Ngê̆ nhơ̆n Mlop: Bơngai vei răk tơdrong tanh brai Bahnar
Chủ nhật, 06:00, 25/08/2024 Lan chih tơblơ̆ Lan chih tơblơ̆
VOV4.Bahnar – Ngê̆ nhơ̆n Mlop – Kơdră HTX Choh jang xa păng Tanh brai G’Lar, apŭng Đak Đoa, dêh char Gia Lai jing bơngai lăp kơ tơdrong tanh brai đơ̆ng oei ‘lơ̆p. Hăm tơpang ti gơh hơgei, yă tanh đei lơ tơmam tanh nhen: khăn, hơbăn văr, ao drŏnglo drăkăn, kơdŭng... đei dok ‘lơ̆ng păng đei lơ bơngai lơ̆m păng ‘nguaih kơ dêh char chă răt. Tơdrong lăp hăm tanh brai, noh duch Mlop hlôi pơtho tơdrong tanh brai ăn kơ rơbâu drăkăn Bahnar.

Rơneh sơnăm 1966, ngê̆ nhơ̆n Mlop, bơngai Bahnar tơ̆ pơlei Brel Dôr 2, xah G’Lar, apŭng Đak Đoa, dêh char Gia Lai đơ̆ng oei ‘lơ̆p lăp kơ tơdrong tanh brai. Mă blŭng, tơmam mă ngê̆ nhơ̆n tanh đei ‘măn yua lơ̆m unh hnam dah mă asong ăn ‘nhŏng oh đĕch. Mă lei tơdrong lăp hlôi pơtrŭt ngê̆ nhơ̆n pơtoi vei tơdrong jang tanh brai truh khei năr âu.

Vă vei răk tơƀăk mong tơdrong jang tanh brai mă yă ƀok pơsư̆ ăn noh tơnap tap, păng vă hơtŏk hăp noh roi tơnap hloh. Ưh kơsô̆ bơngai yơ chă hŏk hơlen adoi gơh tanh, tanh ‘lơ̆ng, mă athei đei tơdrong juaih păng sơ̆n đon. Ngê̆ nhơ̆n Mlop tơroi, tơdrong sô̆ hơ-iă hloh noh ah sơnăm 2006, HTX Choh jang xa păng Tanh brai G’Lar đei tơ-iung pơjing, jing anih vă pơdjoi tơdrong jang tang brai ăn kon pơlei: “Atŭm hăm tanh brai, inh adoi pơgenh chă pơtho tanh brai ăn lơ drăkăn lơ̆m dôm thôn pơlei, đang kơ noh pơtho ăn kơ đe hơ-ioh drăkăn ah khei pơdơh he. Dôm sơnăm kơ âu, inh adoi oei pơtho kơ đe mon Bahnar tơ̆ An Khê, tơ̆ tơring sơ̆ đei lơ bơngai băt tanh brai, mă lei hlôi lê̆ hiơt hiong. Inh kơchăng năm pơtho tơ̆ hơtaih. Oei tơ̆ tơring noh ƀônh hloh, inh adoi kĕ pơtho ah pơgê păng kơsơ̆ tơ̆ hnam, ưh đei tơdrong kiơ ôh”

Hloh 30 sơnăm kiơ̆ tơdrong lăp tanh brai, pơih kơ hrĕng lăm pơhrăm gah tanh brai, ngê̆ nhơ̆n Mlop đei kon pơlei krao  “Kô pơtho tanh brai”. Tanh brai hlôi jing “tơdrong jang unh hnam pơsư̆”, kon drăkăn hơmol, noh pơmai Mlơnh adoi pơdjoi tơdrong jang mĕ kơdih.

Pơmai Mlơnh gơh hơgei pơjing lơ tơmam tanh ‘lơ̆ng trŏ hăm tơdrong hơrih hrei âu. Pơmai Mlơnh tơroi: “Tanh brai ưh đei xa hơpah lơ ôh, mă tơm noh vă vei răk tơdrong jang kră sơ̆ răk. Tanh brai noh chă pơgenh ah jơ rơvơn păng đei thêm jên pơyua ăn unh hnam”

Oei pơmai Seo, 35 sơnăm tơ̆ pơlei Brel Dôr 2, đơ̆ng rŏng hŏk đang lăm tanh brai, đei ngê̆ nhơ̆n Mlop pơkơ̆ng pơm jang tơ̆ HTX tơroi: “Inh jang tơ̆ âu đunh sơnăm bơih. Đei unh hnam duch Mlop tơgŭm ăn kơ inh đei tơdrong jang, inh sô̆ hơ-iă! Ning mônh kơnh inh gô hơdrin tanh đei lơ tơmam ‘lơ̆ng ăn tơmoi răt. Jang tơ̆ âu gô tơgŭm inh vei răk tơƀăk mong đei tơdrong jang juăt jue kră sơ̆ mă yă ƀok pơsư̆ ăn”

Hăm tơdrong pơgơ̆r, vei lăng đơ̆ng ngê̆ nhơ̆n Mlop, dang ei, HTX Choh jang xa păng Tanh brai G’Lar pơtoi tơdrong jang sơđơ̆ng ăn pơhlom 20 bơngai jang dơnơm. Lơ̆m khei năr rơvơn, HTX akŏm đei hloh 100 ‘nu bơngai jang. ‘Nguaih kơ tanh brai vă pơtruh ăn dôm đăi lĭ tĕch răt, HTX oei iŏk, kĭ pơkăp tanh dôm tơmam drăm tanh kiơ̆ tơdrong pơkăl đơ̆ng tơmoi. Ngê̆ nhơ̆n Mlop ăn tơbăt, dang ei tơmam tanh ưh hơdrô̆ tĕch lơ̆m dêh char Gia Lai mă oei đei tĕch truh dôm dêh char Đak Nông, Đak Lak, Kon Tum, tĕch truh tơ̆ Nha Trang, Đà Nẵng, păng pơlei tơm Hồ Chí Minh: “Hrei âu đei điê̆n thoăi bơih, ba chă tĕch răt, gơih gre adoi ƀônh. Đe răt noh kla jên kiơ̆ tai khuan noh tĕch răt adoi ƀônh mơ̆n. Tưmam tĕch hlot mă hăt noh: hơbăn văr, ao tanh đrŏnglo drăkăn, kơdŭng tanh... ba tanh păng sĭt rok kiơ̆ ‘nao dang ei ‘lơ̆ng mă lei adoi oei vei đei um rŭp juăt jue noh đei lơ bơngai răt. Đei tơmoi đơ̆ng teh đak Mih, teh đak đe vih tơ̆ âu chă tơmang adoi chă răt lơ mơ̆n”

Hăm tơdrong lăp kơ tanh brai, ngê̆ nhơ̆n Mlop păng rim ngê̆ nhơ̆n tơ̆ HTX Choh jang xa păng Tanh brai G’Lar, apŭng Đak Đoa, dêh char Gia Lai ưh hơdrô̆ vei răk tơdrong jang kră sơ̆, asong tơdrong jang, hơtŏk iŏk yua, mă oei tơgŭm vei răk tơƀăk mong um rŭp ‘lơ̆ng rŏ joh ayŏ kơ kon pơlei Bahnar.

Lan chih tơblơ̆

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC