Hơ xoang năr nê̆ năn kâu - hơ xoang vă tơ ƀôh jơhngơ̆m sơ ‘ngon hăm ŭnh hnam đei bơ ngai lôch
Chủ nhật, 01:00, 06/11/2022 Dơng/ Thuem tơ blơ̆ Dơng/ Thuem tơ blơ̆
VOV4.Bahnar - Tơ roi truh hơxoang Tây Nguyên, 1, 2 ‘nu bơngai pơ vao truh tơdrong lơ bơngai rôp ti hơxoang dăr kiơ̆ jơ va chĭng chêng đe tôn, vang pơ chơt hăm băl. Mă lei hăm bơngai Bahnar, oei đei hơxoang kơ bơngai lôch, hơxoang vang sơ ‘ngon hăm ŭnh hnam bơngai lôch.

Kiơ̆ kơ ƀok Vên kră pơlei, 75 sơ năm oei tơ̆ plei Piơm, thị trấn Đak Đoa, apŭng Đak Đoa, dêh char Gia Lai, chĭng chêng păng hơ soang ling lang tơ klep kơ jăp lơ̆m tơ drong arih sa kơ bơ ngai Bahnar. Lơ̆m dôm năr et sa hiôk chơt dăh mă đei tơ drong sơ ‘ngon, chĭng chêng ‘noh re jơ va, dôm tơ dra hơ xoang hơ yŭn đei tơ rok băl. Mơ̆ng kiơ̆ đe gô rơ̆ih iŏk dôm tơ dra chĭng chêng, tơ dra hơ xang mă lăp vă tôn, hơ xoang.

Pơ tih gia, mưh năr et chơt hiôk, nhen et kơ brư̆, đei lăng jĭ năr et sa tih păng chơt hloh hăm bơngai Bahnar, đe druh dăm vang rôp băl ti hơ xoang, chhôk ‘nă. Mă lei hơ xoang kơ bơ ngai lôch ‘noh sư pha. ‘Noh jĭ năr sơ ‘ngon kơ na tôn chĭng, hơ xoang kŭm hiơ̆ ƀiơ̆ nhen tơ ƀôh tơ drong ơh sơ ‘ngon đơ̆ng tơ drong tơ klăh băl. Ƀok Vên tơ băt:

“Ƀơ̆t hơ xoang kơ bơ ngai lôch ưh kơ đei bu hrŭk hơ băn ao ‘lơ̆ng, mưh hơ xoang lai yơ kŭm kŭp kơ̆l kơ ‘nhŭk, hơ xoang răh nhâm răh. Kŭm gơh tôn chĭng chêng, hơ xoang prăt ‘măng mă lei ưh kơ or tơ kĕch chơt nhen năr brư̆. tơ dra hơ xoang âu vă tơ gŭm ŭnh hnam dă ƀiơ̆ kơ sơ ‘ngon mưh hiong bơ ngai lơ̆m ŭnh hnam...”

Đon tơ chĕng đơ̆ng bơ ngai Bahnar sơ̆ akhan: Tơ dăh ƀơ̆t pơ dong bơ ngai lôch mă ưh kơ đei tôn chĭngc hêng, ưh kơ đei hơ xoang ‘noh ŭnh hnam, kơ tum kơ tŏng ‘nhŏng oh sa roi ơh sơ ‘ngon, tơ drong sơ ‘ngon gô pơ dui đunh păng ŭnh hnam ƀôh tam mă pơm tôm hăm bơ ngai đĭ hiong. Yua thoi noh, lơ̆m đĭ đăng pơ dong kơ bơ ngai Bahnar sơ̆ ling lang pơ gơ̆r tôn chĭng chêng păng hơ xoang. Hơ dai hăm ‘noh, re chĭng chêng păng hơ xoang lơ̆m pơ dong oei tơ ƀôh jơ hngơ̆m đon tơ goăt tơ goăl kon pơ lei pơ la. Ƀok  Suck, oei tơ̆ thị trấn Đak Đoa, apŭng Đak Đoa, dêh char Gia Lai, mĭnh ‘nu bơ ngai hlôh vao găh tơ drong joh ayŏ kră sơ̆ kơ bơ ngai Bahnar, tơbăt dơ̆ng:

“Mưh kơ tơ̆ng ang đei bơngai hiong ‘noh tơ pôl pơ lei pơ la vang năm sơ ‘ngon, tôn chĭng chêng păng hơ xoang. Hơ xoang âu vă pơ lung, vang sơ ‘ngon hăm ŭnh hnam đei bơ ngai hiong, rim ‘nu vang kral prăt ‘măng, nơ̆r chĭng chêng gô re jơ va truh pơ ge, ưh kơ đei bu lĕch năm lơ̆m gơ măng pơ dong, nhen vă tơ ƀôh tơ drong 1 jơ hngơ̆m đon”.

Hơ xoang kơ bơ ngai lôch ling lang lăng găh tơ drong sơ ‘ngon đơ̆ng ŭnh hnam đei bơ ngai hiong, đei lăng ‘noh jĭ trong vang sơ ‘ngon hăm ŭnh hnam bơ ngai hiong. Yua thoi noh, ƀơ̆t hơ xoang kơ bơ ngai lôch kŭm đei dôm tơ drong pơ kăp hơ drô̆, nhen: Mưh hơ xoang ưh kơ gơh pơ ma dơ nuh, hơ hiĕk chơt, ôr tơ kĕch, đĭ đăng tă kơ kŭp măt tơ̆ teh ngăl. Bu ‘meh hơ xoang ‘noh bơ ngai ‘noh mơ̆t hơ xoang kơ dih, ưh kơ đei bu dui băl; tôn đĭ hơ yuh ‘noh rim bơ ngai gô tơ klah. Đơ̆ng dôm tơdrong kăl âu, tơ̆ 1,2 tơ ring kon pơ lei Bahnar arih sa, lơ̆m tơdrong pơ dong bơngai lôch đe hơdruh tơdăm ưh kơ gơh hơ xoang hơ dai. Yă Phŏm, 57 sơnăm, oei tơ̆ plei Tuơh Ktu, xăh G’Lar, apŭng Đak Đoa, dêh char Gia Lai tơbăt:

“Lơ̆m năr brư̆ ‘noh đe hơdruh tơdăm vang hơ xoang hơ dai, mă lei lơ̆m tơ drong pơ dong bơ ngai lôch ‘noh đe tơ dăm ưh kơ gơh hơ xoang, lăp tơ oei lăng đe hơ druh hơ xoang đĕch. oei đe hơ druh ‘noh hơ xoang kŭp hơ nhŭk, ưh kơ hiơ hiĕk... ding truh hơ gơ̆r tôn đĭ ‘noh hreh hrônh tơ klăh, ưh kơ hrơ̆ng hreng...’

Lơ̆m tơdrong arih sa ‘nao hrei ‘nâu, hơ xoang pơ dong bơ ngai lôch ưh pă đei vei răk nhen dôm tơ dra hơ xoang joăt joe nai. Yua kơ 1,2 ‘nu bơ ngai khan “ Hơ xoang ưh pă lăp hăm tơ drong ơh sơ ‘ngon lơ̆m pơ dong bơ ngai lôch”. Hăm tơ drong hơ len lăng âu, hơ xoang pơ dong bơ ngai lôch hlôi pă đei lơ̆m tơ drong arih sa kơ kon pơ lei bơ ngai Bahnar tơ̆ 1, 2 rơ ring.

Dơng/ Thuem tơ blơ̆

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC