Yă Nguyễn Thị San, bơngai Tày, rơnĕh păng arih xa truh ‘lŏ tơ̆ groi tĕh Nghĩa Đô (apŭng Bảo Yên, dêh char Lào Cai). Yă San tơroi, Nghĩa Đô jĭ tơring tĕh so đơ̆ng sơ̆, tơring pơjing, chĕp vei dôm kơjă kăp gĭt đơ̆ng jŏh ayŏ kơ dŏ xoang ‘lơ̆ng hơ iă, ƀĕnh um ai hơdrĕch hơdrung păng nơ̆r pơma xa đơ̆ng kon pơlei Tày. Tơring ‘nâu oei đei lơ tơdrong ‘lơ̆ng vă atŏk tơ iung chă tơmang lăng lơ̆m tơpôl. Tơdrong roi tơbăt dôm tơmam jang đei tơ̆ tơring kŭm nhen dôm tơdrong jŏh ayŏ kơ dŏ xoang kơ hơdrĕch hơdrung truh hăm rim bơngai ‘nŏh jĭ tơdrong tôch kăl, mă loi lơ̆m chăl jang hăm kơmăy 4.0 nhen hrei ‘nâu.

‘Ngoăih kơ jang lơ̆m khul drŏkăn pơlei, jang chŭn mir, yă Nguyễn Thị San hơnơ̆ng ‘măn jơ năr vă chih akŏm, chĕp vei dôm ƀai hơri then, hơri kŏi so sơ̆ kơ Nghĩa Đô. Truh dang ei, yă chih đei 119 ƀai hơri kŏi so sơ̆ tơ̆ tơring păng hơpơi ‘mĕh pơtho dơ̆ng ăn chăl mơlôh hrei ‘nâu vă huei kơ hiơt hiong boa hơri so đơ̆ng chăl yă ƀok sơ̆. Kăl loi, lơ̆m chăl jang hăm kơmăy kơmŏk ‘nao 4.0 ‘nâu, tơdrong roi tơƀôh dôm kơjă kăp gĭt đơ̆ng jŏh ayŏ kơ dŏ xoang so kơ dôm hơdrĕch kon kông roi ƀônh hlŏh dơ̆ng.

Dôm mang tơpôl nhen: Facebook, Zalo, YouTube, TikTok hlôi jing tơmam tôch đei yoa vă roi tơƀôh păng chĕp vei kơjă kăp gĭt đơ̆ng jŏh ayŏ kơ dŏ xoang tơ klep hăm jang atŏk tơ iung chă tơmang lăng ăn tơpôl kon pơlei Tày. Kiơ̆ tiên si Nguyễn Anh Cường – Kơdră khoa pơtho jŏh ayŏ kơ dŏ xoang kon kông (Hnam trưng Đăi hŏk Jŏh ayŏ kơ dŏ xoang Hà Nội), hrei ‘nâu tơdrong ƀơm truh đơ̆ng kơmăy kơmŏk 4.0 hlôi pơm tơplih rim tơdrong lơ̆m tơdrong arih xa kơ kon bơngai. Mưh bơ̆n tơgĕch iŏk đei tơdrong ‘lơ̆ng ‘nŏh gô hơtŏk đei tơdrong păr ang tơ̆ jơ̆p tơpôl lơ̆m tơring, ƀâp lăp păr ang jơ̆p apŭng plenh tĕh hloi: “Kŭm đei lơ trong vei lăng, roi tơƀôh mă lei kiơ̆ inh tơdrong kăl hlŏh oei jing trong vei lăng um rup. Vă akhan dôm um rup athei pơih tơƀôh lơ̆m kơmăy ‘nao. Hăm kơmăy kơmŏk 4.0 hrei ‘nâu tơdrong roi tơƀôh hơbăn ao, jŏh ayŏ kơ dŏ xoang hơdrĕch hơdrung tôch ƀônh, kiơ̆ lơ trong phara băl. Kŭm tôch ƀônh ăn tơdrong roi tơbăt hai. Oei adrol sơ̆, gơih 1 pôm rup đĭ mơmat tat bơih, dang ei ba kăl ‘nŏh lăp click kơmăy tinh ‘nŏh đei hloi.

Hrei ‘nâu facebook, tiktok oei pơm ăn lơ kon pơlei lơ̆m plei tĕh ‘mĕh iŏk yoa, yoa đei lơ tơdrong hơ iă nhen like, share, follow, livestream… hlôi pơjing đei anih tôch ‘lơ̆ng vă tơguăt, roi tơƀôh tơdrong jŏh ayŏ kơ dŏ xoang. Dôm trang fanpage đơ̆ng chih pơjing kiơ̆ rim tơdrong tôch hơdăh nhen: fanpage găh hơri then, hơri kŏi, dăh mă hơbăn ao tanh kơ hơdrĕch kon kông, tơmam xa ‘lơ̆ng... Tơ̆ nŏh, tơmât hơdai hăm tơdrong roi tơbăt, trong jang tŏk chă tơmang lăng vă hơtŏk kơjă kăp gĭt đơ̆ng jŏh ayŏ kơ dŏ xoang, tơgop pơm hơtŏk tơdrong jang mŭk drăm.

Kiơ̆ mŏ Đồng Thị Vân Hà, bơngai Tày tơ̆ plt Bắc Kạn (dêh char Bắc Kạn), hrei ‘nâu dôm tơmam đei ƀơm truh jŏh ayŏ kơ dŏ xoang kon kông nhen: hơbăn ao, tơdrong hơri dăh mă dôm tơmam đơ̆ng tanh sĭt kơ kon pơlei kon kông roi đunh roi đei roi tơƀôh ‘lơ̆ng hơ iă kiơ̆ đơ̆ng mang tơpôl. Pơtih gia nhen, 1 blăh hơbăn ao, tơplih ăn năm truh lơ̆m dôm năr pơchơt hơri hơxoang dăh mă ming tơƀôh tơ̆ homestay vă tơmoi truh lăng ‘nŏh lơ bôl boăl mơlôh bơngai Tày chĕp dôm tơmam âu roi tơƀôh, tĕch lơ̆m kơmăy điên tư, tơƀôh lơ̆m facebook, zalo, tiktok ăn rim bơngai găh hơbăn ao âu. ‘Nâu oei jing trong đe sư roi tơƀôh tơdrong jŏh ayŏ kơ dŏ xoang, tơmam drăm hơdrĕch hơdrung kon pơ lei Tày.

Mŏ Đồng Thị Vân Hà ăn tơbăt: “Tơ̆ plt lơ bơngai đei tơdrong juăt răt tơmam lơ̆m mang, inh iŏk yoa kơmăy ‘nao hai, kŭm hăm lơ bơngai jang, kră đei, ‘lơ̆p đei chă phĭn dôm tơmam jang đei đang kơ ‘nŏh hơtŏk lơ̆m mang, hăm đon hơmĕng tơmam đơ̆ng bơ̆n jang đei ưh lăp tĕch tơ̆ pơlei, lơ̆m dêh char, lơ̆m tĕh đak đĕch, mă oei tĕch ăn tĕh đak đe hai.

Hrei ‘nâu, tơdrong tŏk pran đơ̆ng dôm mang tơpôl klŏh klĕch rim tĕh đak hlôi pơjing đei tơdrong ‘lơ̆ng vă pơih xă tơdrong jang xa, hăm tơdrong rơgei, gơ̆h pơma nơ̆r tĕh đak đe păng hlôh vao lơ, lơ bơngai oei mơlôh rơih iŏk trong pơjing dôm trang YouTube vă roi tơbăt tơdrong jŏh ayŏ kơ dŏ xoang, chă tơmang lăng Việt Nam đei chih tơblang hloi hăm nơ̆r Anh tơgŭm ăn bôl boăl rim tĕh đak chă pơih lăng, đŏk hơlen. Lơ trang đei pơm tôch hơ iă, jing kênh roi tơƀôh tơdrong joh ayŏ kơ dŏ xoang, đei lơ bơngai lơ̆m păng ‘ngoăih kơ tĕh đak pơih lăng.