VOV4.Bahnar – {ok A Gut (bơngai Xơ Đăng) tơ\ pơlei H’Ring, xăh Ea H’Đing, apu\ng Čư M’gar, dêh char Đăk Lăk jing minh bơngai kơ hnưr mơlôh nhan kơ dôm tơmam pơdreh tơdra juăt jue kơ hơdrung hơdre\ch po. Gơnơm đei tơdrong gơh păng đei [ă dăp đon dăp bơnôh pơtho ăn noh [ok ưh adro# băt yua tơmam pơdreh tơdra kon kông mă oei gơh hri lơ [ai hri kră xơ\ kơ bơngai Xơ Đăng.
Krôp ch^ng klơk lơ\m ti năm truh lăm hrip tơdra hri Anih jang tơ\ Tây Nguyên, kơ Rađiô nơ\r pơma Việt Nam vă pơdreh tơdra ăn đe nge# nhơ\n hri, A Gut tơroi: Kơyuơ nhan hăm tơdra hri đơ\ng oei ‘la#p noh đei [ă pơtho ăn tơdra tơm păng pơtho pơdreh bro\ ghi-ta.
Đơ\ng ro\ng hlôi băt tơdra hri păng băt pơdreh bro\ noh ‘nho\ng hlôi pơhrrăm pơdreh ch^ng chêng, t^ng n^ng, ch^ng klơk... {ă A Gut noh nge# nhơ\n ưu tu\ A Blôih, jing bơngai dăp đon dăp bơnôh lơ\m tơdrong vei răk tơ[ăk mong dôm kơjă joh ayo\ kon kông kơ bơngai Xơ Đăng. Hlôi đơ\ng đunh, unh hnam [ok jing anih ako\m ăn đe nge# nhơ\n pơhrăm pơdreh ch^ng chêng, ch^ng klơk, t^ng n^ng. Kơyuơ noh, đơ\ng oei ‘la#p A Gut hlôi đei erih lơ\m cham char tơdra hri kon kông. Duh đơ\ng cham char noh hlôi rong ăn đon bơnôh, chơng 'nhăk xư truh hăm dôm tơdra hri juăt jue kon kông po, hăm lơ tơmam pơdreh tơdra hri: “Pơhrăm yua tơmam pơdreh tơdra kon kông noh tơnap mă lei ba athei adrin kơ 'nôh. Mă hăt noh găh t^ng n^ng tơnap hloh, lơ\m pơlei đei 1, 2 'nu bơngai đe\ch băt pơdreh, oei ch^ng klơk duh ưh gan đei lơ bơngai băt pơdreh, inh noh duh gơh pơdreh bro\ t^ng n^ng”.
Tơdrong gơh găh tơdra hri jing tơdrong dơnơm hloh. Nge# nhơ\n ưu tu\ A Blôih hlôi [ôh băt tơdrong noh tơ\ A Gut, noh hlôi ako\m pơtho pơdjoi đon nhan păng pơtho găh tơdrong pơdreh dôm tơmam tơdra hri kon kông. Nge# nhơ\n ưu tu\ A Blôih tơroi: ‘’Adrol ki inh pơtho ăn kơ hăp pơhrăm pơdreh bro\ ghi-ta đe\ch, oei ching klơk noh hăp ho\k kơdih. Hăp tơmơ\ng inh pơdreh bro\ noh hăp [oi kiơ\. Inh pơtho đe nai noh hăp kơdih chă ho\k hơlen, kơlih hăp đei tơdrong gơh bơih’’.
Đunh kơ âu 20 xơnăm, kơplăh noh, bơngai tơdăm A Gut lăp 'nao 20 xơnăm, hlôi đei tơmơ\t lơ\m khul pơdreh ch^ng chêng – hri hơxuang kơ pơlei H’Ring. Xư hơnơ\ng ako\m lơ\m dôm tơdrong et xa kơ pơlei pơla nhen et xo\ng [a 'nao, et xoi hơdra#m đak kơ bơngai Xơ Đăng. Xơnăm 2004, xư atu\m hăm khul pơdreh ch^ng chêng – hri hơxuang năm pơdăh ăh Lêh tơbăt 100 xơnăm tơ iung pơjing păng hơto\k pơlei tơm Buôn Ma Thuột, Festival ka phê Buôn Ma Thuột kơyuơ dêh char Đăk Lăk pơgơ\r păng năm pơdăh tơ\ lơ tơring nai. Kiơ\ A Gút, dôm 'măng năm pơdăh thoi noh hlôi ako\m đei lơ tơdrong kăl, roi lăp nhan hloh păng pơ ư pơ ang kơ tơdra hri kon kông po: “Adrol ki năm pơdăh tơ\ Pleiku đang kơ noh ăh lêh tơbăt 100 xơnăm tơ iung pơjing păng hơto\k Buôn Ma Thuột, tơ\ buôn Đôn duh năm pơdăh hloi. Tơ\ apu\ng, tơ\ xăh lai yơ đei lêh ako\m dăh mă hnam trưng đei lêh ako\m kiơ noh đe hơnơ\ng krao inh pơtho ăn ho\k tro pơhrăm pơdreh ch^ng chêng, ch^ng klơk’’.
Jing bơngai oei atu\m lơ\m kueng, hơnơ\ng đei mơ\ng lăng tơdrong pơdăh kơyuơ A Gút atu\m hăm khul pơdreh ch^ng chêng pơlei H’Ring pơdăh, H’Bu (oei tơ\ xăh Ea H’Đing, apu\ng Čư M’gar, dêh char Đăk Lăk) tơroi: “Kơtơ\ng kiơ\ đon [ôh đang măt A Gut noh bơngai rơgei găh tơdra kon kông, xư oei pơtho ăn đe oh ho\k tro pơdreh ch^ng chêng. Jing bơngai băt pơdreh ch^ng klơk, ch^ng chêng, A Gut pơtho ăn đe ho\k tro hnam trưng jăl 2 pơdreh ch^ng chêng vă năm pơlong tơ\ apu\ng, tơ\ dêh char hia’’.
{ok A Mang, Pho\ Kơdră Anih jang Joh ayo\ – Tơroi tơbăt apu\ng Čư M’gar, dêh char Đăk Lăk ăn tơbăt, rim 'măng tơring đei tơdrong kăp g^t noh adoi hơvơn khul pơdreh ch^ng chêng – hri hơxuang tơdra kră kơ pơlei H’Ring vang ako\m, lơ\m noh ưh kơ gơh kơ[ah A Gut: ‘’Oh A Gut đơ\ng oei 'la#p hlôi nhan kơ tơmam pơdreh tơdra kon kông, kiơ\ [ă pơhrăm pơdreh ch^ng chêng, ch^ng klơk, t^ng n^ng. {ă hri tơdra Xơ Đăng oh adoi kiơ\ ho\k hơlen, dang ei oh A Gut adoi băt lơ bơih. Oh A Gut jing bơngai nhan găh tơdra hri păng tơmam pơdreh tơdra hri kon kông, hăp oei pơtho ăn đe boăl ho\k tro pơdreh ch^ng chêng. Xư adoi rơgei nhen [ă, jing bơngai tơpă nhan, pơ 'nam ho\k hơlen đơ\ng rim bơngai 'lo\ xơnăm. Rim 'măng đei ako\m pơdreh ch^ng chêng tơ\ apu\ng, dêh char noh oh adoi năm ako\m ngăl’’.
Jăh vă akhan A Gut noh “kon rơgei yă [ok pơxư\” lơ\m pơlei joh ayo\ kră xơ\ tơ\ apu\ng Čư M’gar, dêh char Đăk Lăk. Hăm tơdrong gơh găh tơdra hri hlôi đei, đei erih lơ\m unh hnam đei [ă noh Nge# nhơ\n ưu tu\ A Blôih hơnơ\ng tơre\k tơgu\m, pơtho noh A Gut roi hiôk hian hloh hơto\k tơdrong rơgei po. Tơdrong kăp g^t hloh, đơ\ng oei 'la#p, A Gut hlôi đei erih lơ\m tơdra hri kră xơ\ kơ unh hnam păng pơlei pơla; hlôi rong ako\m tơdrong nhan roi năr roi tih, pơ ư pơ ang păng tơguăt hăm tơdra juăt jue kơ hơdrung hơdre\ch po.
Lan chih păng pơre nơ\r
Viết bình luận