VOV4.Bahnar – Truh hăm pơlei pơla Bahnar tơ\ hơgăt teh K’ Bang, dêh char Gia Lai to\ kial đei [ôh lơ um ru\p bơngai tơ oei tăp dăr ge tơdrô tơ\ Rông. Đe xư atu\m băl pơchơt pơtruh dôm tơdrong hơpơi 'meh 'lơ\ng ro\ ăn pơlei pơla, ăn rim kon pơlei. Noh jing khôi xoi bơnê kơ yang hơpang đơ\ng kon pơlei Bahnar tơ\ âu. Lơ\m pơlei pơla, khôi xoi bơnê kơ yang hơpang đơ\ng bơngai Bahnar gô pơgơ\r tih mưh đei tơdrong tơgu\m jơhngơ\m đơ\ng rim bơngai, rim unh hnam.
Kiơ\ khôi juăt, khôi xoi bơnê kơ yang hơpang đơ\ng bơngai Bahnar đei pơgơ\r kiơ\ 2 trong, dăh mă lơ\m pơlei pơla hăm tơdrong vang ako\m đơ\ng pơlei pơla dăh mă hăm rim unh hnam kơdih.
{ok Đinh Ply tơ\ apu\ng K'Bang, dêh char Gia Lai akhan, bơngai Bahnar hơnơ\ng đei khôi xoi bơnê kơ yang hơpang hlôi tơgu\m ăn kơdih rim bơngai ăh đe xư pơtơm jang minh tơdrong kiơ noh. Ăh tơdrong jang keh đang mă ưh đei huach kiơ hăm tơ 'ngla noh bơngai Bahnar gô pơgơ\r et xoi bơnê lơ\m unh hnam. Khôi et xoi âu [ônh đe\ch noh xoi tơbeh bơnê kơ yang hơpang hăm tơmam plang xoi tơbeh noh tơdrô atu\m hăm plei ‘long, mưh đei ‘nhe\m ier, nhu\ng noh roi ‘lơ\ng, mă lei ưh đei pơđep ôh. {ok Đinh Ply ăn tơbăt: "Vă nhen tơdrong athei năm jang yă kiơ noh đơ\ng hnam năm truh tơ\ anih mă yơ. Đe xư năm truh anih vih truh hnam, lai yơ đang noh vih pơgơ\r xoi bơnê kơ yang hơpang kơyuơ hlôi pring vei ăn tơjra#m pu\n ai, pơm jang hiôk hian"
Lơ\m pơlei pơla, et xoi bơnê kơ yang hơpang kơ bơngai Bahnar gô pơgơ\r tih hloh hăm tơdrong tơgu\m jơhngơ\m đơ\ng rim hnam, rim bơngai. Vă hơmet ăn ‘năr et xa, adrol kơ noh minh khei, rim bơngai lơ\m pơlei ho\k hôp pơđăp băl axong tơdrong jang. Dôm tơdrong jang trăp nhen hơmet pơ ‘nguaih Rông duh nhen dôm tơdrong hơmet tơmam plang ier, nhu\ng, adoi đei đe dro\nglo lơ\m pơlei io\k jang. Drăkăn noh jang dôm tơdrong hơ iơch nhen hơmet tơmam xa, tơmam plang ăn kơ yang hơpang.
Găh ‘năr pơgơ\r et, kră pơlei gô pơđăp hăm dôm unh hnam păng dôm bơngai đei đe lui yom vă drơ\ng nơ\r pơkăp ‘năr et xoi: "Vă et xoi bơnê, ba athei drơ\ng nơ\r hăm kon pơlei, đe xư pơđăp đang bơih noh pơtơm pơgơ\r ho\k hôp hăm kon pơlei xơkơ\t ‘năr mă noh pơgơ\r et xoi. Ba athei pơkăp ‘năr mă yơ lăp păng [ônh hiôk hloh ăn kon pơlei rơvơn hloh noh ba io\k ‘năr mă noh. Mă lei ba athei pơđăo hăm unh hnam, hăm kon pơlei adrol noh pơtơm gơh xơkơ\t khei năr, [ơ\t doh đe xư gô oei ako\m tơ\ hnam phara kơdih tơdrong jang"
Lơ\m tơdrong ako\m pơđăp, tơmam plang ăn yang hơpang đei kon pơlei tơre\k hloh. Kiơ\ khôi rim xơnăm noh đei ier, nhu\ng dăh mă bơbe. Mă lei, mưh nhen adrol kơ noh pơlei pơla hlôi et xoi apinh xnêp xơnoa noh đơ\ng ro\ng kơ đunh khei năr gô pơgơ\r et xoi pôk bơnê hăm tơmam plang kăp g^t hloh noh xoi plang kơpô. Atu\m hăm noh, tôm tơmam plang gô đei tơgop kiơ\ tơdrong ke\ đei kơ rim unh hnam. ‘Nâu jing dôm tơmam plang hlôi đei lơ\m rim unh hnam.
Ăh khul kră pơlei, dôm unh hnam drơ\ng nơ\r ‘năr pơgơ\r et xoi noh rim bơngai đei axong tơdrong jang, hơmet xik tơm, ‘nhe\m... vă truh ăh ‘năr et xoi noh atu\m băl năm truh tơ\ Rông pơgơ\r et xa.
Et xoi pôk bơnê đei kon pơlei Bahnar pơgơ\r ăh khei 12 rim xơnăm, [ơ\t rim tơdrong jang tơ\ mir hlôi keh đang, [a hơ[o hlôi đei ‘măn vei lơ\m xum. Ăh pơgê ‘năr et xoi, kră pơlei tang măt ăn tôm kon pơlei xơkat apinh yang hơpang, hơvơn đe yang vih ako\m et xa. Tang măt ăn kon pơlei, kră pơlei dơ\ng tong ane# rông tơ\ anăp tơmam xoi plang, pơtơm xơkat hơvơn đe yang vih et xa. Kiơ\ kơ [ok Đinh Tinh, apu\ng K'Bang, dêh char Gia Lai, et xoi pôk bơnê kơ yang hơpang jing tơdrong pôk bơnê kơ yang hơpang hlôi pring vei pơlei pơla lơ\m dôm xơnăm kơ âu, hlôi vei vêr ăn kon pơlei klaih đơ\ng j^ pơlo\, vă rim tơdrong gơh ‘lơ\ng xơđơ\ng, dôm tơdrong xar bar noh hloh hlăng: "Ba xoi tơbeh kơ yang apinh ăn pơlei pơla ưh đei [ơm j^ pơlo\. Bơngai yơ j^ pơlo\ duh xoi tơbeh kơ Yang vă tenh grăng pran. Dăh mă đei tơdrong kiơ g^t lơ\m unh hnam, lơ\m pơlei pơla noh duh athei xoi tơbeh kơ yang"
Et xoi pôk bơnê kơ yang hơpang kơ bơngai Bahnar đei pơgơ\r ăh pơgê, găh tơdrong xoi tơbeh pơdui đunh lơ\m 1 jơ hăm tôm khôi juăt xơkat kơ yang hơpang, pơtruh dôm tơdrong hơpơi găh xơđơ\ng xơnêp xơnoa ăn pơlei pơla. Kiơ\ atu\m hăm nơ\r xoi noh jơva ch^ng chêng. Kơlih kiơ\ khôi kră xơ\ kơ bơngai Bahnar, adro# gơ\ng păng jơva ch^ng chêng pơtơm hơvơn đei yang hơpang truh. Noh jing trong vă kon bơngai tơroh hăm yang hơpang, pơtruh dôm tơdrong hơpơi ‘meh đơ\ng kon bơngai.
Lan chih păng pơre nơ\r
Viết bình luận