Đe drăkăn Xơ Đăng vei vêr tơdrong jang tanh brai juăt jue kră xơ̆
Chủ nhật, 08:00, 05/02/2023 A Sa Ly/Lan tơblơ̆ A Sa Ly/Lan tơblơ̆
VOV4.Bahnar – Yă Ben (bơngai Xơ Đăng), tơ̆ pơlei Kon H’Ring, xăh Ea H’Đing, apŭng Cư Mgar, dêh char Dak Lak jing bơngai nhan hăm tơdrong jang tanh brai. Dôm tơmam drăm yuơ đơ̆ng pơmai tanh đei noh đei kon pơlei lơ̆m pơlei lŭ lăp. Lơ bơngai đơ̆ng ataih adoi tơchă răt. Hloh kơ noh, yă Ben oei pơtho tơdrong tanh brai ăn kon xâu lơ̆m unh hnam.

Yă Ben ăn tơbăt, đơ̆ng oei 'lâ̆p ƀôh mĕ kơdih hơnơ̆ng tanh brai păng xĭt hơbăn ao tanh noh pơmai adoi 'meh hơlen lăng dôm tơdrong mă mĕ po pơm jang vă hŏk ƀoi. Hơbăn ao tanh ăh chăl yă ƀok xơ̆ hơnơ̆ng tanh păng xĭt rok kiơ̆ xo juăt jue. Oei dang ei lơ̆m tơring đei lơ brai, lơ len kŏng ngĭp. Yă Ben ăn tơbăt: vă đei dôm hơbăn ao tanh juăt jue keh kong ngê̆ nhơ̆n athei pơm lơ tơdrong, đơ̆ng chă tang, xĭt dok âu to adoi huach lơ jơ 'năr: “Xơ̆ ki, đơ̆ng rŏng kơ pĕ kơpaih noh vaih kơpaih vă dui jing brai đe hơnơ̆ng kơ pai djoi brai vă kơ hăp kơjăp hloh. Inh dang ei noh ưh kĕ bơ̆ thoi noh ôh, mă hơnơ̆ng răt brai lên kŏng ngĭp, rơih pơnĭk đak păng tanh kiơ̆ tơdrong po lăp đang kơ noh dui brai tơ̆ không păng tanh đĕch, đơ̆ng rŏng tanh đang đei hlak che noh kăt xĭt jing hơbăn ao tanh ăn drŏnglo dăh mă drăkăn’

Vă tanh đei minh hla che keh kong noh măh đĭ minh giĕng. Minh hlak che thoi noh gơh xĭ đei 2 blăh ao tanh. Yă Ben tơroi: Hăm tơdrong kăl kơ hơbăn ao tanh juăt jue, athei đei trong tanh dok pơrŏ trŏ hăm khôi juăt kơ bơngai Xơ Đăng: “Vă đei che tanh 'lơ̆ng noh inh hơnơ̆ng tanh che xă kơjung vơ̆l hơtŏ hăm khăn noh minh hlak che gơh klăh axong jing 2, xĭt đei 2 blăh ao tanh kơ đe drŏnglo. Mưh tanh klăh hloi noh che hơkâu găh rŏng, găh anăp athei tanh adrol, đơ̆ng rŏng kơ noh tanh 2 hlak che tơgep dih băl păng xĭt đei 4 blăh ao. Mưh hơbăn ao tanh drăkăn noh tanh hơbăn adrô̆, ao tanh jing 2 hlak che, minh hlak kơjung hloh 3 met, ăh xĭt đei 2 blăh hơbăn păng ao tanh hloi’.

Yă Ben ăn tơbăt dơ̆ng, 'nguaih kơ tanh brai iŏk che xĭt hơbăn ao tanh noh đe tanh hlak che nhen khăn pŭ hơ-ioh, vă pơjing kơdŭng 'măn tơmam drăm. Vă gơh đei tơmam 'lơ̆ng păng kơjăp noh athei dok hăm um rŭp pơkăp guăng 'lơ̆ng, mă tơnăp lơ̆m che tanh noh: “Tơdrong tanh pơjing đei minh blăh ao tơnap hloh ăh dok pơnĭk, vă pơjing đei um dok tih 'lơ̆ng noh hiong lơ 'năr hloh. Dok pơnĭk đak iĕ noh ƀônh hloh păng ưh gan hiong jơ. Đei dok pơnĭk đak brai tanh hăp gơh 'lơ̆ng păng kăp gĭt’’

Tanh brai hlôi jing tơdrong jang hơnơ̆ng, pơyua kăp gĭt hăm yă Ben. Ưh adrô̆ thoi noh, kon pơlei oei pơtho dih băl tơdrong jang tanh brai âu ăn kon xâu lơ̆m unh hnam păng lơ̆m pơlei. Lơ̆m noh, pơmai H’Diệp, noh kon kơtơh kơ yă Ben hlôi đei mĕ pơtho ăn tơdrong tanh brai kloh klĕch, noh hlôi băt tanh pơjing đei hơbăn ao tanh hmă: “Inh lăp păng nhan hŏk hơlen tơdrong jang tanh brai, xĭt pơjing hơbăn ao tanh kon kông po đơ̆ng mĕ inh, vă vei răk tơƀăk mong tơdrong tanh bvrai juăt jue. Kơplăh tŏk 19 xơnăm, inh hlôi băt tanh bơih, khei năr noh hơnơ̆ng hơlen lăng mĕ inh tanh brai noh inh hŏk ƀoi đơ̆ng mĕ. Ăh 19 xơnăm inh gơh tanh khăn pŭ đe hơ-ioh bơih, phơ phŏ tanh đei hlak che vă xĭt pơjing ao tanh, ƀơ̆t doh inh adrô̆ băt tanh, xĭt dôm tơmam yua ƀônh hiôk đĕch. Tŏk 20 xơnăm noh inh băt chă dui brai păng kơdih tanh đei hlak che vă xĭt pơjing hơbăn ao tanh guăng 'lơ̆ng hloh ăn kơdih po . Inh adrô̆ tanh che vă xĭt hơbăn ao tanh kăl yua lơ̆m unh hnam, tanh brai vă tĕch ăn kơ đe noh inh tam mă khĭn ôh kơlih inh tam mă juaih lơ tơdrong".

Che tanh noh hơbăn ao tanh juăt jue kơ bơngai Xơ Đăng. Kon pơlei hơnơ̆ng hrŭk hơbăn ao tanh lơ̆m 'năr et xa, dăh mă năm khop tơ̆ hnam Băyang. Ƀok Vi Von, kơdră pơlei Kon H’Ring ăn tơbăt: Nhen lĕ dôm unh hnam bơngai Xơ Đăng rim bơngai adoi 'măn hơmŏ ăn kơdih po hơbăn ao tanh guăng 'lơ̆ng: "Hơbăn ao tanh juăt jue kơ bơngai Xơ Đăng đei kon pơlei răk vei đơ̆ng chăl yă ƀok xơ̆ truh chăl kon xâu hrei âu, đei kon pơlei vei răk kơchăng lơ̆m hơkă, lơ̆m kơtuh, rim 'măng đei tơdrong akŏm kăl noh đĕch iŏk tơlĕch chă hrŭk. Lơ̆m tơdrong akŏm et xa rim xơnăm nhen et xŏng ƀa 'nao kon pơlei hơnơ̆ng akŏm tơ̆ hnam hơkŭm tơpôl păng hrŭk hơbăn ao tanh kơ hơdrung kon kông po’

Dang ei, lơ̆m tơring mă đei lơ hơbăn ao tanh hăm lơ tơdrong xĭt pơrŏ phara băl, lơ um ai guăng 'lơ̆ng, rim bơngai adoi gơh chă răt trŏ ƀlep hăm tơdrong mă po 'meh vă. Atŭm hăm noh, ăh pơlei pơla đei tơdrong akŏm kăl, tơdrong kăp gĭt noh kon pơlei hrŭk hơbăn ao tanh vă tơbang um ai juăt jue 'lơ̆ng rŏ kơ hơdrung kon kông po.

 

A Sa Ly/Lan tơblơ̆

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC