VOV4.Bahnar – Et xoi ku\p bơnê kơ yang bri đơ\ng bơngai Mạ tơ\ apu\ng Cát Tiên, dêh char Lâm Đồng, jing minh khôi choh jang xa ‘lơ\ng phara păng kăp g^t, ako\m [enh kơjă đon bơnôh dơnưp ‘lơ\ng. Kiơ\ đơ\ng khôi et xa, bơngai Mạ tơbang đon pôk bơnê păng ku\p yom hăm dôm tơdrong mă cham char axong ăn hăm pơkăp xơng drơ\ng păng răk vei.
Ăh pơyan ‘mi truh, đak blai [enh glung, ‘long ‘nhe\t chăt tơ ‘mơ\ng, adoi jing khei năr mă bơngai Mạ pơgơ\r et xoi ku\p bơnê kơ yang bri. {ok Nguyễn Huy Cao, jang tơ\ Anih Joh ayo\ Tơroi tơbăt păng Tơplo\ng kơdâu apu\ng Cát Tiên, dêh char Lâm Đồng ăn tơbăt: "Et xoi ku\p bơnê đei đơ\ng mă yă [ok dơnơm kơ bơngai Mạ đei rơneh păng erih jang xa tơ\ noh. Lơ\m tơdrong tơplih, đe xư adoi oei răk vei dôm tơdrong tơm. Noh jing et xoi ku\p bơnê. Lơ\m et xoi ku\p bơnê noh athei [uh kon tơrong vă plang păng pơdreh ch^ng chêng. Noh jing dôm tơdrong dơnơm mă đe duh oei vei răk tơ[ăk mong truh khei năr âu”.
Et xoi ku\p bơnê kơyang bri đơ\ng bơngai Mạ gơh pơgơ\r lơ\m unh hnam kơtum kơto\ng dăh mă lơ\m pơlei. Mưh pơgơ\r pơlei noh hơnơ\ng lơ\m xơnăm mă noh [ơm ‘mi kial đak hơbông, to# pơđang dăh mă đei bơngai lôch hơchăng lơ\m bri. {ok Nguyễn Huy Cao tơroi: "Kiơ\ kơ tơdrong ke\ đei găh mu\k drăm, tơdrong pơgơ\r. Pơtih nhen lơ\m minh pơlei atu\m pơgơ\r noh đe [uh xa kơpô. Mưh lơ\m kơtum unh hnam pơdro\ng noh đe duh [uh xa kơpô mơ\n, oei unh hnam erih lơ\m hnam kơjung mă đei 2 - 3 hnưr bơngai erih atu\m noh đe hơnơ\ng [uh nhu\ng, bơbe mă lei kon tơrong ‘măn plang hơnơ\ng athei đei ier dăh mă kon tơrong 4 to\ jơ\ng, mưh ưh đei rôp hơnguang tơ\ bri noh đe rôp kon tơrong tơ\ hnam"
Kiơ\ đơ\ng et xoi ku\p bơnê kơ yang bri, kon pơlei Mạ ‘meh đei minh tơdrong erih tôm tong, jơnap, xơnêp xơnua nhen nơ\r tơblang đơ\ng Điểu Các Khu tơ\ pơlei Ngo, th^ tra#n Cát Tiên, apu\ng Cát Tiên, dêh char Lâm Đồng: "Tơdrong et xoi âu noh vă ăn pơlei pơla ưh đei j^ pơlo\ tro\ tơngie\t. Ba năm tơ\ bri, năm tơ\ kông hăm rơhơi, ưh đei cheh choh tơdrong kiơ ôh. Ba ku\p bơnê kơ yang bri, yang bri gô pring vei pơđ^ pơlei pơla ưh adro# tơgu\m inh ôh"
Et xoi ku\p bơnê kơ yang bri ưh adro# jing minh khôi ako\m đon lui mă oei ako\m um ai joh ayo\ kơ hơdrung bơngai Mạ. Rim tơdrong hơmet ăn et xoi ku\p bơnê kơ yang bri đei dôm unh hnam dăh mă kơtum kơto\ng dăh mă pơlei pơla hơmo\ đơ\ng adrol kơ noh minh khei. Kră pơlei K’ Ban tơ\ pơlei Ngo, th^ tra#n Cát Tiên ăn tơbăt: "Tôm kon pơlei, đe drăkăn adoi vang ako\m ngăl. Đei por prung, por tơyông, hăm ‘nhe\m to\ xe\t, dôm tơmam kiơ kon pơlei kon kông đei vă xoi plang. Lơ\m hnam noh pơgơ\r ie\ đe\ch. Tơ\ ‘nguaih cham noh jong tơmam et xa kơjung dang 3m- 4m. Mưh ưh kơ đei noh kon pơlei chă tơra atu\m, đei ier tơra ier, đei nhu\ng tơra nhu\ng. Minh unh hnam tơgop atu\m noh đei 1 pôm kơpô dăh mă rơmo"
Lơ\m et xoi ku\p bơnê kơ bơngai Mạ, gơ\ng jing minh lơ\m dôm tơmam kăp g^t kơlih âu jing anih vă yang hơpang dăng oei păng xa dôm tơmam plang. Oei gơ\ng ga, dang yang oei tơ\ noh. Gơ\ng ‘măn et xoi ku\p bơnê kơ yang bri kơ bơngai Mạ đei 2 tơm. 1 tơm noh pơdơ\ng ăh rơvak hơne# lơ\m hnam, 1 tơm noh pơdơ\ng kơjung tơ\ cham. Kiơ\ kơ [ok Nguyễn Huy Cao, kơlih kiơ bơngai Mạ athei pơdơ\ng 2 tơm gơ\ng âu kơyươ: "Gơ\ng kơ bơngai Tây Nguyên jing trong vă tơroh hăm yang hơpang. Yang gô kiơ\ gơ\ng, tơ\ gơ\ng vă mơ\t truh hnam oei. Mưh lơ\m hnam, Yang truh tơ\ noh oei et tơdrô păng xa dôm tơmam plang lơ\m hnam. Oei gơ\ng tơ\ cham noh hơnơ\ng đe bơ\ anih vă et xa kơpô noh đe cho# kơpô tơ\ anih noh"
Gơ\ng đei tơ-iung rơlu\k tơpăt tơ\ teh đang kơ noh jua\ teh ăh tơm mă kơjăp vă hăp hoai kơ r^ xe\n dăh mă hơneng. Đơ\ng ro\ng kơ pơ\ng pơnơ\ng rơjuên cho# 8 to\ tơlei hơto\ băl hlôi đei pơkă adrol pơtih ăn 8 găh kơ ple\nh. {ok Nguyễn Huy Cao ăn tơbăt: " ‘Nâu jing tơmam plang grasia hloh kơ bơngai Mạ. Tơm gơ\ng hăm rim rơgăn tơ\ hơla noh jrăng hnam, pơtoi kơ noh um găr [a; pơtoi tơ\ kơpal noh hơpua\l peh [a, tơ\ kơpal lơ\m hơlie\ng hơpua\l noh hơdrei peh [a. Hăm joh ayo\ erih choh jang xa kơ bơngai Tây Nguyên pơma atu\m păng bơngai Mạ pơma adro# noh tơgua\t hăm tơdrong pơyua kăp g^t hloh noh tơm [a, hơpua\l păng hơdrei"
Vă pơtơm ăn tơdrong et xoi ku\p bơnê kơ yang bri, tơ ‘ngla pơgơ\r et xoi dơ\ng ăh ‘măng jang vă xơng tơmoi đơ\ng ataih păng kon pơlei truh et xa. Atu\m hăm tơ ‘ngla pơgơ\r et xa oei đei đe hơdruh tơdăm lơ\m pơlei pơdreh răh ch^ng chêng, hơxuang răh dôm tơdra kon kông vă xơng tơmoi truh et xa.
Um: VOV.
Et xoi ku\p bơnê kơ yang bri đơ\ng bơngai Mạ jing joh ayo\ đon lui hlôi đei đơ\ng kră xơ\, xơkơ\t tơdrong tơgua\t pơlei pơla hăm cham char, tơg^t păng vei vêr cham char, Kơyuơ noh, tơdrong pơgơ\r et xoi ku\p bơnê kơ yang bri, tơgop tơgu\m kon pơlei Mạ hơto\k hlôh vao găh vei răk tơ[ăk mong um ai joh ayo\ jua\t jue kon kông po duh nhen che\p vei tơdrong tơgua\t tơgua\l tơpôl pơlei pơla.
VOV5/Tơblơ\ nơ\r: Lan
Viết bình luận