VOV4.Bahnar – Jing tơmam yua ư\h kơ gơ\h kơ [a\h lơ\m tơdrong er^h sa kơ kon pơlei kon kông găh tu Tây Nguyên pơma atu\m păng dêh char Gia Lai pơma hơdro#, ‘ngoăih chă tăh mong dôm tơmam drăm oei tơbăt hơdăh ăn jơ\ng ti chă tanh gơ\h hơgei kơ bơngai tanh dơ\ng.

Đơ\ng găh ‘ngie\o: Krôh hơdrung Xdang păng Ka Dong

Đơ\ng sơ\ bơih, tơ\ rim pơlei pơla bơngai kon kông, kon pơlei hlôi chă pơhra\m tanh broong jak. Broong jak ‘noh tơmam yua lơ hlo\h hăm đei tanh đơ\ng kram pơ o, dăh mă hre yo\ng au to … broong jak đei lơ kơ loăi ‘lơ\ng hơ iă tơbăt ăn rim hơdre\ch hơdrung.

Mă blu\ng tơroi tru\h găh reo, broong tăh che păng [a. Broong reo au tanh tơbu\l t^h kơ jung dang đơ\ng 60 – 95cm, đei tơpang ‘long kơ jăp kơ jung dang 20cm. Kơ loăi broong reo au đei tanh hăm kram. Tơnanh chă tanh j^t mă ‘lơ\ng, hơto\ d^h băl.

Reo tăh ‘nhot sa au to ‘no\h ie\ [iơ\, bơ\n akhan kro#h. Krôh au tanh [ar tăl, găh ‘ngoăih tơnanh hăp hơtăng [iơ\. {ar tơnanh tanh tơklep d^h băl, tơdăh ư\h kơ lăng hơlen ‘no\h ư\h kơ băt [ar tăl. Păng krôh au đei tanh tơđơ\l ‘lơ\ng hơ iă, lăp lu\n [ơ\r kro#h, vă chă plôih đơ\p hiôk. Tru\h đơ\ng ro\ng ‘no\h hơtăr, adoi chă choă hăm hre.

Đei m^nh kơ loăi reo pơ ‘nho\ ăn đe dro\ nglo ‘no\h kro#h đôp, vă chă tăh bơ\n săng tơgăk, hră năm chă hơngoang. Krôh đôp đei chă tanh tơ\ kơdu\t t^h, tơ\ [ơ\r hăp peng pong păng tơ\ ro\ng hăp [iăr tơpăt, ư\h kơ tơbu\l. Hmă hmă kro#h kơjung đơ\ng 60-70 cm, t^h đơ\ng 40-55 cm, găh să rim lăm dang 10 – 15cm. Đei hro#h đe tanh tôch kơ ‘lơ\ng, tôch kơ kie\r tre\p, pơm ăn măt chă lăng ư\h kơ [o#h tơdrơp tơnanh [ơ\t yơ hloi, mă hơtuch ‘no\h pơm hơtăr.

Đei m^nh kơ loăi reo dro\ nglo mă lei hăp ie\ [iơ\, đei tơring krao akhan Lep. Reo au kơ jung lăp đơ\ng 50-60 cm, t^h 30-35 cm, să 20-25 cm io\k yua tăh dôm tơmam drăm năm tơ\ bri dăh mă tăh por ‘nhot năm tơ\ atăih, reo au jei tanh nhen kro#h mơ\n.

Lơ\m tơpôl rim hơdrung găh tu Tây Nguyên oei đei m^nh kơ loăi reo vă pôk ăn u\nh hnam, ‘no\h reo Răng Teh. ‘Nau tơmam pôk ăn kon kơdră, pôk ăn kơ sau tơm lơ\m u\nh hnam [ơ\t năr et hlôm đon. Reo Răng Te\h ie\, lăp kơ jung 40cm, tơbu\l t^h 18cm mă lei tanh tôch hơlen, jei đei tăr mơ\n. ‘Ngoăih vă pơm tơmam pôk ăn, reo au oei pơm tơbăt ăn tơdrong jơhnơr đơ\ng ro\ng kiơ yok rok jơ\ng me\ [a\ yă [ok. M^nh tơdrong joăt atu\m kơ kon pơlei kon kông tơring găh Tu Tây Nguyên ‘no\h hmă hmă ming rim tơmam drăm tơ\ hơdra vă hoei kơmot sa, kơ yuơ lơ lo\h kơna đei reo, jak ke\ gei tru\h kơ hre\ng sơnăm.

Hrei au, mă đơ\ng tơdrong jang tanh j^t đ^ vă hiong dong mă lei oei đei lơ u\nh hnam vei răk. Rim sơnăm, Dơno\ an^h vei lăng Jo\h ayo\ kơdo\ soang – Đă [o\ng lo\ng tơplo\ng kơdau păng Tơmang pơ hiơ\ dêh char Gia Lai oei hơnơ\ng pơgơ\r pơlong d^h băl băt vao tơdrong oei sa sơ\ ki – jo\h ayo\ kơdo\ soang, tanh j^t joăt joe kơ rim hơdrung lơ\m dêh char, mă kăl ‘măng pơlong tanh broong jak vă vei răk tơ [a\k mong tơdrong jang joăt joe đơ\ng sơ\, adoi pơtru\t ăn jơhnơr mơlo#h ling lang kiơ\ yok rok jơ\ng jang dôm tơdrong jang joăt joe đơ\ng me\ [a\ yă [ok chă pơsư\ ăn.

Diệu Hà ch^h io\k đơ\ng Baogialai

Tơblơ\ nơ\r: Amazưt