VOV4.Bahnar – Kon pơlei tơ\ thôn Duệ, xăh Đinh Lạc, apu\ng Di Linh, dêh char Lâm Đồng răk đon bơnôh ku\p yom păng pơ ư pơ ang hăm kră pơlei K’ Tiếu, 71 xơnăm kơ pơlei pơla. Kơlih tơ\ [ok hơnơ\ng đei đon băt tih tên joh ayo\ ch^ng chêng kơ bơngai K’Ho tơ\ tơring groi kông Di Linh. Hloh 10 xơnăm pơih lăm pơtho pơdreh ch^ng chêng Tây Nguyên; atu\m hăm noh, tơroi pơhlôh găh tơdrong vei răk tơ[ăk mong joh ayo\ ‘lơ\ng ro\ kơ kon pơlei K’Ho ăn đe mơlôh.

Tơroi kơ tơdrong nhan hăm joh ayo\ K’Ho, kră pơlei K’ Tiếu [lo\k kơ khei năr oei ‘la#p, khei năr tam mă truh 15, 16 xơnăm, [ok hlôi rơbot tôm [ai chêng lơ\m hơmru\k chêng 6 kơ hơdrung K’ Ho. Lơ\m dôm ‘năr et xa kơ pơlei pơla, et xo\ng [a ‘nao, [ok adoi kiơ\ me\ [ă năm ako\m păng lăp kơ joh ayo\ ch^ng chêng. Rim ‘măng et xa, adro# tơmơ\ng [ai chêng noh vih [ok kơdih ho\k rơbot [ai chêng mă noh. Khei năr noh, ăh hơkâu jăn tam mă vơ\ pran, tơdăm K’ Tiếu kơ thôn Duệ hlôi đei kon pơlei rơih tơmơ\t lơ\m khul ch^ng chêng kơ pơlei: “Atu\m hnưr hăm [ok, bơngai băt păng kloh kle\ch lơ [ai chêng nhen [ok noh ưh đei lơ, nhen lơ\m pơlei K’ Brà, thôn Duệ âu đei hloh mơj^t ‘nu atu\m hnưr, nhen K’ Khéo - Dam Brẹo, lơ\m hơmru\k ch^ng chêng 6 [ok duh rơbot dôm [ai đe\ch, ưh kơ băt lơ nhen [ok. {ok noh pha hăm đe xư, kơyuơ [ok lăp kơ ch^ng chêng noh [ok rơbot dôm [ai chêng, pơtih nhen [ai chêng Et apinh đak ‘mi (Dan biap dan gòl) ‘nâu, [ai mă âu pơdreh thoi yơ, bơngai atu\m khul hăm po pơyu\p thoi yơ vă pơdreh [ai mă noh gơh ‘lơ\ng, tơdra hăp brông bro\ng, hrơ hrâu dih băl pơm ăn bơngai mơ\ng [ai chêng âu lăp kơ đon, trong che\p chêng thoi yơ mă tro\ noh kơyươ nhan păng lăp đe\ch, đei lơ bơngai băt pơdreh ch^ng chêng mă ưh kơ băt tơdrong mă âu”

Khei năr đunh đai tơgua\t hăm khul pơdreh ch^ng chêng, găn ga lơ pơyan et xa, dôm tơdrong nhan hăm jơva ch^ng chêng hơnơ\ng ang bang kiơ\ [ok kră pơlei K’ Tiếu. Khul pơdreh ch^ng chêng kơ thôn Duệ xăh Đinh Lạc hơnơ\ng đei axong năm ako\m ‘Năr ako\m Joh ayo\, Tơplo\ng kơdâu hơdrung kon kông tơ\ dôm xăh, apu\ng tơring kon kông lơ\m ja#p dêh char Lâm Đồng, dôm dêh char lơ\m tơring Tây Nguyên păng hơnơ\ng đei io\k hơpăh kơjung hloh. ‘Nao âu hloh, khul pơdreh ch^ng chêng kơ thôn Duệ đei năm pơdăh tơ\ pơlei joh ayo\ hơdrung kon kông Việt Nam tơ\ Đồng Mô, Hà Nội. {ok chơt hơ ia\ atu\m hăm jơnu\m pơgơ\r tơring tơgop jơhngơ\m pơtho păng vei răk tơ[ăk mong joh ayo\ ch^ng chêng K’Ho. Kơyuơ noh, [ok ‘meh vă vei răk tơ[ăk mong joh ayo\ ch^ng chêng đei pơtoi atu\m hăm tơring hăm trong pơm jang tơnăp hloh: “’Meh pơdjoi vei răk tơ[ăk mong joh ayo\ ch^ng chêng kiơ\ [ok noh athei đei tơdrong jang hơdăh, mă mônh noh athei đei anih dơnơm, dơnơm tơpă, ưh kơx^ lăp noh pơtho ưh noh le#. Minh gie\ng 3 kơmăng athei hloh 9-10 jơ kơmăng [ok pơtơm vih truh tơ\ hnam, pơtho pơdreh ch^ng chêng noh ưh đei g^t hơto\ hăm tơdrong pơtho joh ayo\ ch^ng chêng ăn đe mơlôh, noh kăp g^t hloh. {ok duh [ôh he\l kơ đon kơlih đe mơlôh hrei âu pă đei tơgua\t hăm joh ayo\ ch^ng chêng, đei jơnu\m pơgơ\r tơring tơre\k tơgu\m pơtho pơdreh ch^ng chêng [ok xo# kơ đon. Mă xơnăm hlôi ‘lo\, jơhngơ\m pă đei grăng, mă lei [ok jing bơngai dăp đon dăp bơnôh hăm joh ayo\ ch^ng chêng, [ok gô pơtho joh ayo\ ch^ng chêng truh đ^ hnưr erih hloi, oei dui jơhngơ\m noh oei pơtho”.

Tơdrong mă [ok kră pơlei K’Tiếu hơnơ\ng pơngơ\t kơ đon noh pơm thoi yơ vă kon pơlei băt pơ ư pơ ang joh ayo\ jua\t jue kơ hơdrung hơdre\ch po; mă kăl noh pơm thoi yơ vă vei đei jơva ch^ng chêng ang bang, dôm tơdra hơxuang (tamya) gua\ng ‘lơ\ng. Đơ\ng đon kơche\ng noh, [ok K’Tiếu hlôi ako\m minh [ar bơngai adrol ki hlôi vang ako\m pơdreh ch^ng chêng lơ\m pơlei vă pơjing khul pơdreh ch^ng chêng. Atu\m hăm noh, [ok duh vang pơih lăm pơtho pơdreh ch^ng chêng: “Mă mônh [ok gô pơih lăm pơtho pơdreh ch^ng chêng ăn đe hơ ioh, mă 2 noh lăm đei tôm dro\nglo drăkăn, mă 3 noh pơih lăm pơdreh ch^ng chêng tơtă drăkăn ngăl. Kơlih [ok ‘meh pơtho pơdreh ch^ng chêng thoi noh hăm tơdrong mưh nhen pơih lăm pơtho ăn dro\nglo đe\ch noh [ok pơtho ăn kơ hre\ng ‘nu bơih, mă lei ăh đe xư oei hơkăn tơ\ pơlei nai noh ba pă đei bơngai vă pơdreh ch^ng chêng, noh inh kơche\ng adro# pơtho ăn đe drăkăn noh tơnăp hloh, kơlih ăh tih vơ\ oei klo noh đe xư adoi oei tơ\ pơlei, ưh đei năm erih tơ\ nai, noh duh oei măh bơngai băt pơdreh ch^ng chêng. Ning nai kơnh đe xư gô pơtho ăn kon hơ ioh đe xư, klo kon đe xư lăp păng nhan kơ joh ayo\ ch^ng chêng kon kông ba”.

Hăm dôm tơdrong tơgop hloh 10 xơnăm pơih lăm pơtho pơdreh ch^ng chêng duh nhen vei răk tơ[ăk mong joh ayo\ ch^ng chêng Tây Nguyên, Anih vei lăng kon pơlei dêh char Lâm Đồng pôk bơnê păng hlôi bơ\ hla bar pơkăl Anih tơm Joh ayo\ Tơplo\ng kơdâu păng Tơmang pơhiơ\ xơkơ\t nge# nhơ\n ưu tu\ ăn kơ kră pơlei K’ Tiếu lơ\m xơnăm 2022. {ok Trương Quốc Phương – Pho\ Kơdră Anih vei lăng kon pơlei xăh Đinh Lạc, apu\ng Di Linh akhan, kră pơlei K’ Tiếu đei lăng nhen mu\k drăm kăp g^t kơ pơlei pơla, tơgăl kơ ku\p yom: “Hăm nge# nhơ\n K’ Tiếu, nge# nhơ\n đei lơ tơgop ăn tơring lơ\m tơdrong jang joh ayo\, mă kăl noh tơdrong vei răk tơ[ăk mong mu\k drăm joh ayo\ ch^ng chêng. {ok hlôi tơgu\m lơ ăn tơdrong vei răk jua\t jue noh. Jing bơngai kơtă pơtho ăn kon mon kon xâu, noh lơ\m đunh khei năr, atu\m hăm tơdrong pơtho, [ok duh hlôi pơtho ăn đe mơlôh. Dang ei đe mơlôh âu duh hlôi băt hơdăh lơ mu\k drăm tơre\k truh tơdrong mă [ok băt đei pơhlom 10 [ai chêng. Pơkăp kơ tơring ‘meh vă noh lơ\m mu\k drăm mă [ok oei đei dang ei, [ok gô pơtho tôm ăn bơngai ho\k kon kông K’Ho”.

Lan chih păng pơre nơ\r