Ngê̆ nhơ̆n Rơchom Nha tôch tơtăm hăm tơdrong hơri hơ ‘mon
Chủ nhật, 06:00, 24/09/2023 Nay Jet/Dơ̆ng tơblơ̆ Nay Jet/Dơ̆ng tơblơ̆
VOV4.Bahnar - Ngê̆ nhơ̆n Rơchom Nha (bơngai Jarai) tơ̆ plei Mrông Yố, xăh Ia Ka, apŭng Chư Pah, dêh char Gia Lai. Ƀok đei kon pơlei tơ̆ tơring năng jĭ bơngai tôch rơgei, yoa ưh lăp gơ̆h hơri brông, tôn chĭng, pơm tĭng nĭng, ching klơk đĕch mă oei gơ̆h hơri hơ ‘mon dơ̆ng. Mă lei, tơ̆ hơnăp tơdrong hơ ‘mon vă hiơt hiong đĭ, ngê̆ nhơ̆n Rơchom Nha đei lơ tơdrong tơtăm.

Ngê̆ nhơ̆n Rơchom Nha ăn tơbăt, đơ̆ng ‘lơ̆p hơnơ̆ng kiơ̆ mĕ ƀă năm tơ̆ mir, mơ̆ng lơ ƀai hơri Jarai đơ̆ng mĕ hơri, dôm năr et xa, ngôi pơchơt, rŭk ngôi unh chă mơ̆ng đe yă ƀok hơri hơ ‘mon. Đơ̆ng nŏh tơdrong hơri, tơdrong hơ ‘mon, dôm tơdrong tơroi chăl kră sơ̆ đơ̆ng bơngai Jarai mât đĭ lơ̆m jơhngâm đon Rơchom Nha. Kiơ̆ ƀok, vă gơ̆h tơroi hơ ‘mon athei đei đon kuăt, băt tơchĕng truh rim tơdrong ‘mơ̆i, gơ̆h jô̆ pơđơ̆k jur tŏk, gơ̆h pơ pơm ƀơ̆r vă tơƀôh dôm bơngai đei tơroi truh. Kiơ̆ đơ̆ng bơngai tơroi đe gơ̆h tơroi dơ̆ng tơdrong ‘nâu tơdrong to mă lei ưh gơ̆h pơm tơplih đĭ đăng tơdrong tơroi.

Mĭnh tơdrong hơ ‘mon đei ƀok Rơchom Nha tơroi tôch hơiă 'nŏh Tơdrong hơ 'mon "Jiông oei kơ H’Bia Pơsêh". ‘Nâu jĭ tơdrong hơ ‘mon tơroi kơ Jiông oei H’Bia Pơsêh 1 ‘nu hơdrŭh ‘lơ̆ng klă klang rang kơ đak, rak kơ hla. Bia gơ̆h pơsêh vă vei lăng kơdih kâu tơ̆ hơnăp khul yang kơnê̆ phă ngơ̆r. Kơ băt dôm yơ tơdăm tih rŏ hơ bŏ ‘lơ̆ng, pran kơtang hưch kơ bia, mă lei ưh bia ưh đei hưch kơ bu. Lăp hơdrô̆ Jiông hnam tôch tơnuh, mă lei tơpăt ‘lơ̆ng păng tôch pran dơ̆ng. Năr ‘nŏh năm chă ‘nhot, măr tơƀâp băl, đơ̆ng chă pơma nuh, ƀôh tơdăm tơnuh âu pơma nuh tôch gơ̆h păng pran dơ̆ng kơna H’Bia Pơsêh hưch hloi, ‘mĕh iŏk pơm unh om chom gŏ. Truh măr sư oei băl, oei xa hăm H’Bia Pơsêh ưh kơ đunh, Jiông kơtơ̆ng đe tơroi đei 1 ‘nu hơdruh tơ̆ plei păih to, ‘lơ̆ng klă klang rang kơ đak, rak kơ hla, gơ̆h tanh brai vai khăn dơ̆ng kơna jơ̆p tơring ư hơ nhang ang hơnhăk, Jiông apinh hơkăn sư năm chă thông. Adrol kơ năm, sư athei pơm kiơ̆ nơ̆r pơlong đơ̆ng tơnei sư ‘nŏh athei glơi klĕch dơnâu ƀĕnh ich kơpô hnam sư, tơdăh klĕch ‘nŏh ăn năm, mưh ưh ‘nŏh athei oei oăi tơ̆ hnam đĕch. Jiông glơi klĕch dơnâu ich kơpô âu kơna năm hloi.

Mưh iŏk đei nơ̆r apinh, yoa kiơ ih oei ƀlŏk dôm tơdrong tơroi tôch kơ jung thoi nŏh? Ngê̆ nhơ̆n Rơchom Nha tơroi: “Inh mơ̆ng đe bơngai kră lơ̆m pơlei tơroi. Bu gơ̆h tơroi, gơ̆h hơri hơ ‘mon ‘nŏh chă hơri tơroi ăn kơ đe mơ̆ng, inh chă hŏk iŏk đơ̆ng đe sư. Tơdrong hơri hơ ‘mon tơ̆ hnam ‘nŏh hŏk iŏk đơ̆ng yă ƀok, đơ̆ng mĕ ƀă tơ̆ kơmăng adrol vă tep, mĕ ƀă yă ƀok hơnơ̆ng tơroi ăn kon sâu mơ̆ng; oei lĕch tơ̆ ‘ngoăih chă ngôi tơ̆ pơlei pơla dăh mă năm jang tơ̆ mir, ƀich tơ̆ roh, chă văh ka phĕ hla ‘nhot ‘nŏh mơ̆ng đe bôl boăl chă tơroi ăn kơbăl, đĭ đăng inh chă hŏk iŏk đơ̆ng đe thoi nŏh ngăl”.

Hrei ‘nâu, ƀât mă tơdrong arih xa kơ kon pơlei roi tŏk, tơmam mơ̆ng lăng, tơmam pơm ngôi roi lơ ‘nŏh tơdrong tơroi hơri hơ ‘mon đơ̆ng ƀok Nha roi tŏ sĕt ‘năi. Dang ei, lăp trŏ năr et xa, ngôi pơchơt đĕch ngê̆ nhơ̆n Rơchom Nha oei chă tơroi hơ ‘mon ăn kon pơlei mơ̆ng. ‘Ngoăih kơ hơri hơ ‘mon, ngê̆ nhơ̆n Rơchom Nha oei hơri brông tôch hiôk, gơ̆h pơm, hlôm rĕh tĕh tôn bơ̆n kní, chĭk klơk, bró, klông pút, ting ning.

Ƀlŏk dơ̆ng chăl oei tơdăm sơ̆, ngê̆ nhơ̆n Rơchom Nha ăn tơbăt, hơnơ̆ng ƀât rang khei hơdăh hlơ hlŭng, đe tơdăm tơm băl tep tơ̆ rông pơlei, 1 kơsô̆ bơngai kră tŏk ngôi tơ̆ rông chă pơma nuh, roi tơƀôh ăn đe tơdăm păh iung tôch hơiă, đe sư chă tơroi Jiông Giơ̆, hơri hơ ‘mon tôm tơdrong. Dăh mă lơ̆m dôm năr pơlei kŏh xa kơpô, et tơdrô gô kơdroh ‘nŏh hơnơ̆ng kơtơ̆ng đe chă hơri hơ ‘mon. Tơdrong et tơdrô, bơngai et dar dĕh, et răh pơma nuh răh, gô đunh ‘mơ̆i gơ̆h truh tơ̆ kơdih kâu, đe ngê̆ nhơ̆n đa tơgar băl tơroi hơ ‘mon ăn đe mơ̆ng.

Ƀok Rơchom Nha hơnơ̆ng chă mơ̆ng rim tơdrong tơroi hơ ‘mon đơ̆ng đe, đang kơ ‘nŏh hŏk rok. Ƀok tơroi: “Ƀât oei ‘lơ̆p sơ̆, mơ̆ng 1 vât ưh gan ‘mĕh ‘nŏh hŏk kiơ̆ ưh gơ̆h ôh, mơ̆ng đang hiơt hloi. Mă lei inh mơ̆ng tôch hơlen vă hŏk kiơ̆, yoa lơ̆m tơdrong hơ ‘mon sư pơtho tơƀôh lơ tơdrong nhen nơ̆r jô̆ pơđơ̆k, tơdrong juăt oei xa, pơma xa ‘lơ̆ng lơ̆m pơlei đei tơroi lơ̆m tơdrong hơ ‘mon ngăl. Pơtih gia, trong đe sek tơlang, hrŭ ‘mong, duh ăn băl mưh đei tơdrong hil hơrĕh, tĕh hơvĕng lơ̆m pơlei kŭm đei tơroi lơ̆m tơdrong hơ ‘mon ‘năi. Inh mơ̆ng tơdrong ‘nŏh, ƀôh tôch gĭt kăl kơna athei hŏk iŏk vă roi tơbăt ăn kon sâu đơ̆ng rŏng dơ̆ng. Lơ̆m nŏh, đei tơroi truh jơhngâm đon pơnam, adrin choh jang xa, đang kơ ‘nŏh tơroi truh dôm tơdăm kơtang nuih mơng hơnơ̆ng dŏng tơgŭm ăn kon pơlei, ăn bơngai tơnuh mưh đei bơngai pơdrŏng, chư̆ kơnê̆ pơgŏ pơ ‘nep...đei tơroi lơ̆m tơdrong hơ ‘mon ‘năi....”.

