Kiơ̆ kră pơlei Rahlan Hum, tơ̆ pơlei Kep Dap, xah Ia Phĭ, apŭng Chư Pah, dêh char Gia Lai, hơdrol kơ pơgơ̆r et soi hơdrơ̆m đak (đak tơnglang), kră pơlei pơgơ̆r hŏk hôp kon pơlei vă hơvơn chă tơra tơgop, pơjao sơnong jang ăn rim bơngai, rim unh hnam vă hơmet ăn năr et xa. Pơgơ̆r et soi hơdrơ̆m đak adoi jing ‘măng kon pơlei hơkŏm pơ-‘nguaih ‘lơ̆ng, hơmet trong glung năm truh hơdrơ̆m đak. Đe tơdăm noh năm tơ̆ bri koh kram, phat vă tanh pơrŏ, pơm gơ̆ng tơ̆ anih soi tơbeh. Ah tôm tơdrong đei hơmŏ, kră pơlei hrŭk hơbăn ao tanh, dơ̆ng ah hơnăp hơdrơ̆m đak păng pơtơm khôi soi kơyang hăm ƀai sơkat hơvơn yang hơpang jur et xa hăm kon pơlei.

Kră pơlei Rahlan Hum sơkat thoi âu:  "Ơ yang kông yang đak, yang bri, dah jur tơ̆ âu hăm nhôn. Ơ yang đak dah găn bri kông, kiơ̆ rok hơbong na gah hlĕch, kiơ̆ yak rok glung, dah truh hơdrơ̆m đak nhôn âu. ‘Năr âu, nhôn pơgơ̆r et soi kơ yang hơpang klơm iĕr, klơm nhŭng păng tơdrô ah hơdrơ̆m đak, apinh asong đei ‘mi kial sơđơ̆ng, păng apinh Yang pring vei asong ăn kon pơlei gơh đei đak hlăng ‘lơ̆ng jrah jrai”.

Khôi soi tơbeh  hơdrơ̆m đak kơ bơngai Jarai tơ̆ rim tơring hơnơ̆ng đei pơgơ̆r ah khei năr phara băl. Hăm kon pơlei tơ̆ Chư Pah hơnơ̆ng đei pơgơ̆r ah khei 7 rim sơnăm hăm tơdrong tơm vă apinh yang hơpang tơgŭm ăn kon pơlei gơh grăng pran, asong ăn ‘mi kial sơđơ̆ng, pơyan jang xa đei yua lơ, tơmam pơtăm lơ̆m pơlei pơla adoi giơ̆ng ‘lơ̆ng, ưh đei ƀơm pơrang jĭ. Kră pơlei Rahlan Hum ăn tơbăt dơ̆ng: “Hơnơ̆ng truh ah khei 7 rim sơnăm ah ƀa đei hơtŏk sum, kon pơlei năm pơ-‘nguaih hơdrơ̆m đak hơdrol kơ soi tơbeh. Anih et soi hơdrơ̆m đak noh hơtaih đơ̆ng pơlei pơhlom đơ̆ng 500-600 met, anih đei đak mŏng. Hơnơ̆ng hơdrol kơ soi tơbeh kon pơlei gô tơra tơgop vă răt nhŭng, iĕr, hăp kiơ̆ kơ tơdrong kĕ đei đĕch. Hơnơ̆ng noh đe soi tơbeh hăm nhŭng, vă tơƀôh đon bơnôh kŭp yom hăm yang hơpang, hăm tơdrong hơpơi ‘meh gô đei yang hơpang pring vei ăn kon pơlei đei tơdrong hơrih ‘lơ̆ng, grăng pran ling lang, kon mon kon sau ưh đei jĭ pơlŏ trŏ tơngiĕt”.

Kră pơlei Rahlan Hum ăn tơbăt, ƀok akŏm et soi hơdrơ̆m đak đơ̆ng oei mơlôh sơ̆. Rim ‘măng hơkŏm et soi, ƀok hơnơ̆ng hơlen mă hơdah dôm khôi soi tơbeh. Mă kăl gah tơdrong sơkoat krao yang. Nơ̆r sơkat ưh đei chih lơ̆m hla bar, mă hơdrô̆ pơdjoi hăm ƀơ̆r nơ̆r pơre, ƀok hơdrin ƀlŏk, hŏk kiơ̆ nơ̆r sơkat krao yang đơ̆ng đe kră pơlei. Gơnơm thoi noh, đơ̆ng oei mơlôh, ƀok hlôi rơbot kloh klĕch dôm ƀai sơkat soi kơyang, păng ƀok hlôi pơgơ̆r et soi hơdrơ̆m đak ăn kon pơlei đơ̆ng noh truh dang ei. Sơnăm âu tŏk 83 sơnăm, kră pơlei Rahlan Hum hơpơi ‘meh đe mơlôh pơdjoi tơdrong juăt jue mă yă ƀok pơsư̆ ăn gah juăt jue joh ayŏ âu: “Sơ̆ oei mơlôh noh inh hơnơ̆ng năm hơlen lăng đe kră pơlei pơgơ̆r et soi hơdrơ̆m đak , đơ̆ng rŏng kơ noh inh hŏk ƀoi kiơ̆ khôi, băt hơdah nơ̆r sơkat krao yang, truh dang ei inh tŏk 83 sơnăm bơih, mă lei adoi oei hơnơ̆ng soi tơbeh krao yang ăn kon pơlei, inh oei ƀlŏk hơdah ah sơnăm 1958, 1959 ƀôh lơ̆m pơlei et soi noh inh hŏk ƀoi, đang kơ noh truh sơnăm 1962, 1963 inh adoi gơh chă soi tơbeh krao yang bơih, truh dang ei tŏk 83 sơnăm, lơ̆m pơlei hrei âu oei pă 2-3 ‘nu bơngai đĕch gơh soi tơbeh krao yang lơ̆m et soi hơdrơ̆m đak”.

Đơ̆ng rŏng kơ kră pơlei soi kư yang đang, kon pơlei atŭm băl năm tơ̆ hơdrơ̆m đak vă sŏ đak lơ̆m get dah mă sŏ lơ̆m đing phat ‘nhăk brŏk tơ̆ hnam ‘măn yua. Kră pơlei atŭm hăm khul pơdreh chĭng chêng yak tăp dăr anih soi tơbeh krao yang vă pôk bơnê kơ yang hơpang hlôi tơgŭm ăn kon pơlei đei đak sŏ nhă jrah jrai. Pơtoi kơ noh kon pơlei akŏm jong tôm ‘nhĕm ƀuh, ‘nhot hla ƀlang... păng mă gĭt noh tơdrô ge. Lơ̆m tơdrong chơt hơ-iă noh, đơ̆ng bơngai kră truh hơ-ioh iĕ adoi atŭm băl hơsuang hăm tơdra chĭng chêng, pơjing tơdrong et xa sô̆ hơ-iă. Kră pơlei Rahlan Hum tơroi: “Đơ̆ng rŏng kơ soi tơbeh đang noh kon pơlei atŭm et xa, pơchơt, hơri hơsuang, rim bơngai atŭm pơchơt, ưh đei pơjah pơjăng băl, ưh đei pơma ‘mê̆ hăm dih băl, âu jing khôi ‘lơ̆ng rŏ kơ kon pơlei nhôn, păng đei yă ƀok sơ̆ pơsư̆ ăn, dang ei bơngai ‘lŏ kră lơ̆m pơlei nhen nhôn âu roi athei băt vei răk tơƀăk mong ăn kon sau ning nai kơnh”.

Et soi hơdrơ̆m đak (đak tơnglang) jing khôi ‘lơ̆ng rŏ đơ̆ng kră sơ̆ kơ kon pơlei Tây Nguyên pơma atŭm, bơngai Jarai pơma hơdrô̆. Khôi juăt âu tơgop kơhret tơdrong tơguăt tơguăl tôm kon pơlei, atŭm jơhngơ̆m pơm kiơ̆ dôm tơdrong ‘lơ̆ng rŏ, pơjing pơlei pơla roi năr roi pơdrŏng pran kơtang sơđơ̆ng sơnêp sơnua.