VOV4.Bahnar – Hloh 30 xơnăm kơ âu, nge# nhơ\n Y Thái Êban, tơ\ plei tơm Buôn Ma Thuột, dêh char Đăk Lăk hlôi ako\m jơhngơ\m vă vei răk tơ[ăk mong păng hơto\k tơdrong chrăh mul meo, pơjing dôm tơ ngơ\l 'long jing he# tơmam joh ayo\ kăp g^t. {ok jing minh lơ\m kơso# to\ xe\t nge# nhơ\n tơ\ Đăk Lăk oei răk vei tơdrong lăp hăm tơdrong chrăh mul meo, păng pơjing đei pơyua đơ\ng tơdrong jang âu

        Tơ oei tong ane# dôm um mul meo hăm lơ um ai phara băl, nge# nhơ\n Y Thái Êban (aê En Lin), tơ\ pơlei Kmrơng Prong B, xăh Ea Tu, plei tơm Buôn Ma Thuột, dêh char Đăk Lăk hăt hot tơroi găh mul meo  “Pơjâu xoi tơbeh păng kơdiong tơgu\m xoi”. {ok ăn tơbăt âu jing minh lơ\m dôm mul meo mă [ok lăp hloh, mul meo hlôi đei jơnei mă 2 tơ\ 'Măng Pơlong chrăh mul meo kơ dôm hơdrung bơngai kon kông Tây Nguyên xơnăm 2017.

        Nge# nhơ\n Y Thái tơroi, đơ\ng oei 'la#p, [ok hơnơ\ng kiơ\ đe met ma năm tơ\ bri io\k 'long vă chrăh mul meo 'măn pơxat. Lăp hăm dôm tơdrong đei [ôh lơ\m um ai mul meo, [ok kơchăng lăng hơlen păng kơdih chă chrăh kiơ\. Lơ 'măng ti ưh kơ juaih ưh gơh che\p xung, rơ kiơ\ po 'meh noh pơm ăn tơngơ\l 'long jing răm. Ưh kơ lao đon, [ok duh oei pơtoi chrăh mul meo truh ăh gơh chrăh đei kơdih mul meo ăn kơ po.

Hơnơ\ng thoi noh, hloh 30 xơnăm kơ âu, chrăh mul meo jing tơdrong lăp păng pơyua ăn kơ [ok, tơgu\m ăn kơ [ok gơh vei răk tơ[ăk mong păng hơto\k tơ iung:  Minh tơdrong rơgei noh inh io\k kơju ưh kơ kăl bieh ]hơ\. Lăng atu\m ba duh pơ 'nam, kơlih tơdrong mă po vei răk tơ[ăk mong joh ayo\ âu. Inh hli ning mônh kơnh hiơt hiong, đơ\ng ro\ng  kơnh kră noh ưh kơ grăng vă vei răk tơdrong âu, ưh gơh le# hiong vă kon xâu băt hơdăh, nhen xơ\ ki inh [ôh mih inh chrăh truh dang ei inh duh oei răk hơdăh păng inh gơh chrăh hloi.

        Xơnăm 2015, đơ\ng mă pơlong chrăh mul meo 'măng mă blu\ng đei pơgơ\r lơ\m Lêh ako\m ka phê Buôn Ma Thuột, nge# nhơ\n Y Thái roi lăp hăm tơdrong chrăh mul meo, kơlih [ok hlôi chă đei “cham pơhiơ\”, băt đei lơ bơngai đei đon lăp nhen po.

Duh đơ\ng tơdrong pơlong noh, nge# nhơ\n Y Thái đei lơ bơngai băt truh păng tơchă chih măt răt um mul meo. {ok duh lơ 'măng tang măt ăn dêh char Đăk Lăk vang năm ako\m păng đei jơnei kăp g^t tơ\ dôm tơdrong pơlong chrăh mul meo kră xơ\ tơ\ tơring Tây Nguyên. Truh dang ei, mul meo ưh adro# tơdrong lăp mă oei jing tơdrong jang tơm pơyua lơ ăn unh hnam [ok.

          Vă chrăh kre\ kôm, nge# nhơ\n Y Thái adro# yua xung, phă, xăng. Ăh kơleng lăng tơ ngơ\l ‘long, [ok kơche\ng hloi truh tơ\ kôm păng pơjing đei kre\ kôm keh đang mă ưh kơ kăl bieh pơjing. Rim mul meo đei minh tơdrong kăp g^t kơdih, jing minh tơdrong tơroi, minh tơdrong hơ ‘mon kră xơ\, minh um ai joh ayo\... tơguăt hăm tơdrong erih rim kơ năr kơ bơngai ÊĐê. Yă H’Yâo Byă, hơkăn nge# nhơ\n Y Thái tơroi:  Xư gơh bơ\ rim tơmam hăm tơdrong kơche\ng đang kơ noh chrăh pơjing, đơ\ng um tơ\ ‘măng hnam truh ăh chrăh um kôm đei um ai phara băl. Kơdih po inh duh hơlêm xư vă xư pơtoi pơtho ăn 2 ‘nu kon dro\nglo dơ\ng, noh pơđ^ unh hnam inh adoi tơgu\m, hơlêm vă kơ [ok pơtoi vei răk tơ[ăk mong joh ayo\ mă yă [ok pơxư\ ăn, mưh ưh đei xư noh bu dơ\ng vă pơtoi jang tơdrong âu.

Kiơ\ nge# nhơ\n Y Thái, hlôi đei ‘măng mul meo ưh đei bơngai yua noh hiơt hiong đ^. Dang ei [ok chơt hơ iă ăh roi năr roi đei lơ bơngai mơlôh păng đe tơmoi tơre\k truh mul meo. {ôh hơdăh kơjă kăp g^t păng tơdrong pơyua găh mu\k drăm đơ\ng tơdrong jang âu, [ok hơvơn kon hơ ioh păng dôm bơngai lơ\m pơlei, dôm bơngai lăp păng pơ ‘nam ho\k hơlen, [ok kơchăng pơtho ăn tơdrong jang păng hơvơn đe xư vang jang [ơ\t rim ‘măng đei đe chih măt răt mul meo. {ok Bùi Văn Hượng, kang [o# joh ayo\ xăh Ea Tu, plei tơm Buôn Ma Thuột ăn tơbăt, nge# nhơ\n Y Thái hlôi tơgop kăp g^t lơ\m tơdrong vei răk tơ[ăk mong joh ayo\ juăt jue kơ bơngai Ê Đê tơ\ tơring:  Nge# nhơ\n  Y Thái hăt hot vang jang lơ\m tơdrong vei răk tơ[ăk mong chrăh mul meo pơma adro# păng um ai joh ayo\ kon kông Ê Đê lơ\m tơring pơma atu\m. Nge# nhơ\n Y Thái dang ei to\k bo\k pơtoi che\p vei dôm kơjă găh chrăh mul meo kơ po vă tơbang răh tơmam drăm po păng vă ‘măn răh ăn tơdrong jang tơmang pơhiơ\ ning nai kơnh. Dang ei lơ\m xăh Ea Tu noh duh ưh đei nge# nhơ\n yơ gơh chrăh mul meo ‘nguaih kơ nge# nhơ\n Y Thái noh xăh pơtoi hơvơn, hơlêm nge# nhơ\n  Y Thái hơto\k, pơtoi che\p vei tơdrong gơh po vă pơdjoi tơdrong vei răk joh ayo\.

Pôk pơ ư hăm dôm kơjă juăt jue kơ hơdrung hơdre\ch po, nge# nhơ\n Y Thái duh oei hăt hot  “vei pơhngol” ăn dôm mul meo chrăh đơ\ng ‘long. {ok chă hơlen băt, răk vei dôm gru groa joh ayo\ vă chrăh kre\ kôm, pơjing tơdrong tơroi ăn rim bơngai băt. Hăm [ok. chrăh mul meo jing trong vă vei răk tơ[ăk mong juăt jue păng pơdjoi ăn kon xâu ning nai kơnh.

Lan chih păng pơre nơ\r