VOV4.Bahnar – Đơ\ng đunh xơ\, kon pơlei thôn Krọt Dờng pơma adro# păng xăh Bảo Thuận, apu\ng Di Linh, dêh char Lâm Đồng pơma atu\m hlôi lăng  K’ Brel jing “mu\k drăm” kăp g^t kơ pơlei pơla. Kơlih [ok hơnơ\ng đei đon lăp păng dăp đon dăp bơnôh hăm joh ayo\ ch^ng chêng kơ bơngai K’Ho Sre. Xơnăm 2021, Anih tơm Joh ayo\ - Tơplo\ng kơdâu păng Tơmang pơhiơ\ xơkơ\t [ok noh “Nge# nhơ\n ưu tu\” lơ\m tơdrong jang mu\k drăm joh ayo\ kăp g^t.

{ok tơroi kơdih băt pơdreh ch^ng chêng đơ\ng oei ‘la#p ăh 13 -14 xơnăm. Truh dang ei, lơ\m [ok adoi oei tôm đon hơdơ\r kơ dôm năr  “xa kơpô” đơ\ng hnam âu năm truh hnam nai, đơ\ng ‘năr âu truh ‘năr nai, phơ pho\ pơdui đunh truh kơ khei hloi hăm tôm khôi juăt jue kơ bơngai K’Ho. tơ\ noh, đe tơdăm noh pơdreh ch^ng chêng, tôn hơgơ\r, drăkăn noh vang pơvih ăn tơm hnam pơgơ\r et xa kơpô. Noh jing jơ ‘năr jơva ch^ng chêng ang bang păng jơva noh hơnơ\ng oei bang lơ\m đon [ok, hăp noh graxia, juăt jue, nhen pơtru\t [ok chôt vih ako\m hăm joh ayo\ bri kông juăt jue kơ hơdrung hơdre\ch po.

Unh hnam [ok K’Brel đei 3 ‘nu ‘nho\ng oh dro\nglo, noh pơđ^ 3 ‘nu adoi đei [ă pơtho pơdreh ch^ng chêng kloh kle\ch. Truh dang ei, atu\m hăm [ok K’Brel, oh hơdruch K’Brèl (rơneh xơnăm 1970) duh oei hơnơ\ng vang ako\m lơ\m tơdrong pơdăh mă thôn pơlei, atu\m hăm jơnu\m pơgơ\r tơring pơgơ\r ako\m joh ayo\ ch^ng chêng [ơ\t ‘năr tơguăt tơguăl kon pơlei.  

‘Nguaih kơ tơdrong pơtho pơdreh ch^ng chêng kơyuơ Anih jang Joh ayo\ - Tơroi tơbăt păng Tơplo\ng kơdâu apu\ng pơgơ\r, [ok oei pơtho pơdreh ch^ng chêng lơ\m hnam khop kơ tơring khop Kala. Ưh adro# nhan, [ok K’Brel oei tơnăp hăm tơdrong pơtho pơdreh ch^ng chêng ăn đe mơlôh, mă hăt noh đe ho\k tro kon kông lơ\m tơring. {ok K’ Brel lăp hloh hăm dôm [ai chêng nhen chêng 6 pơdăh [ai et xo\ng [a ‘nao hăm tơdrong kăp g^t kon nhơ\m me\ pơlung, xo# tôm tơdrong et xa tih kơ bơngai K’Ho. Chêng 5 hăm [ai et apinh đak ‘mi “Dan biăp dan gòl” apinh ăn pơyan choh jang giơ\ng ‘lơ\ng, hơyuh to# ‘mi xơđơ\ng, jang xa đei yua lơ. Tơroi găh dôm [ai chêng [ok K’ Brel tơroi thoi âu:  “{ai chêng 3  noh chêng xơng kơ kuh, chêng 5, chêng 6 noh [ai chêng xơng tơmoi, xoi tơbeh kơ et xa, apinh đak ‘mi, apinh ăn pơyan jang xa xơđơ\n; mă kăl noh chêng đôi noh chêng ‘măn xoi tơbeh ăn kơ yang hơpang. ‘Nâu jing [ai chêng kăp g^t ‘măn xoi tơbeh ăn kơ Yang, jing gơng tơroh đơ\ng yang hơpang hăm kon bơngai lơ\m tơdrong xoi tơbeh kơ bơngai K’Ho. ‘Nguaih kơ noh, chêng đôi oei đei [ai chêng hmach bơnê kơ dôm bơngai gơh rơgei, bơngai hơ[ăp lơ\m pơlei pơla băt jang xa hơto\k mu\k drăm. {ai chêng xơng ‘nho\ng oh vih hơku\m, apinh grăng pran. ‘Nâu jing anih phara kơ dôm [ai chêng kơ bơngai K’Ho Sre pơtêng hăm dôm hơdrung kon kông nai”.

Lơ\m thôn Krọt Dờng dang ei oei đei lơ bơngai ‘lo\ xơnăm minh hnưr hăm [ok K’Brel băt pơdreh ch^ng chêng. Mă lei ưh kơx^ bơngai yơ adoi nhan nhen [ok ôh, kơlih athei lăp, athei vao păng pơđ^ 6 ‘nu lơ\m khul athei pơdrơ\ng tơnăp hăm dih băl, pơtơm pơdreh đei jơva ch^ng chêng ako\m đei pơhngol hơdrung hơdre\ch lơ\m dôm [ai chêng. Kơdih po [ok duh hlôi juăt hăm dôm tơdrong chă năm pơdăh, ako\m pơlong tih ie\ lơ\m păng ‘nguaih kơ dêh char. Đei ako\m, hơ\k hơlen đơ\ng dôm hơdrung bơngai nai găh dôm tơdrong ‘lơ\ng tơdrong ro\ kơ joh ayo\ juăt jue, [ok roi xơkơ\t hloh lơ\m tơdrong vei răk tơ[ăk mong joh ayo\ ch^ng chêng kơ bơngai K’Ho Sre. {ok K’ Brel tơroi: “Ch^ng chêng jing joh ayo\ juăt jue kơ hơdrung bơngai, inh hơpơi ‘meh vei răk tơ[ăk mong păng ưh đei le# hiong joh ayo\ juăt jue ch^ng chêng âu. Inh ‘meh pơtho ăn đe mơlôh băt tơg^t, răk vei joh ayo\ ch^ng chêng mă yă [ok pơxư\ ăn. Inh ‘meh vă jơnu\m pơgơ\r tơring tơre\k tơgu\m gô bơ\ ăn minh pôm hnam kơjung kră xơ\ kơ bơngai K’Ho io\k yua nhen hnam joh ayo\, tơ\ âu gô pơtho pơdreh ch^ng chêng ăn đe kon xâu bơngai K’Ho, vei răk joh ayo\ juăt jue ăn đe kon xâu, pơtoi kơ noh, vă joh ayo\ ch^ng chêng kơ bơngai  K’Ho sre gô ling lang atu\m hăm tơdrong hơto\k tơ iung hloh dơ\ng kơ bơngai K’Ho.”

Hăm dôm tơdrong tơgop kơ po, xơnăm 2012, [ok K’Brel hlôi đei Anih Joh ayo\ Tơplo\ng kơdâu păng Tơmang pơhiơ\ dêh char Lâm Đồng xơkơ\t jing nge# nhơ\n ch^ng chêng.

Băt hơdăh kơ dôm tơdrong jang kăp g^t, tơgop tih tên đơ\ng kră pơlei K’ Brel lơ\m khei năr âu ki hăm tơdrong vei răk tơ[ăk mong joh ayo\ ch^ng chêng kơ bơngai K’Ho Sre, xơnăm 2021, Anih tơm Joh ayo\ - Tơplo\ng kơdâu – Tơmang pơhiơ\ xơkơ\t [ok noh “Nge# nhơ\n Ưu tu\” lơ\m tơdrong jang mu\k drăm joh ayo\ juăt jue. {ok K’ Hữu jang găh Joh ayo\ xăh Bảo Thuận, apu\ng Di Linh, dêh char Lâm Đồng ăn tơbăt, [ok K’Brel jing tơdrong pơ ư pơ ang kơ kon pơlei thôn Krọt Dờng pơma adro#, kơ xăh Bảo Thuận pơma atu\m: “{ok noh bơngai dăp đon dăp bơnôh hăm tôm joh ayo\ juăt jue mă yă [ok pơxư\ ăn, [ok hơnơ\ng vei răk nhen mu\k drăm kăp g^t, lơ\m noh đei joh ayo\ ch^ng chêng. Ăh mă kon xâu chă hơlen ‘meh băt, [ok hơnơ\ng pơtho dăp đon dăp bơnôh, tơblang hơdăh găh rim tơdrong joh ayo\ ch^ng chêng, hlôm ‘lal tơlôp vă kon xâu băt vao hơdăh găh joh ayo\ kon kông. Bơngai ‘meh băt, [ok pơtho ăn tôch tơnăp, hăm đon băt găh ch^ng chêng vă kon xâu lăp ‘mêm kơ joh ayo\ juăt jue kơ hơdrung hơdre\ch po, tơchă ho\k hơlen. Găh kon xâu pơdjoi vei răk joh ayo\ juăt jue, dang ei, rim thôn tơ\ xăh hlôi ako\m đei minh khul pơdreh ch^ng chêng, đe kon mon kon xâu hlôi ho\k kloh kle\ch păng băt pơdreh ch^ng chêng bơih. Lơ\m noh, đei jơhngơ\m plang tih tên đơ\ng [ok hăm tơdrong vei răk tơ[ăk mong joh ayo\ ch^ng chêng tơ\ tơring”.

Hăm dôm tơdrong mă [ok K’ Brel hlôi păng to\k pơm jang hăm joh ayo\ ch^ng chêng kơ bơngai K’Ho Sre, ‘meh vă, jơva ch^ng chêng atu\m hăm joh ayo\ ch^ng chêng gô ang bang hơnơ\ng atu\m hăm kon mon kon xâu pơdjoi kơ hơdrung bơngai  K’Ho tơ\ tơring teh groi kông Di Linh.

Lan chih păng pơre nơ\r