Et tuh klŏk kơ bơngai Bahnar
Chủ nhật, 07:00, 05/05/2024 A Dơng chih/Amazưt tơblơ̆ nơ̆r A Dơng chih/Amazưt tơblơ̆ nơ̆r
VOV4.Bahnar - Hăm kon pơlei Bahnar oei tơ̆ dêh char Gia Lai, Et tuh klŏk jĭ tôch gĭt kăl lơ̆m jơhnơr hơrih kơ mĭnh ‘nu bơngai Bahnar. Tơdrtong pơgơ̆r au ưh khan lăp soi tơbeh bơnê kơ yang, hơpơi yang lăng tông nông gia vei lăng hơ ioh pran jăng grăng akau mă oei tơbăt hơdăh bơngai hơ ioh au đei jing bơngai lơ̆m ŭnh hnam, lơ̆m kơtum kơtŏng ‘nhŏng oh păng pơlei pơla.

Kiơ̆ đơ̆ng kră pơlei Y Thành, 66 sơnăm oei tơ̆ pơlei K’Dung, tơring H’ra, apŭng Mang Yang, dêh char Gia Lai, sơ̆ bơngai Bahnar akhan: Mĭnh ‘nu hơ ioh đei lăng jĭ kon bơngai, jĭ bơngai lơ̆m ŭnh hnam, kơtum kơtŏng păng pơlei pơla mưh đĭ đei pơgơ̆r et tuh klŏk păng tơchă hơnăn. Kơ yuơ lơ loh, tơdrong et tuh klŏk ‘noh jing tơdrong pơgơ̆r gĭt kăl hloh, mĭnh păh jĭ tơdrong chơt hơ iă, mĭnh păh jĭ kăl pơgơ̆r đơ̆ng ŭnh hnam hăm hơ ioh:“Lơ̆m mă nge tim mă kơtĕch klŏk, tim mă tơchă ăn hơnăn ‘noh tim mă khan kon bơngai ôh, jĭ oei krao akhan hơdrông kơnar đĕch. Lơ̆m khei năr au, tơdăh nge hơkĕ hơkong, hiang hiơp, ưh kơpŭn ai kơtĕch jơhngơ̆m lei ŭnh hnam năm ƀŭ, ưh kơ đei chă pơdong groong ƀŭ ôh. Tơdăh yang lăng truh nge kơtĕch klŏk lei mĕ ƀă, kơtum kơtŏng ‘nhŏng oh hiôk chơt, pơgơ̆r et tuh klŏk păng tơchă ăn hơnăn. Lơ̆m mă noh kơnh nge au đei lăng jĭ kon bơngai. Păng tơdăh ưh kơ pŭn ai nge au kơtĕch jơhngơ̆m (mă đơ̆ng 1 jơ đơ̆ng rŏng et tuh klŏk) ‘noh ŭnh hnam chă pơdong groong ƀŭ... nhen dôm bơngai ‘lŏ kră lơ̆m ŭnh hnam chă hiong răm đĕch.”

Jei kiơ̆ đơ̆ng kră pơlei Y Thanh, lơ̆m jơhnơr hơrih kơ minh ‘nu bơngai Bahnar đei pơgơ̆r 3 ‘măng soi tơbeh kăl ‘noh: Et tuh klŏk păng tơchă hơnăn đei pơgơ̆r lơ̆m mă nge kơtĕch klok; đơ̆ng rŏng ‘noh et hlôm đon păng tuch luch ‘noh Et tih vơ̆ djơ̆ ‘lơ̆ng. Pơ đĭ tơdrong pơgơ̆r au jei hơvơh hơvơi hơpơi ăn pran jăng grăng akau, yang lăng tông nông gia, đei jơhngơ̆m pran jăng grăng akau, gơ̆h hơgei, pơnam jang sa. (Hơdrô et tih vơ̆ djơ̆ ‘lơ̆ng hmă hmă ŭnh hnam đei ƀôh mă pơgơ̆r ăn kon hơ ‘lơ̆p 9 truh 11 sơnăm, đĭ băt pơm ngôi kơdih, băt chă văh, đăk kap...)

Mă lei, et tuh klŏk ‘noh jing tơdrong pơgơ̆r kăl hloh ưh khan lăp tơgŭm ăn hơ ioh đei jing bơngai lơ̆m ŭnh hnam păng pơlei pơla mă lei oei jing jơ ‘năr ŭnh hnam tơbăt jơhngơ̆m đon bơnê kơ yang lăng nông nông gia ge lơ̆m prăt sơnăm. Hăm tơdrong au, Et tuh klŏk oei đei kon pơlei Bahnar vei răk tơƀăk mong. Ƀok Y Thành, tơbăt hơdăh:“Hơdrung Bahnar nhôn oei vei kơjăp tơdrong pơgơ̆r et tuh klŏk. Kơ yuơ ‘nau jĭ tơdrong kăl hloh vă lăng bơngai nge au jĭ kon bơngai, đei jing dôm kôn mon kon hơ ‘lơ̆p lơ̆m pơlei pơla. ‘Nau jei jing tơdrong pơgơ̆r et sa mă blŭng kăl hlŏh lơ̆m jơhnơr hơrih kơ bơngai Bahnar vă hơvơh hơvơn hơpơi yang vei lăng năng tông bơngai nge au tih vơ̆ jdơ̆ ‘lơ̆ng, pran jăng grăng akau truh sŏk ko go kơdŭ hloi...”

Vă pơgơ̆r et tuh klŏk ăn nge, hmă hmă lăp đơ̆ng rŏng hơnhơr, rim bơngai lơ̆m ŭnh hnam hơmet tôm tơmam drăm păng chă rơih hơnăn ăn hơ ioh. Tơdrong pơgơ̆r au tih dă mă iĕ gô mơ̆ng ŭnh hnam đei ƀôh dang yơ mă lei kăl đei 1 tŏ iĕr, 2 ge tơdrô. ‘Ngoăih kơ ‘noh, rim ‘nhŏng oh vang chă tơgŭm djru bơ̆n tơdrô ge, iĕr au to vang et sa chơt hơ iă ăn ŭnh hnam.

Ŭnh hnam chă krao pơjau soi tơbeh ăn. Ƀok pơjau soi tơbeh, hơvơh hơvơi hơpơi yang lăng tông nông gia ăn kơ nge au tih vơ̆ djơ̆ ‘lơ̆ng, pran jăng grăng akau. Lơ̆m pơbŭng hnam pơtăm, ƀok pơjau Rưk oei tơ̆ pơlei K’Dung, tơring H’Ra, huyện Mang Yang, dêh char Gia Lai soi tơbeh:“Ơ Yang năr au ŭnh hnam pơgpơ̆r et tuh klŏk ăn kơ nge au. Hơvơh hơvơi pơi yang vang năm et sa, lăng tông nông gia ăn kơ ge au pran jăng grăng akau, tih vơ̆ djơ̆ ‘lơ̆ng prăt jơhnơr hơrih...”

Lăp soi tơbeh đang rim răih bơngai vang et sa chơt hơ iă ăn kơ nge đĭ kơtĕch klŏk, chơt hơ iă ăn ŭnh hnam đei dơ̆ng bơngai hle. ‘Nau jĭ tơdrong mă ŭnh hnam bơnê ăn pơjau hiŏng hơhnơl, lăp đơ̆ng rŏng ‘noh pơjau tơƀĕnh ăn mĕ ƀă nge et sa ... păng đơ̆ng dang au rim răih bơngai jei krao bre mĕ ƀă nge au hăm hơnăn kon hơ ‘lơ̆p sư. Pơtih gia bơngai nge đei krao hơnăn Tâm lei chă krao dih băl ‘noh Ƀă Tâm, mĕ Tâm, ƀok yă Tâm ... Bơngai Băhnar lui akhan: mưh hlôi pơgơ̆r et tuh klŏk bơih ‘noh bơngai nge au đei yang vei lăng năng tông, pran jăng grăng akau, pơnam au to.

 

 

A Dơng chih/Amazưt tơblơ̆ nơ̆r

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC