Pơih blŭng ăn dôm tơdrong jŏh ayŏ kơ dŏ xoang pơyan Puih mak Giáp Thìn 2024 ‘nŏh jĭ tơdrong soi sơng yă Âu Cơ tơ̆ Anih gru groa, jŏh ayŏ kơ dŏ xoang, tơpôl Ko Tam, plt Buôn Ma Thuột, dêh char Đắk Lắk. Lơ̆m jơhngâm đon ƀĕnh tơdrong lui yom, tơdrong lêh đei pơgơ̆r tôch hơiă, hăm ƀĕnh jơhngâm đon ‘mêm bơnê kơ yă tơm dơnơm teh đak, tơmam plang đei lơ tơmam nhen ƀĕng phe, por tơyông, che ‘ngam păng lơ tơmam ‘lơ̆ng đei kơtă tơ̆ tơring. Kon pơlei păng tơmoi chă tơmang lăng truh lăng, ngôi pơchơt păng chô̆ hơtol hla ar chih nơ̆r hơpơi tơ̆ lơ jrăng ‘long gơ̆ng hơpơi chang.

Năm hơdai hăm hnam tơnŏ truh pơm lêh, yă Nguyễn Thị Thoạt, 70 sơnăm, tơ̆ phường Tân Lợi, plt Buôn Ma Thuột tơroi: “’Măng mă blŭng inh năm tơ̆ âu Sơng yă Âu Cơ. Tơpă ‘nei inh tôch čhôk ‘nă, tơtă ăn kôn mon kon sâu vă đe sư băt truh yă ƀok tơm a sơ̆, athei ƀlok truh jơhngâm đon lui yom hăm yă tơm dơnơm, tơgŭm ăn kon sâu hlôh vao akhan, bơ̆n athei chĕp vei kơjăp chăl tơm a kơ kon bơngai Việt Nam bơ̆n, hơnơ̆ng ƀlŏk truh chăl yă ƀok adrol sơ̆, ƀlŏk truh hơdrĕch hơdrung bơ̆n đơ̆ng sơ̆”.

Đơ̆ng sơnăm 2019 truh dang ei, tơ̆ âu hơnơ̆ng pơgơ̆r lêh sŏh plang nhang, bơnê kơ yă tơm dơnơm Âu Cơ lơ̆m ‘năr 25/12 âm păng lêh sơng Yă lơ̆m ‘năr lơ̆m ‘năr 7/1 rim sơnăm. Yă Nguyễn Thị Ngọc Anh, Kơdră chĕp kơ̆l công ty ăn tơbăt, Lêh sơng yă Âu Cơ jing tơdrong juăt ’lơ̆ng hơiă, pơjing đei tơdrong tơguăt 1 ƀơ̆r đon, mât hơdoi kơjăp 1 tơpôl đơ̆ng dôm hơdrĕch hơdrung, roi đunh roi đei lơ bơngai băt truh păng vang akŏm.

“Soi kơ kŭh kơ yă Âu Cơ vă tơroi truh tơdrong yă Âu Cơ chông ba 50 ‘nu kon tŏk tơ̆ kông, đei kơjăp hăm tơdrong juăt năng drŏ kăn pơm tơm đơ̆ng kon pơlei kon kông tơ̆ Tây Nguyên, nhen bơngai Rađe tơ̆ Đắk Lắk hrei ‘nâu oei chĕp vei tơdrong juăt drŏ kăn pơm tơm lơ̆m hnam tơnŏ. Hơdai hăm ‘nŏh hơpơi ‘mĕh rim bơngai kiơ̆ đơ̆ng tơdrong tơroi chăl kră sơ̆ “1 ‘nu mĕ cheh đei 100 tŏ kơtăp, 100 ‘nu kon” âu vă mât 1 jơhngâm đon vang tơiung pơjing teh đak, pơlei pơla, tơgŭm băl vă gơ̆h arih xa hơdai hiôk chơt”.

Dôm tơdrong joh ayŏ kơ dŏ xoang, et soi pơyan Puih mak oei đei pơgơ̆r tơ̆ dôm apŭng, thĭ xăh lơ̆m dêh char Đắk Lắk. Nhen thoi: Năr joh ayŏ kơ dŏ xoang, tơplŏng kơdâu kơ bơngai Mông tơ̆ apŭng Krông Bông, Tơdrong et soi Hảng Pồ tơ̆ thĭ xăh Buôn Hồ, Tơdrong jŏh ayŏ kơ dŏ xoang so Việt Bắc tơ̆ apŭng Krông Năng; thi tơket Vụ Bổn,… Tơ̆ apŭng Krông Ana đei 2 tơdrong pơchơt tih ‘nŏh jĭ Thi hao thŏng nan drŏ nglo păng tơdrong soi Tơjur gơ̆ng kơ bơngai Mường.

Ƀok Hoàng Minh Giám, Phŏ Kơdră chĕp kơ̆l Anih vei lăng kon pơlei apŭng Krông Ana ăn tơbăt: “’Nâu jĭ 1 tơdrong juăt ‘lơ̆ng đơ̆ng dôm hơdrĕch hơdrung tơ̆ apŭng Krông Ana vă soi apinh yang pring vei ăn teh đak hiôk rơngei, kon pơlei hơnŭk hơnoa, jang xa đei ƀôh. Kŭm ƀlep ƀât ‘măng mă âu vă krao hơvơn păng roi tơbăt um rup apŭng Krông Ana ‘lơ̆ng rŏ, rim sơnăm kŭm pơgơ̆r lơ trong chă tơmang lăng sơng đei lơ bơngai truh hăm Krông Ana”.

Tơ̆ xăh Cư Prông, Anih vei lăng kon pơlei apŭng Ea Kar, pơgơ̆r Năr joh ayŏ kơ dŏ xoang dôm hơdrĕch hơdrung apŭng ‘măng mă III hăm lơ tơdrong nhen: pơgơ̆r hơri hơxoang dôm hơdrĕch hơdrung; thi pơm ngôi kră sơ̆; ming pơdă păng et xa ngôi dôm tơmam xa ‘lơ̆ng đơ̆ng dôm tơring; truh lăng dôm tơdrong joh ayŏ kơ dŏ xoang Tây Bắc, Tây Nguyên păng dôm tơdrong jŏh ayŏ kơ dŏ xoang chăl hle; truh tơmang lăng tơ̆ anih ‘lơ̆ng rŏ găh Chơkơi đak Drai Y Bar; thi hao thŏng nan kơthŭng păng thŏng nan Ka Yak; ming pơdă, tĕch lơ tơmam ‘lơ̆ng, tơmam OCOP.

Hăm 28 hơdrĕch hơdrung arih xa hơdai, jang xa, oei xa tơ̆ 220 pơlei pơla, kueng kơphô̆ lơ̆m apŭng hlôi pơjing đei lơ tơdrong jŏh ayŏ kơ dŏ xoang ‘lơ̆ng hơiă, hăm ƀĕnh tơdrong juăt ‘lơ̆ng đei tơƀôh tơ̆ năr jŏh ayŏ kơ dŏ xoang. Kŭm hăm jơva chĭng chêng kơ bơngai Rađe, đơn tính, hơri then kơ bơngai Tày-Nùng, boa hơri quan họ Bắc Ninh ‘nŏh jĭ dôm tơdrong pơm ngôi đơ̆ng kră sơ̆ đei ƀĕnh tơdrong chơt hơiă đơ̆ng dôm hơdrĕch hơdrung nhen klơ̆m plei kòn, tơphai bơbe tâm băl, hao dĕng dŏng, chô̆ măt rôp bip,…

Kiơ̆ ƀok Lại Đức Đại, Phŏ Kơdră Anih vei lăng jŏh ayŏ kơ dŏ xoang – tơplŏng kơdâu păng chă tơmang lăng Đắk Lắk, dôm tơdrong joh ayŏ kơ dŏ xoang lơ̆m tơdrong et xa, ngôi pơchơt tơ̆ tơring đei pơgơ̆r hơnơ̆ng lơ̆m khei 1. Dôm tơdrong et soi, ngôi pơchơt tôch hơiă, tơiung jơhngâm hưch hanh ăn rim hơdrĕch hơdrung, tơƀôh hơdăh lơ tơdrong ‘lơ̆ng hơiă đơ̆ng jŏh ayŏ kơ dŏ xoang đơ̆ng 49 hơdrĕch hơdrung oei arih xa tơ̆ tơring. ‘Nâu ưh lăp dôm tơdrong jang vang tơgop tưk tơiung tơdrong chă tơmang lăng đĕch, mă oei pơjing đei anih ngôi pơchơt ‘lơ̆ng hơiă, hơnhăk ba jơhngâm hưch hanh ăn kon pơlei păng bơngai chă tơmang lăng lơ̆m dôm năr blŭng pơyan Puih mak.

“Dôm tơdrong jang găh jŏh ayŏ kơ dŏ xoang, tơplŏng kơdâu ƀơm truh tơdrong chĕp vei tơdrong jŏh ayŏ kơ dŏ xoang ‘lơ̆ng hơiă đơ̆ng hơdrĕch hơdrung đei pơgơ̆r tôch hơiă tơ̆ dôm apŭng păng mă loi đơ̆ng ‘năr 5 truh ‘năr 15 khei 1, tơ̆ jơ̆p apŭng lơ̆m dêh char. Dôm tơdrong jang ngôi pơchơt, đei pơgơ̆r trŏ ƀât dôm năr blŭng kơ pơyan Puih mak vă kon pơlei pơtơm mât lơ̆m 1 sơnăm ‘nao hăm ƀĕnh tơdrong chơt hơiă păng đon hơmĕng”.