‘Nhot xa ‘lơ̆ng kơ bơngai Êđê đei pai đơ̆ng pơkao Rang yông (pơkao m’tei)
Chủ nhật, 06:00, 24/03/2024 H’Zawut/Lan chih tơblơ̆ H’Zawut/Lan chih tơblơ̆
VOV4.Bahnar – Bơngai Ê Đê tơ̆ Đăk Lăk đei lơ ‘nhot xa kăp gĭt đei pai đơ̆ng ‘nhot bri tăp dăr pơgar. Lơ̆m noh, ‘nhot pai đơ̆ng rang yông đei lăng jing kăp gĭt hloh. ‘Nâu jing pơkao ưh hơdrô̆ guăng ‘lơ̆ng păng ƀâu phu mă đei pơjing tơmam drăm xa kăp gĭt hơdrô̆ đei tơ̆ dôm pơlei pơla Dak Lak.

Tơm rang yông (tơm m’tei) jing tơm ‘long kơjung đơ̆ng 4-10 m, pơkao kok hơmrŭk, chăt hon lơ tơ̆ Tây Nguyên păng minh ƀar tơring nai nhen Tây Nam Bộ. Tơm rang yông hơnơ̆ng chôh pơkao ah khei 11 truh khei 12 sơnăm đơ̆ng rŏng noh kơtĕn plei. Tơm rang yông gơh chă pơtăm pơrŏ păng đei kơchơ̆t ‘lơ̆ng bek dơ̆ng.

Bơngai Êđê hơnơ̆ng pĕ hla ‘lơ̆p pơda, pơkao, plei rang yông vă pai pơjing ‘nhot xa ‘lơ̆ng. KIơ̆ tơdrong phara kơdih kơ rim tơring mă đei trong pai ‘nhot xa đơ̆ng rang yông adoi phara băl, bơngai Êđê Bih tơ̆ apŭng Krông Ana noh pai vă nhen kon pơlei tơring Tây Nam Bộ ‘noh pai hăm ka hơdang. Pơmai H’Nuah Êban, tơ̆ Buôn Trấp, thĭ trâ̆n Buôn Trấp, apŭng Krông Ana, dêh char Dak Lak tơroi, âu jing ‘nhot xa juăt jue kơ kon pơlei, ‘năr tơngiĕt đei ‘nhot xa tăng, hơ̆, ‘ngam păng ƀâu phu đơ̆ng rang yông noh nham tơpă: “Nhôn hơnơ̆ng pai rang yông hăm pro păng ka krong. Tah lơ hơmrĕ hơ̆, kơdĭm iĕ, hla ĕch. Pơkao noh kơ-‘nĕk lê̆ tŏng pơkao. Pai hăm pro noh kăt tŏ sĕt pro đĕch, mă lei athei đei hơmrĕ hăng, hla ĕch păng kơdĭm kông. ‘Nguaih kơ noh adoi gơh pai hăm ka yâu tơ̆ đak krong”

Oei pơmai H’Rut Niê, tơ̆ pơlei Ky, phương Thành Nhất, pơlei tơm Buôn Ma Thuôt, dêh char Dak Lak tơroi gah tơmam xa pai đơ̆ng rang yông hơnơ̆ng đei lơ̆m ‘măng sŏng xa ‘nhăk tơ̆ mir pĕ kaphê, kơlih ƀônh chă pai xa păng ‘lơ̆ng. Hơdrĕch tơm âu noh ƀônh hon, rei găr lơ̆m pơgar hnam, tơ̆ mir noh tơm chăt kơdih. Tơm roi tih noh pơkao chôh roi lơ. Đei lơ trong pai tơmam xa đơ̆ng rang yông, gơh chă ơ̆p chŭ đak măm, dah mă pai hăm ‘nhĕm nhŭng, ‘nhĕm rơmo dah mă ‘nhĕm iĕr mă lei trong pai mă lơ bơngai lăp hloh noh pai hăm ka kro dah mă ka hơ̆p. Pơmai H’Rut Niê ăn tơbăt: “Lơ̆m khei tơngiĕt noh ưh gơh kơƀah tơmam xa đei pai đơ̆ng rang yông. Inh hơnơ̆ng pĕ pơkao ôp rơgoh, kơ-‘nĕk tŏng pơkao, đang kơ noh pai hăm ka iĕ dah mă ka hơ̆p păng tah tôm ƀoh ƀôk ngok, hơmrĕ, kơdĭm kông. Tơmam xa kơ bơngai  Êđê ba noh ‘lơ̆ng tơpă”

Pơmai H’Rut Niê ăn tơbăt dơ̆ng, trong tơm vă pai ‘nhot rang yông trŏ kiơ̆ trong pai xa kơ pơlei pơla hơdrol noh hơna ka iĕ, đơ̆ng rŏng kơ noh pai ‘nhot rang yông ah sĭn bơih noh tah ka, atŭm hăm ƀoh, ƀôk ngok, hơmrĕ âu to, thoi noh ka ưh đei ‘nhuyn păng vei tơdrong tăng đơ̆ng ‘nhot rang yông. Păng minh tơmam mă ưh gơh kơƀah noh kơdĭm kông athei hơnan hơdrol kơ pai ‘nhot rang yông lơ̆m gŏ.

Hăm trong pai ƀônh hiôk mă lei đei kơdih tơdrong ‘lơ̆ng ƀâu phu, rang yông jing ‘nhot xa juăt jue lơ̆m rim ‘măng sŏng xa kơ bơngai Êđê. ‘Nhot xa âu tơbăt kơ hơyuh ‘năr tơngiĕt tơ-oei ah tơnuh unh khơ̆ng atŭm hăm hơyuh tăng, ‘ngam đơ̆ng rang yông. Mă ƀônh ƀŏ ră mă lei pơm vơch đon kơ bơngai năm hơtaih athei chôt vih pơlei pơla.

H’Zawut/Lan chih tơblơ̆

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC