Rơneh păng tih vơ̆ tơ̆ pơlei Bu Dak, xăh Thuận An, apŭng Đăk Mil, dêh char Đăk Nông. Đơ̆ng rŏng hŏk đang Đăi hŏk Đà Lạt (găh Sư Phạm lĭch sử), ăh xơnăm 2014, duch H’Keng vih pơtho tơ̆ Hnam trưng THCS Nguyễn Trãi, apŭng Đăk Song.

Jing bơngai pơtho mơlôh, mă lei hăm tơdrong hlôh vao găh sư phạm, tơdrong joh ayŏ păng nơ̆r pơma jrah jrai, noh H’Keng hơnơ̆ng đei hơvơn năm pơtho nơ̆r M’nông tơ̆ Anih Yăo yŭk thương xwên kơ apŭng Đăk Song, dêh char  Đăk Nông: “Inh đei hơvơn pơtho nơ̆r M’nông tơ̆ Anih Yăo yŭk thương xwên apŭng Đăk Song, dêh char Đăk Nông lơ̆m 2 ‘măng khuă 2016 păng xơnăm 2020, lăm mă blŭng đei 35 ‘nu kiơ̆ hŏk, lăm mă 2 đei 137 ‘nu kiơ̆ hŏk. Dôm bơngai hŏk lăm âu mă lơ noh kang ƀô̆ bơngai jang tŏk bŏk oei pơm jang tơ̆ dêh char Đăk Nông, nhen ƀak sih, bơngai pơtho, kŏng ang... dang ei nơ̆r M’nông tam mă đei tơmơ̆t pơtho tơ̆ dôm hnam trưng, noh bơngai hŏk năm hŏk mă lơ, noh đe ‘nhŏng pơmai oh bơngai Kinh năm hŏk”.

Nơ̆r M’nông đei 7 grŭp phara băl, lơ̆m noh găh M’nông Preh đei rơih jing nơ̆r pơma atŭm vă pơma dơnuh. Kơyươ noh, lơ̆m tơdrong pơtho, pơkăl bơngai pơtho athei tơblang hơdăh găh pơkăp trong pơma păng tơdra nơ̆r pơma. Lơ̆m nơ̆r M’nông lơ noh tơdra hơdu noh duh jing minh tơdrong tơnap hăm bơngai hŏk hơlen. Duch H’Keng athei chă trong vă hơmet tơnap pơm thoi yơ vă bơngai hŏk ƀônh vao hloh. Mă blŭng, rim bơngai hŏk noh đe kang ƀô̆, bơngai jang đơ̆ng lơ hơdrung bơngai phara băl, ƀơm lơ tơnap tap lơ̆m nơ̆r pơma dơnuh. Mă lei hăm tơdrong dăp đon dăp bơnôh pơtho đơ̆ng duch H’Keng, rim bơngai hŏk hlôi hăt hot hŏk pơhrrăm: “Rim bơngai hŏk hăt hot pơhrăm, vih tơ̆ hnam duh krao điê̆n thoăi apinh kô pơtho dôm nơ̆r pơma tam mă vao. Nơ̆r M’nông tơnap pơre, dôm tơdra pơre adoi minh hơnơ̆ng ưh đei tŏk jur nhen pơre nơ̆r Việt. Bơngai M’nông đei lơ grŭp phara băl, tơ̆ apŭng Đăk Mil mă lơ noh M’nông Preh, mă lei tơ̆ xăh Đăk Ghềnh păng Đăk Sắc noh đei grŭp M’nông nai dơ̆ng noh đei dôm nơ̆r pơma phara băl. Lơ̆m tơdrong pơtho yua hla bar atŭm, noh tơdrong tơmơ̆t lơ̆m pơtho duh đei dôm nơ̆r duh tam mă drơ̆ng băl đơ̆ng tơring âu hăm tơring to noh âu jing tơdrong tơnap tap hloh”.

Jing bơngai pơtho mơlôh, tam mă hlôh vao lơ, mă hăt noh lơ̆m tơdrong pơtho nơ̆r pơma, mă kăl noh hla bar pơtho nơ̆r M’Nông oei tŏ xĕt, mă lei duch H’Keng hơnơ̆ng chă pơhrrăm kơdih, vă tơdrong pơtho gơh đei jơnei tơnăp hloh. Duch hlôi axong lơ jơ chă hơlen hla bar pơtho, hơtŏk nơ̆r pơma M’Nông đơ̆ng tơdrong erih pơlei pơla, hơ ‘nhăk dôm um rŭp ƀôh hơdăh vă pơtho ăn bơngai hŏk ƀônh vao hloh. Duch H’Keng tơroi: atŭm hăm hŏk hơlen đơ̆ng dôm bơngai yuk hơlâu, tơdrong pơtho nơ̆r M’Nông athei iŏk đơ̆ng tơdrong kăl yua lơ̆m tơdrong erih pơma xa: “Mă kơdih po inh noh bơngai mơlôh noh đei dôm tơdrong inh athei hŏk hơlen, mă lei inh tơnăp hăm tơdrong pơtho nơ̆r M’nông kơdih inh. Inh chơt hơ iaw ƀơ̆t đei pơtho ăn bơngai hŏk nơ̆r pơma po. Tơdrong mă inh hơ iă hloh noh rim ‘măng năm pơtho ƀôh đe ‘nhŏng pơmai oh hŏk gơh pơma nơ̆r M’nông vă hmach kơ bơngai pơtho. Roi xô̆ hơ iă hloh ăh rim ‘măng bơngai hŏk băt lơ nơ̆r pơma ‘nao, gơh pơma dơnuh hăm nơ̆r M’nông noh jing tơdrong jơnap hloh kơ bơngai pơtho nơ̆r”.

Vă đei jơnei tơnăp hloh lơ̆m pơtho hŏk, duch H’Keng duh oei đei lơ tơdrong pơngơ̆t. Duch hơpơi ‘moih nơ̆r M’Nông ăh đei chih akŏm jing săch pơtho gô drơ̆ng minh găh nơ̆r đơ̆ng dôm grŭp M’nông phara băl. Anih jang kơpal kăl đei minh hla bar pơtho nơ̆r M’nông tơnăp hloh, ƀônh hlôh vao, ƀônh hŏk păng đei pơma jâ̆p jă. Đơ̆ng noh, jing hla bar dơnơm, ưh adrô̆ bơngai hŏk đe kang ƀô̆ đei hŏk pơhrrăm mă oei đei đe hŏk tro phôh thŏng gơh hŏk pơma nơ̆r kon kông po hrôih hloh: “Hơpơi ‘moih Anih Pơtho Pơhrăm hơlen păng hrôih tơbang săch nơ̆r M’nông vă gơh yua lơ̆m pơtho hŏk pơhrăm, ưh adrô̆ ăn bơngai hŏk noh đe kang ƀô̆ kơ dôm anih jang mă oei đei yua lơ̆m hnam trưng dơ̆ng. Hơpơi ‘moih Đảng păng khul kơpal teh đak tơrĕk tơgŭm lơ hloh găh hnam trưng hŏk, mă hăt noh gơh hơ ‘nhăk nơ̆r M’nông gơh đei pơtho ăn bơngai hŏk pơma adrô̆ păng pơtho ăn đe hŏk tro pơma atŭm, vă vei răk tơƀăk mong nơ̆r pơma chư chih”.

Tơdrong pơtho nơ̆r M’Nông ăn kang ƀô̆, bơngai jang păng hŏk tro ưh adrô̆ iŏk đơ̆ng tơdrong pơma dơnuh lơ̆m tơdrong jang, mă kiơ̆ kơ noh hlôi tơgop vei răk tơƀăk mong kơjă joh ayŏ kăp gĭt kơ minh hơdrung hơdrĕch. Kơyuơ noh, tơdrong kơ ‘nôh pơtho nơ̆r kon kông po đơ̆ng duch  H’Keng  tơ̆ apŭng Đăk Song, dêh char Đăk Nông tơgăl kơ pôk bơnê.