Unh hnam ƀok đei 2 ‘nu kon mă lei ưh đei bu gơ̆h tơroi hơri hơ ‘mon. Tôch pŭn, ƀok đei hê̆ sâu sư ‘nŏh jĭ Rơchom Tứ (Rơnĕh sơnăm 2009) gơ̆h rĕh tĭng nĭng, tĕh chĭng klơk păng tôch hưch ‘mêm dôm tơdrong juăt đơ̆ng kră sơ̆ ‘năi. Yoa thoi nŏh, ngê̆ nhơ̆n Rơchom Nha đĭ jơhngâm chă pơtho tơƀôh hăm đon hơpơi ‘mĕh đei bơngai gơ̆h hơri hơ ‘mon pơtăl dơ̆ng. Gơnơm đei đon kuăt, kơna đơ̆ng ‘lơ̆p ƀât ‘nao hŏk jăl mônh, Rơchom Tứ đĭ ƀlŏk nơ̆r jô̆ pơđơ̆k, pơhrăm hlôm rĕh tôch ƀônh. Tơ̆ kơmăng, Rơchom Tứ hơnơ̆ng ngôi ƀât kong nuh mơ̆ng ƀok Rơchom Nha tơroi, hơri hơ ‘mon, rĕh tĭng nĭng pơtho ăn sư. Lăp 2,3 sơnăm đơ̆ng rŏng, Rơchom Tứ đĭ jing “ngê̆ nhơ̆n ‘lơ̆p”, kŭm hăm khul ngê̆ ngơ̆n đơ̆ng xăh Ia Ka, apŭng Chư Pah, dêh char Gia Lai năm hơri hơxoang, tôn rĕh tơ̆ lơ tơring bơih.

Ngê̆ nhơ̆n Rơchom Nha tôch hơiă hăm tơdrong ‘nŏh: “Nhen hŏk chư ‘năi, bu pơnam hŏk ‘nŏh gơ̆h, oei ưh ‘mĕh hŏk ‘nŏh ưh gơ̆h. Yoa inh đĭ kră bơih, ‘mĕh chĕp vei ăn kon sâu, pơlei pơla tơdrong hơ ‘mon kơ hơdrĕch nhôn. Ƀât oei ‘lơ̆p sơ̆ inh hơnơ̆ng chă mơ̆ng bơngai kră chă tơroi, hơri hơ ‘mon vă hŏk iŏk, chĕp vei sư. Sâu inh, inh pơtho ăn sư hơri hơ ‘mon, sư hŏk kiơ̆ gơ̆h ‘năi. Yoa sâu inh oei ‘lơ̆p, hŏk dar dĕh đơ̆ng sơnăm ‘nâu truh sơnăm to, gô sư ‘lŏ kơnh gơ̆h lơ ƀiơ̆. Tơdrong hơiă lơ̆m tơdrong hơ ‘mon ‘nŏh bơngai kơtang tơblăh dŏng hơdrŭh đei tôch lơ. Lơ̆m nŏh ưh jor gô đei tơdrong tơblăh băl yoa tơgar băl hơdruh ‘lơ̆ng, đe tơdăm athei tơƀôh tơdrong pran kơtang đơ̆ng kơdih kâu vă gơ̆h iŏk oei hơdruh ‘lơ̆ng. Đe tơgar pơyô bơ̆n kơna bơ̆n athei tơblăh hăm sư vă gơ̆h iŏk oei pơyô mă kơdih hưch ‘nŏh...”

Nay Jet/Dơ̆ng tơblơ̆

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC