Et tơpô̆ ƀăn: Joh ayŏ ‘lơ̆ng rŏ kơ bơngai ÊĐê
Chủ nhật, 06:00, 21/07/2024 Lan chih tơblơ̆ Lan chih tơblơ̆
VOV4.Bahnar – Kon pơlei ÊĐê hơrih jang xa tơ̆ dôm dêh char Tây Nguyên đei lơ khôi juăt ‘lơ̆ng. Minh lơ̆m dôm khôi et soi kăp gĭt gah đon lui, tơbang đon bơnôh tơguăt tơguăl pơlei pơla noh et tơpô̆ ƀăn. Mă găn ga lơ khei năr hrat hrĭn lơ̆m tơdrong hơrih, khôi juăt âu adoi oei đei kon pơlei Ê đê vei răk tơƀăk mong tơnăp.

“Ƀơ̆t năr et sô̆ ‘năr âu, inh hmach bơnê kơ ‘nhŏng Y Dao hlôi pơm boăl juăt 3 sơnăm kơ âu bơih; bơnê kơ mĕ ƀă hlôi truh bơ̆ng pang 2 ‘nu ‘nhŏng oh măr nhi. Đơ̆ng khei năr âu tơ̆ rŏng, măr nhi gô đei sơnong tơgŭm dih băl hăm unh hnam, hơnơ̆ng năm hơpong vei rong mĕ ƀă, hơpơi ‘meh mĕ ƀă hơrih jơnap sô̆ sôn”

3 sơnăm hơdrol ki, ‘nhŏng Y Dao păng Y Nhim tơ̆ xah Ea Tar, apŭng Cư M’gar, dêh char Đăk Lăk, hlôi juăt dih băl. Lơ̆m tơdrong pơjuăt noh jing gel, 2 sư ƀôh đei lơ tơdrong nhen băl noh hơpơi ‘meh tơguăt nhen ‘nhŏng oh pôm hnam noh hlôi pơgơ̆r et tơpô̆ ƀăn, gơnơm pơjâu khan gia păng kon pơlei atŭm hăm unh hnam bơ̆ng pang: "Inh pơđăp hăm mĕ ƀă păng đei mĕ ƀă drơ̆ng nơ̆r. Inh tơroi ăn kon pơlei ‘nhŏng oh kueng ƀôt băt nhôn pơgơ̆r et tơpô̆ ƀăn. Ƀă inh sô̆ hơ̆k ah đei dơ̆ng minh ‘nu kon drŏnglo. Ning mônh kơnh chă jĭ pơlŏ trŏ tơngiĕt đei bơngai chă vang apinh jet gia, tơgŭm dih băl"

Dôm tơdrong mă ‘nhŏng Y Nhim tơroi jing 1 lơ̆m dôm khôi lơ̆m et tơpô̆ ƀăn, minh tơdrong ‘lơ̆ng rŏ kơ bơngai Êđê. Kiơ̆ kơ kră pơlei Y Thôn Niê, tơ̆ xah Ea Tar, apŭng  Cư Mgar noh et tơpô̆ ƀăn jing kăp gĭt gah đon bơnôh kon bơngai: "Tơpô̆ ƀăn kiơ̆ khôi juăt so kơ bơngai Êđê noh kăp gĭt, hlôi tơpô̆  ƀăn bơih noh đơ̆ng dang ei vih tơ̆ rŏng đe sư jĭ ‘nhŏng oh ling lang "

Kiơ̆ khôi juăt so kơ bơngai ÊĐê, et tơpô̆ ƀăn pơm ‘nhŏng oh kiơ̆ kơ tơdrong ‘meh kơdih, ưh đei pơđep kiơ ôh. Noh jing tơdrong tơguăt dih băl đơ̆ng 2 ‘nu boăl juăt, mă lei adoi đei tơdrong tơguăt pơm ‘nhŏng oh hăm dôm pơlei pơla dih băl. Đơ̆ng rŏng kơ et tơpô̆ ƀăn, tơdrong tơguăt roi kơhret hloh, chă tơgŭm dih băl lơ̆m tơdrong hơrih. Mă kăl, đe bôl boăl, mă kơtă hăm kon hơ-ioh đe sư, ‘nhŏng oh kơtum kơtŏng 2 pah adoi tơguăt tơguăl nhen bơngai lơ̆m minh ‘hnam, pơjing đei tơdrong tơguăt tơguăl kơjăp hloh.

Et tơpô̆ ƀăn hơnơ̆ng đei pơgơ̆r tơ̆ hnam kơ 1 lơ̆m 2 ‘nu tơpô̆. Hơdrol kơ pơgơ̆r et xa, tơ-‘ngla hnam hơmet 10 tơm tơdrô, 1 pôm nhŭng, 2 tŏ iĕr, phe, tơyông, păng dôm tơmam drăm kăl. Bơngai đei tơpô̆ ƀăn athei truh ah 5 jơ pơgê, vă lăng đe ƀuh nhŭng, hơmet tôm tơmam plang, tơkang tơdrô, văk đak, koh hla prit... Tơmam plang ưh đei kơƀah lơ̆m et tơpô̆ ƀăn noh kong. Kơlih hăm bơngai ÊĐê tơ̆ Tây Nguyên, kong noh ƀenh kơ tơdrong joh ayŏ, păng akŏm răh đon lui tơguăt hăm khôi et xa kơ jơhnơr hơrih kon bơngai. Tơdrong yua kong vă pơguăng, păng tơmam bơ̆ng pang lơ̆m dôm tơdrong et soi tơbeh, et tơguăt ‘nhŏng oh, et pơkong. Ƀok kră Y Ruk Ayun, tơ̆ xah Ea Tar, apŭng Cư Mgar  ăn tơbăt: "Pơjao kong noh vă tơbăt unh hnam tơguăt hăm bơngai đei soi tơbeh. Kong âu ưh kơ layơ gơh tơhiong. Mưh hiong, bơngai noh gô ƀơm tơdrong ưh kơ pŭn ai, ưh grăng hơkâu jăn. Kong akŏm đon bơnôh kơ 2 ‘nu tơguăt hăm dih băl. Kong mă âu, mưh bơngai năm tơ̆ hơtaih, lăng kong ƀôh oei ang hơdah, rơgoh noh bơngai lơ̆m unh hnam adoi oei grăng pran. Mưh kong noh găm brơ̆t noh băt hloi unh hnam ưh kơ ‘lơ̆ng hơkâu, lơ̆m unh hnam đei tơdrong ưh kơ ‘lơ̆ng"

Ah rim bơngai akŏm tôm, jơva chĭng chêng pơre ang noh khôi juăt pơtơm, drăkăn đei asong tơ-oei gah pơbah hnam, oei drŏnglo noh tơ-oei gah tu. Bơngai đei tơpô̆ ƀăn noh tơ-oei ah kơmang por ‘nhot soi plang vă pơjâu khan gia pơtơm tơdrong soi tơbeh. ‘Năr akŏm soi tơbeh noh grasia tơnŏ ‘lơ̆ng.

Đơ̆ng rŏng kơ soi, bơngai đei tơpô̆ ƀăn gô đei rim bơngai lơ̆m unh hnam, ‘nhŏng oh kơtum kơtŏng kơ tơm hnam truh pơjao kong. Đơ̆ng rŏng noh, tôm bơngai atŭm băl et xa sô̆ hơ-iă dih băl. Mă kăl, đơ̆ng rŏng kơ tơpô̆ ƀăn, tơdrong đe giăng hloh rim bơngai ưh gơh pơjah pơjăng băl. Mưh bơngai pơm glăi noh ƀơm phak hrŭ đơ̆ng 2 truh 3 tŏ nhŭng dah mă 1 pôm kơpô dah mă rơmo. Đei bơ̆ng pang tơdrong et tơpô̆ ƀăn, pơmai H’Duôn Niê tơ̆ xah Ea Tar, apŭng Cư Mgar  ăn tơbăt: "Inh pơ-ư pơ-ang gah tơdrong joh ayŏ kon pơlei pơla nhôn. Inh hơpơi ‘meh, chăl kon sau ning nai kơnh gô vei răk tơƀăk mong ling lang khôi juăt âu kơ bơngai Êđê."

Et tơpô̆ ƀăn tơguăt ‘nhŏng oh đei bơngai Êđê tơgĭt, vei răk tơƀăk mong đơ̆ng lơ jơhnơr kôn mon kon sau, dang vă nhen hăm tơdrong tơguăt pơlei pơla roi năr roi đei hơtŏk, jing jơhngơ̆m pran vă kon pơlei Êđê atŭm băl găn hloh tơnap tap, tơ-iung pơjing pơlei pơla phĭ tơtŏ dơnŏ ‘lơ̆ng, pơdrŏng pran kơtang.

Lan chih tơblơ̆

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC