Et xoi đei ‘mi kơ bơngai M’nông Đăk Nông
Chủ nhật, 07:00, 16/04/2023 Thị Đoắt/Lan tơblơ̆ Thị Đoắt/Lan tơblơ̆
VOV4.Bahnar – Et xoi đei ‘mi rah jing minh lơ̆m dôm khôi juăt ‘lơ̆ng rŏ kơ kon pơlei M’nông, vă xoi apinh đei ‘mi kial xơđơ̆ng, pơlei pơla đei lơ tơdrong ‘lơ̆ng rŏ. Et xoi jing tơdrong hơpơi ‘meh ‘long pơtăm char kơmar gơh đăh hon, giơ̆ng ‘lơ̆ng, kon bơngai grăng hơkâu păng hơpơi ‘meh pơjing pơlei pơla roi năr roi pơdrŏng phĭ tơtŏ.

Et xoi đei ‘mi kơ bơngai M’nông đei pơgơ̆r ăh mă kon pơlei hơmet jơmŭl rei pơtăm mă plenh teh adoi oei tô̆ phang, vă xoi apinh gơh đei ‘mi kial xơđơ̆ng, minh pơyan pơm jang đei yua ưh đei ƀơm tô̆ phang pơrăm păng kon pơlei đei tơdrong erih xơđơ̆ng. Ƀok Bơ̆ Khiêm, tơ̆ pơlei U3, xăh Tâm Thắng, thĭ trâ̆n Ea Tling, apŭng Cư Jut, dêh char Đăk Nông ăn tơbăt: “Et xoi đei ‘mi, đei pơgơ̆r ăh khei 4, đơ̆ng rŏng kơ ‘mi rah blŭng pơyan, khei  5 noh pơtơm jơmŭl pơtăm bơih, kră pơlei gô chă xơkat apinh yang hơpang, hơvơn đe yang tơ̆ hơdrâ̆m đak, tơ̆ âu kon pơlei hơmet tôm găr hơdrĕch nhen găr tôl, plui, pro, ƀa, hơƀo, kơnĕch.. đơ̆ng rŏng kơ xoi tơbeh đang kon pơlei năm tơ̆ mir jơmŭl rei pơtăm hloi”.

Adrol kơ pơgơ̆r et xoi đei ‘mi, kră pơlei hơvơn kon pơlei akŏm vă pơđăp găh trong pơgơ̆r tơ̆ anih yơ, tơmam plang ăn kơ yang, dôm tơmam pơtruh akŏm et xa atŭm ăn pơlei. Rim tơdrong hơmet jang đei kră pơlei axong hơdăh ăn rim bơngai lơ̆m pơlei. Khôi xoi tơbeh hơnơ̆ng đei pơgơ̆r lơ̆m 2 năr, minh năr hơmet tơdrong păng minh năr pơgơ̆r et xa tơm. Ƀok Y Sê, kră pơlei tơ̆ xăh Đăk Săk, apŭng Đăk Mil, dêh char Đăk Nông, bơngai M’nông tơ̆ Đak Nông ăn tơbăt: “’Nâu jing khôi et xa tih kơ pơlei pơla, adrol kơ pơgơ̆r athei hŏk hôp vă rơih năr, rim unh hnam tơgop dôm yơ, unh hnam mă yơ đei iĕr noh ‘nhăk iĕr, hnam mă yơ đei phe, ƀa noh ‘nhăk phe ƀa, đei tơdrô ge ‘nhăk tơdrô ge vă atŭm băl et xa đơ̆ng rŏng kơ xoi xơkat kơ đe yang đang”

Truh ăh ‘năr pơkăp et xoi, đơ̆ng pơgê hrôih, rim unh hnam ‘nhăk tơmam plang đei iĕr, tơdrô, phe.. akŏm tơ̆ hnam kră pơlei vă hơmet pơtruh ăh hơdrâ̆m đak vă xoi tơbeh. Kiơ̆ nơ̆r tơroi đơ̆ng kră pơlei Y Sê  noh adrol ki, bơngai M’nông tơ̆ Đak Nông hơnơ̆ng pơgơ̆r Et xoi đei ‘mi minh xơnăm minh ‘măng, tơ̆ hơdrâ̆m đak kơ pơlei pơla: “Et xoi đei ‘mi hơnơ̆ng đei pơgơ̆r 1 xơnăm 1 ‘măng, lơ̆m pơlei gô chrăh um kơpô, rơmo, nhŭng, bơbe hăm ‘long ƀlang... dôm kon char kơmar đei chrăh hăm ‘long noh vă plang ăn kơ yang hơpang, vă đe yang axong ăn đak ‘mi kơ pơlei pơla, et xoi âu đei pơgơ̆r tơ̆ hơdrâ̆m đak kơ pơlei, kră pơlei nhen inh gô tang măt ăn pơlei hơvơn đe yang jur et xa bơ̆ng pang. Tơmam plang hơvơn đe yang đei: iĕr, phe, nhŭng iĕ, tơdrô ge, minh ƀar get đak păng minh đing kram ‘măn găr hơdrĕch (rim hơdrĕch 7 găr)”.

Đơ̆ng rŏng kơ hơmet tôm tơmam plang, kră pơlei kăt pham iĕr tơmông, iŏk pham lŭk lơ̆k hăm tơdrô tăh lơ̆m mơnhan kong păng xơkat, xơkat răh iŏk răh tơdrô pham pik ăh um chrăh kon tơrong, pik ăh ge tơdrô, nhŭng păng xăi tăp dăr hơdrâ̆m đak... vă apinh yang hơpang pring vei tơgŭm ăn pơlei pơla gơh đei đak ‘mi tôm măh ăn kon bơngai erih jang xa, ‘long pơtăm giơ̆ng ‘lơ̆ng, pơyan pơm jang đei yua, kon pơlei phĭ tơtŏ dơnŏ ‘lơ̆ng.

Lơ̆m tơdrong pơgơ̆r et xoi, rim bơngai truh akŏm athei pơm kiơ̆ khôi kơ tơdrogn xoi tơbeh, hăm rim tơdrong pơm, nơ̆r pơma athei mă tơnăp, mưh đei bơngai pơm yoch noh gô ƀơm kon pơlei phak hrŭ, yang hơpang ưh hơ-iă noh pơm ăn tơdrng hơpơi ‘meh đơ̆ng kon pơlei pơtruh ăn đe yang ưh đei xĭt ôh.

Pơtôch khôi xoi tơbeh tơ̆ hơdrâ̆m đak, rim bơngai vih tơ̆ hnam kră pơlei vă pơtôch tơdrong xoi tơbeh đei ‘mi. Pham kon tơrong xoi plang gô pơtoi đei pik tơ̆ dôm anih kăl lơ̆m hnam, pik ăh tơmam yua, chĭng chêng, gŏ ge...Đơ̆ng rŏng kơ noh, rim bơngai atŭm băl et tơdrô, pơdreh chĭng chêng, hơri hơxuang chơt hơ-iă, tơnŏ, ƀenh kơ đon bơnôh tơguăt tơguăl păng atŭm gô chang hăm minh tơdrong ‘lơ̆ng rŏ, pŭn ai lơ̆m tơdrong erih.

 

Thị Đoắt/Lan tơblơ̆

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC