Bơngai hưch ‘mêm tơdrong hơri păng hơbăn ao tanh
Chủ nhật, 07:00, 13/08/2023 Quốc Học/Dơ̆ng tơblơ̆ Quốc Học/Dơ̆ng tơblơ̆
VOV4.Bahnar - Lơ̆m tơdrong arih xa, bơngai Jarai tơ̆ apŭng Chư Pưh, dêh char Gia Lai oei chĕp vei kơjăp dôm tơdrong juăt ‘lơ̆ng đơ̆ng sơ̆. Lơ̆m nŏh, tơdrong hơri brông păng hơbăn ao tanh ‘nŏh jĭ tơdrong ‘mĕh vă hơnơ̆ng lơ̆m tơdrong arih xa. Lơ̆m ‘măng jur jang tơ̆ tơring, bơngai chih tơdrong kơtơ̆ng ang ăn Radio nơ̆r pơma Việt Nam tơƀâp yă Rmah H’Nét (bơngai Jarai) tơ̆ plei Kênh Săn, xăh Ia Le, apŭng Chứ Pưh, dêh char Gia Lai, tơroi găh kơdih kâu.

Kŭm nhen rim bơngai jang chŭn mir tơ̆ xăh Ia Le, apŭng Chứ Pưh, dêh char Gia Lai, yă Rmah H’Nét prăt sơnăm năm choh jang chŭn mir ‘năi. Rơnĕh lơ̆m 1 unh hnam đei 8 ‘nu kon, mă lei hơdrô̆ yă đĕch gơ̆h hơri. Pŭn hlŏh dơ̆ng, sâu hơdruch Rmah H’Nét ƀât dŏh sơ̆ đei dơ̆ng yă vei lăng, hơnơ̆ng hơri pơlung hăm lơ lơboa hơri Jarai tôch hiôk:

“Inh đei yă inh pơtho hơri đơ̆ng oei ‘lơ̆p sơ̆, dang ei yă inh đĭ lôch bơih. Yă pơtho ăn inh lơ ƀai hơri mă lei inh lăp rơbot, gơ̆h hơri 2,3 ƀai đĕch. Yoa đĭ đunh dêh bơih, rŏ năng ƀât inh ‘nao 14 sơnăm, pơhrăm hơri păng klĕp inh chă klo ‘nŏh inh pă đei hơri bơih. Rŏ năng kŭm đunh bơih, dang 35, 40 sơnăm bơih hŭt hơchăng lê̆ tơdrong hơri, băt jĭ hlŏh 45 sơnăm bơih rŏ năng, pă đei ƀlŏh kiơ. Năr ‘nâu truh tơ̆ âu, kiơ̆ đe, đei hơri dơ̆ng, hơiă dêh. Bơnê kơ đĭ đăng”.

Chă klo, rơnĕh kon, hăm ƀĕnh tơdrong pơngơ̆t ăn tơdrong arih xa, dôm ƀai hơri brông nhen gơ̆t hơchăng lê̆ tơ̆ rŏng ‘mơ̆i. Yă Rmah H’Nét tơroi, lơ ‘măng tơ̆ tơring pơgơ̆r thi hơri mă lei yă pơjăng hơnơ̆ng yoa tam mă ƀôh lơ̆m jơhngâm hưch hanh, ‘mĕh hơri. Mă lei 1 năr ‘nŏh, kơtơ̆ng Radio nơ̆r pơma VN truh thu ƀai hơri ‘nŏh yă chih măt năm hơri.

Tôch rơhău, tơpăt nhen thoi ƀai hơri Jarai, yă Rmah H’Nét nhen đei vih dơ̆ng hăm dôm sơnăm oei ‘lơ̆p sơ̆ kiơ̆ đơ̆ng dôm boa hơri tôch hiôk: “Truh tơ̆ âu, vă hyup ƀai hơri brông, ưh băt hơri hăm gơh ưh kơnh? Hơpơi rim bơngai nĕ jô̆, inh vă adrin hơri đĭ jơhngâm, bơnê kơ đĭ đăng bơ̆n. Kơlih yoa hơri ‘nŏh kăl đei jơhngâm hưch hanh ‘mơ̆i, nhen ƀlŏk kơ bôl boăl adrol sơ̆, sơnăm oei ‘lơ̆p sơ̆ păng rơnguơ̆ kơ pơyô dơ̆ng, lei sư hơri hiôk ƀiơ̆. Ƀlŏk dơ̆ng 1 brŭh oei hơdruh sơ̆, hưch băl ưh kơ yĕng, dang ei hơri ngôi vă ƀlŏk dơ̆ng dôm tơdrong ‘lơ̆ng 1 bruh dŏh sơ̆, lei đĕch lah”.

Đơ̆ng nŏh ƀai “Ơ ayong anet hning đơi”, đei yă hơri tôch hiôk. Kơ̆l ƀai hơri âu tơdăh nơ̆r bơ̆n ‘nŏh jĭ “Rơnguơ̆ dêh ‘nhŏng ăi”, tơƀôh jơhngâm ƀlŏk rơnguơ̆ kơ pơyô so. Kiơ̆ yă Rmah H’Nét, hưch băl ră mă lei yang ưh kơ kong, ‘long ưh kơ ‘măn ‘nŏh kŭm jing tơdrong hơiă kơ 1 bruh păh iung sơ̆. Hăm yă tơdrong hưch băl kŭm nhen tơdrong hưch ‘mêm kơ hơri brông sư đei đơ̆ng jơhngâm ‘lơ̆ng ngăl, hăm ƀĕnh jơhngâm hưch hanh:

“Inh ‘mĕh hơri đơ̆ng ‘lơ̆p sơ̆ bơih, mă loi ‘nŏh hơri Jarai, inh tôch ‘mĕh, yoa thoi nŏh yă inh ƀôh inh, băt inh ‘mĕh hơri. Sơ̆ inh pơma hăm yă: Yă ăi, ih pơtho ăn inh hơri năng, inh mơ̆ng ih hơri hiôk dêh, ‘mĕh mơ̆ng ƀơ̆r ih hơri dêh! Đơ̆ng nŏh yă pơtho ăn inh lơ ƀai hơri dơ̆ng. Mă hơdăh ‘nŏh 6 ƀai inh hơnơ̆ng đa hơri, mă lei đunh bơih, inh hiơt bơih, lăp oei ƀlŏk, oei gơ̆h hơri 2 ƀai đĕch, pă đei lơ bơih. Dang ei ‘nhŏng oh truh tơ̆ âu, ưh đei hơri lei ưh gơ̆h ôh, chă hơri pơchơt ngôi deh”.

Ưh lăp hơri hiôk đĕch, yă Rmah H’Nét oei hơnơ̆ng tơtăm păng tôch lăp đon hăm khăn, hơbăn ao tanh kơ bơngai Jarai. Tơdrong arih xa chăl ‘nao, đei lơ kơ loăi che păng hơbăn ao chơchoh, rĕh jên, mă lei yă oei hơnơ̆ng tanh ăn kơdih hơbăn tanh đĕch. Ưh lăp thoi nŏh ôh, yă Rmah H’Nét oei roi tơbăt găh tơdrong “dui brai vai tanh” bơ̆n khăn, hơbăn ao đơ̆ng sơ̆ kơ bơngai Jarai.

Yă tôch hơiă pơma: “Hơbăn ao tanh ‘nŏh athei hrŭk koh, vă chĕp vei tơdrong juăt đơ̆ng yă ƀok sơ̆ lĕ. Nhôn tôch hơiă mưh hrŭk hơbăn ao tanh, ƀât lăp hrŭk năm tơ̆ đe et xa, pơkong, hơkơ̆t jơ̆ng, hrŭk ngăl. Adrol sơ̆, nhôn hrŭk hơbăn ao đơ̆ng kơ dih tanh, dui brai, vai tanh. Pơtih gia đơ̆ng kơpăih, phĕ kơpăih, rŏl klong, preh pơpông, đang kơ ‘nŏh lôm kơpăih, dui brai. Mưh jing brai bơih ‘nŏh nhưm kơmâu, đang kơ ‘nŏh vai, tanh. Ba chă tanh bơ̆n khăn, hơbăn ao vă yoa kơdih đĕch, ưh kơ đei tĕch.”

Hơri brông păng hrŭk hơbăn ao tanh ‘nŏh jĭ tơdrong ‘mĕh vă đei hơnơ̆ng lơ̆m tơdrong arih kơ bơngai Jarai. Hăm yă Rmah H’Nét tơ̆ plei Kênh Săn, xăh Ia Le, apŭng Chứ Pưh, dêh char Gia Lai, hơri brông păng hrŭk hơbăn ao tanh rong jơhngâm đon yă đơ̆ng oei ‘lơ̆p. Truh ‘lŏ, chă klo, rơnĕh kon, hăm ƀĕnh tơdrong pơngơ̆t tơtăm hăm tơdrong arih xa mă lei boa hơri brông păng hơbăn ao tanh oei hơnơ̆ng jing tơmam pơlung jơhngâm ưh kơ đei lai yơ hiơt hiong.

Quốc Học/Dơ̆ng tơblơ̆

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC