VOV4.Bahnar - 'Nhot tŭl prung đing phat prung jing minh tơ[ăng xa kăp gĭt kơ bơngai M’Nông. Hăm bơngai  M’Nông, tơ[ăng xa âu noh kăp gĭt, [enh kơ um ai 'nhot xa kơ bơngai Tây Nguyên pơma atŭm păng bơngai M’nông pơma adro# 'Nhot prung ưh adro# jing tơ[ăng xa rim năr mă oei đei bơngai M’nông păng đei pai 'măn jong ăn tơmoi gĭt lơ\m dôm 'năr et xa gĭt juăt jue kơ pơlei pơla.

          Vă pai đei tơ[ăng tu\l prung, athei đei 'nhot [ep, tơ 'mơ\ng hre, pai atu\m hăm lơ kơloăi 'nhot bri păng dôm tơmam hlôi đei lơ\m hnam nhen kơde\m pơ iu\, kơde\m kông, hla [ep (oei krao hla nhip), pro tăng, tơ 'mơ\ng hre, hơmrĕ, păng dôm kơloăi ‘nhot bri nai.  Y Lục (Ama Vi), oei tơ\ pơlei Dru, th^ tra#n Đăk Mâm, apu\ng Krông Nô, dêh char Dak Nông tơroi găh tơdrong hơmet tơmam drăm vă pai tơ[ăng tu\l prung thoi âu: “’Nhot tu\l prung jing ‘nhot xa juăt jue đơ\ng kră xơ\ kơ bơngai M’nông. Vă đei ‘nhot xa âu, đe năm tơ\ bri vă hơmet tơmam drăm. Adrol hloh noh pe\ ‘nhot [ep, gơ\ hơbo\t hre păng dôm hơdre\ch ‘nhot nai. Đing phat athei koh lơ\m bri noh mă gơh ‘lơ\ng hloh păng [âu phu kơ phat hơdrih. Adrol kơ koh phat, athei rơih tơm tih ‘lơ\ng, lơ\m lăm noh koh kơmluông; ưh kơ yua tơm lơ\m lăm găm, kơlih hlôi [ơm hơdrông xa. Pơtoi kơ noh, koh ‘long ie\ vă tu\l. Đing phat ‘măn pai păng đing ie\ ‘măn tu\l athei mă tơpăt. ‘Long tu\l athei kôih đ^ kơđoh mă rơgoh vă kơđoh hăp ưh đei ruh lơ\m tơ[ăng”.  

Đing phat tu\l prung athei io\k đing pơda mă lei duh ne\ kơ kră jat. Bơngai pai gô yua xăng han vă kuer pơlôh đing ăn đak lơ\m đing ưh đei hram tơ\ ‘nguaih lơ\m ‘măng prung. ‘Nâu jing tơdrong kăp g^t, pơjing ‘nhot tu\l prung gơh [âu phu, phả hăm dôm ‘nhot xa nai pai đơ\ng hla [ep, hơbo\t hre păng ‘nhot nai. Pơtoi kơ noh, bơngai pai gô yua đing phat vă tu\l ‘nhot lơ\m đing phat [uh đang kơ noh tăh hơbo\t hre, ‘nhe\m nhu\ng, ‘nhot [ep, kơde\m [um. Pơtoi kơ noh, pơgiơ\ng unh păng dôm đing phat gô đei [uh pơdơ\ng. Găh ‘măng âu, Y Lục (Ama Vi) tơ\ pơlei Dru, th^ tra#n Đăk Mâm, apu\ng Krông Nô ăn tơbăt: ăh [uh ‘nhot tu\l prung noh athei hơ ‘lơ\ đing phat hơnơ\ng; lơ\m pơhlom 30 truh 50 pơn^t vă ‘nhot lơ\m đing gơh x^n ‘lơ\ng: “ ‘Meh pai tenh noh pơgiơ\ng unh tăh lơ ‘long unh. Đơ\ng ro\ng kơ noh tuh đak lơ\m đing phat, tăh hơbo\t hre ‘lek kơđoh adrol, ‘nhot [ep le# hla kră tơ\ kơpal, đơ\ng ro\ng noh tăh [oh hơmre\, [ôk ngok, kơde\m [um. Pơtơm pai truh lai yơ đak lơ\m đing kơdơ\k, io\k tơle\ch ‘nhot prung tơ\ ‘nguaih tu\l vă kơ hăp he\ch rơmuơn. Đơ\ng ro\ng kơ noh tăh tơmam kăl vă xa păh ‘lơ\ng. Pơtoi tu\l pă ‘măng dơ\ng. Mưh ‘meh [âu phu noh athei pai thoi noh pơtơm tro\ kiơ\ khôi kră xơ\ kơ bơngai M’nông”.

‘Nho\ng Y Lục duh ăn tơbăt, ‘nhot tu\l prung jing tơmam xa juăt jue đơ\ng kră xơ\ kơ bơngai M’Nông. Xư ‘meh vă đei pơdjoi ăn kon mon kon xâu băt găh dôm trong pai pơjing ‘nhot tu\l prung kăp g^t âu: “Pai ‘nhot tu\l prung kiơ\ khôi juăt kơ bơngai M’nông xơ\ ki ưh đei pai hăm ka, adro# pai hăm ‘nhe\m, ‘nhot [ep, hơbo\t hre noh ‘lơ\ng hloh. Đơ\ng ro\ng kơ noh io\k rơmă nhu\ng le# [âu tăh atu\m. Rơmă nhu\ng noh nhu\ng ba rong kơdih. Tăh to\ x\et hơto\ hăm minh kơmuông ka phê, mưh tăh lơ noh hăp ưh kơ ‘lơ\ng kơlih hăp [âu. Inh duh ‘meh pơtho ăn đe mơlôh băt chă pơjing ‘nhot tu\l prung kơyuơ yă [ok pơxư\ ăn; nhen yă [ok akhan “[ă pơdjoi kon pơtoi”. Ning mônh kơnh đe mơlôh ho\k đơ\ng đe kră vă vei răk ‘nhot tu\l prung âu. Pơtih nhen năm to\ bri ưh đei go\ vă pai păng athei băt rơih phat pai ‘nhot, por. Đing phat đei lơ tơdrong yua, gơh pai ‘nhot tu\l prung păng por prung; mưh băt rơih đing ‘lơ\ng, ưh đei io\k đing lơ\m lăm đei pơn^k găm, kơlih đing thoi âu noh pai ‘nhot hăp đei hơyuh khoi”.

          ‘Nhot tu\l prung kăp g^t joha yo\ kơ bơngai M’nông đơ\ng tơmam chơ chă lơ\m bri kông mă pai [ônh hiôk, oei ‘lơ\ng hăm jơhngơ\m jăn rim bơngai mă hăt noh ăn bơngai ‘lo\ kră, đe mơlôh păng ‘măn jong ăn tơmoi. Đơ\ng kră xơ\ truh dang ei, nhen le\ tôm bơngai M’Nông adoi gơh pơjing ‘nhot xa kăp g^t âu. ‘Nhot tu\l prung ưh adro# jing tơmam xa rim năr lơ\m unh hnam dăh mă lơ\m bri, mir na mă oei ‘măn yua vă jong ăn tơmoi g^t dăh mă lơ\m dôm tơdrong et xa juăt jue nai hloi.

Lan chih păng pơre nơ\r