi dơ\ng tơ drong ư\h kơ đei pơ rang j^ hăm hơ io\h. Tơ dăh ư\h kơ măh vitamin A gô pơm ăn ư\h kơ gan bang, hơ io\h gô lăng [o#h ư\h kơ hơ dăh mư\h ‘năr ư\h kơ gan hơ dăh ( nhen ‘năr ‘nao hơ dăh dăh mă ‘năr ‘nao vă măng); tơ dăh ăl gô pơm rơ ka lơ\m măt, pơm ăn măt tol hloi. ‘Ngoăih kơ ‘no\h, hơ io\h oei hiơ\ kơ vơ\, ư\h kơ tơ mơ\t dôm kơ chơ\t bek ‘lơ\ng tơ\ lơ\m klak păng tôch kơ [ônh đei j^ rim tơ drong j^ [ơm pơ rang, mă loi ‘no\h j^ rim tơ drong j^ găh trong dui jơ hngơ\m păng trong klak yua ư\h kơ măh tơ drong vei lăng yua kơ ư\h kơ măh vitamin A.

Hơ dai hăm ‘no\h, tơ drong pơ lôch hơ mơng ăn kơ hơ io\h ‘no\h j^ tôch kơ g^t kăl. Mư\h hơ io\h đei j^, đoa đei [o#h nhen yu\h, hie\n, hơ nơ\k, ư\h ‘me\h so\ng sa….Mă lei mư\h đei hơ mơng hơ io\h ư\h kơ đei [o#h tơ drong j^ kiơ, hlo\h 1 khei ‘năr gô đei [o#h hơ io\h ư\h kơ to\k k^, dăh mă gơ măng hơ io\h ư\h kơ gơ\h kơ tep yua kơ đơ đik trôm ^ch, dăh mă hơ io\h chă pơ yơ\ng le\ch hơ mơng, hăk le\ch hơ mơng…{ơ\t do\h, bơ\n ‘nao băt kon bơ\n đ^ đei hơ mơng. Tơ drong pơm rơ go\h oei ư\h kơ ‘lơ\ng, kơ tăp hơ mơng đei [o#h tơ\ jơ\p an^h lơ\m hơ yu\h. Rim đe hơ io\h đoa pơ ngôi tơ\ hơ la te\h, doch ti, dăh mă che\p tơ mam sa [ơ\t ti te\h ho\h ‘me# ‘mach, kơ na kơ so# hơ io\h đoa đei lơ kơ loăi hơ mơng hơ dao lơ\m1 ‘măng. Mư\h đei hơ mơng, hơ io\h đei j^ klak, pơm pơ găn tơ drong tơ mơ\t kơ chơ\t bek, tơ drong nai dơ\ng, oei athei klăih xơng to\ xe\t tơ mam sa ăn kơ dôm hơ mơng âu kơ na đe hơ io\h ư\h kơ jăh vơ\, hơ ke\ hơ kong, ư\h kơ pran, kơ l^h thoi no\h [ônh j^ pơ rang. ‘No\h j^ tam tơ roi tru\h dôm tơ drong đei [o#h nhen hơ mơng mơ\t lơ\m đing kơ măt, kơ ch^l klak. Vă ve\h ver dăh mă tơ drong đei hơ mơng prai ăn kơ hơ io\h, 6 khei ăn hơ io\h huch pơ gang pơ lôch hơ mơng 1 ‘măng. 

Hơ dai hăm ‘no\h, kăl kơ tơ re\k tru\h tang găn j^ ‘no\h tơm: Pơ hrăm ăn kơ hơ io\h tơ drong joăt ôp ti đơ\ng ro\ng kơ chă pơ yơ\ng păng hơ drol kơ so\ng sa; athei ăn hơ io\h nhă đak to\ le# ngach, sa ‘nhot đ^ pai s^n, rim kơ loăi plei ‘long athei kie\t kơ đo\h đơ\ng ro\ng kơ ôp, hơ nơ\ng kăt tơ ngiơ\h ti ăn kơ hơ io\h, ôp trôm ^ch hăm sơ [o\ng hôm đơ\ng ro\ng rim ‘măng hơ io\h cha ưpơ yơ\ng, ư\h kơ ăn hơ io\h chă pơ yơ\ng kư\ kă, ư\h kơ le# hơ io\h jơ\ng jôch dăh mă hơ băn hiăh kuang.

Lơ\m dôm năr kơ chơ\t bek ‘lơ\ng rim xơ năm, rim tơ ring lơ\m te\h đak adoi vang tơ gơ\p ăn kơ hơ io\h đơ\ng 24 - 60 khei.  Tơ le\ch jang tơ drong jang huch pơ gang Vitamin A păng pơ lôch hơ mơng hơ dai hăm ko\ng k^ hơ io\h oei jing ‘măng vă hơ to\k ‘lơ\ng đon hlo#h vao ăn kơ rim bơ ngai, mă loi ‘no\h j^ rim đe me\ [a\ băt đei rim tơ drong pơ răm đơ\ng tơ drong j^ yua đơ\ng ư\h kơ măh Vitamin A. Vă khan, ‘nâu jing 1 lơ\m dôm tơ drong jang kăl hlo\h đơ\ng tơ drong jang pơ gang tang găn hơ drol tơ drong j^ jăn, đơ\ng no\h vang tơ gop lơ\m tơ drong hơ to\k ‘lơ\ng jơ hngơ\m pran ăn kơ hơ io\h, vei lăng sơ đơ\ng 1 jơ hnơr pran jăng păng hơ gei lơ\m khei ‘năr tơ\ hơ năp kơnh.

------------------------------------------------------------------------------

Nhen hlôi tơroi tơbăt tơ\ kơpal he\i, ăn hơ io\h tim mă tru\h 5 sơnăm hoch pơgang vitamin A păng pơgang hơmơng ‘no\h jing kăl hlo\h. Huch pơgang Vitamin A tơgu\m ăn măt đe hơ io\h hơdăh hlo\h, ke\ pơ krơ\ng, hơmet pơ ‘lơ\ng ư\h kơ măh Vitamin A. Băt hơdăh găh tơdrong hơ iă au, rim đe me\ [a\ hơ io\h dăh pu\ ba kon hơ ‘lơ\p po năm tru\h tơ\ Hnam pơgang tơring, phương, th^ trân vă huch pơgang vitamin A păng huch pơgang hơmơng. Sơnăm au, kơ yuơ tơdrong j^ tơpo\h pơra\m tơ\ đe hơ io\h roi kơtang, tơdrong ăn hơ io\h huch pơgang vitamin A păng huch pơgang hơmơng tơ\ m^nh [ar tơring đe\i pha pơtêng hăm sơnăm sơ\. Vă băt hơdăh hlo\h dơ\ng găh tơdrong ‘nau, Bơngai chă ch^h kơtơ\ng ang hlôi chă pơma dơnu\h hăm [ak sih Lê Đình Trâm, bơngai joăt jang Dơno\ an^h jang pơgang tang găn hơlau tơdrong j^ jăn dêh char Gia Lai găh dôm tơdrong đe\i [ơm tru\h.  Hơvơn kơ m^h ma păng bôl boăl vang mơ\ng!

Bơngai ch^h kơtơ\ng ang: Tơdrong pơgơ\r ăn hơ io\h huch pơgang vitamin A păng huch pơgang pơlôch hơnơng lơ\m năr kơ chơt bek ‘lơ\ng sơnăm au hăm pha pơtêng hăm sơnăm hơdrol ưh [ok?

{ak sih Lê Đình Trâm: Sơnăm au pha [iơ\ hăm dôm sơnăm hơdrol. Mă blu\ng, kơ yuơ tơdrong j^ hro\nh lơ\m te\h đak bơ\n to\k bo\k kơtang păng rim tơdrong j^ jơ\ng ti [ơ\r [ônh chă tơ po\h d^h băl tơ\ đe hơ io\h. Kơ yuơ lơ lo\h, Dơno\ an^h tơm hlôi pơtho tơbăt sơnăm au Năr kơchơ\t bek ‘lơ\ng ‘no\h ư\h kơ ako\m m^nh [ôt ăn chă pơhuch pơgang ăn đe hơ io\h, mă le\i chă năm pơhuch ăn tơ\ rim u\nh hnam hloi, pơgơ\r lơm lơ an^h lơ\m pơle\i. Mă [ar, hơ io\h j^ jăn ‘no\h kăl huch pơgang vitamin A tơ\ u\nh hnam, tơdăh đe\i [o#h hơ io\h j^ gro\nh ‘no\h kăl ăn huch pơgang vitamnin [lep hăm nơ\r pơtho tơbăt, khăm hơlen j^ gro\nh kơ yuơ Dơno\ an^h tơm ve\i lăng jang pơgang tơle\ch ăn. Mă pêng, hăm dôm hơ io\h hlôi đei huch pơgang Vitamin A kơtang mư\h chă ming hơmet j^ gro\nh lơ\m 4 gie\ng au ki ‘no\h ư\h kơ pă ăn huch pơgang vitamin A ‘măng mă au mă le\i kăl lăng hơlen đơ\ng 4-6 gie\ng đơ\ng ro\ng. Mă poăn, lơ\m khe\i ‘năr tơle\ch jang Năr kơchơt bek ‘lơ\ng sơnăm au, bơ\n pơdơ\h chă ko\ng hơlen hăm hơ io\h tim mă tru\h 5 sơnăm.

Bơngai ch^h kơtơ\ng ang: Đơ\ng dôm tơdrong anai nhen ih ‘nao chă tơroi ‘no\h đe\i dôm tơdrong tơnap tap yă kiơ lơ\m ăn đe hơ io\h huch pơgang vitamin A păng huch pơgang hơmơng ưh [ok?

{ak sih Lê Đình Trâm: Pơtêng hăm dôm sơnăm hơdrol ‘no\h sơnăm au đe\i lơ tơdrong tơnap tap [iơ\. Mă blu\ng, an^h ăn chă huch răh rap au to, ư\h chă ako\m đe hơ io\h m^nh hơn^h. Pơt^h gia lơ\m 1 tơring đe\i 14 pơle\i ‘no\h nhôn năm tru\h rim pơle\i au, păng năm tơ\ rim u\nh hnam chă pơhuch ăn pơgang. Kơna khe\i ‘năr jang sơnăm au đunh hlo\h, ư\h khan m^nh năr [ar năr ‘no\h đang ôh, ro\ năng đơ\ng năr 1 tru\h năr 10 khe\i 6, nhôn mă jang đang tơdrong jang chă ăn huch pơgang Vitamin A ‘măng mă blu\ng lơ\m sơnăm au.

Bơngai ch^h kơtơ\ng ang: Dôm tơdrong hlo#h vao kơ kon pơle\i tơ\ Gia Lai pơma atu\m păng kon pơle\i kon kông tơring atăih yăih pơma hơdro# lơ\m tơdrong ăn đe hơ io\h năm huch pơgang vitamin A păng hcuh pơgang hơmơng ‘no\h lơ liơ ho\ [ok?

{ak sih Lê Đình Trâm: Pơma atu\m jơhngơ\m đon hlo#h vao đơ\ng kon pơle\i găh tơdrong jang tang găn ư\h kơ măh vitamin A ăn đe hơ io\h tim mă tru\h 5 sơnăm hlôi đe\i ato\k kơtang. Đe sư hlôi băt hơdăh ăn kon hơ ‘lơ\p po lơ\m tơdrong ‘nau kơ yuơ bơ\ jang pơro# pơrôp, tơroi tơbăt lơ\m bro\, lơ\m ti vi au to kơ dêh char đe\i tơle\ch jang kơtang bơih. Hăm kon pơle\i kon kông tơring atăih yăih, tơdrong hlo#h vao găh ư\h kơmăh vitamnin A oe\i tim mă hlo#h tơpă. Kơ yuơ lơ lo\h, kang [o# [ok thây pơgang năm bơ\ jang ăn hơ io\h huch pơgang vitamin A tơ\ u\nh hnam răh, adoi tơroi tơbăt dôm tơdrong ‘lơ\ng hơ iă đơ\ng huch pơgang Vitamin A ngăh vă kon pơle\i hlo#h vao. Păng đe sư hlôi [o#h hơdăh dôm tơdrong đe\i yua ‘lơ\ng hơ iă kơna vang pơm kiơ\, jơhngơ\m đon hlo#h vao kơ đe sư roi năr roi kơtang.

Bơngai ch^h kơtơ\ng ang: Bơnê kơ ih [ak sih Lê Đình Trâm hơ!