Ning mônh kơnh bu dŏng hơri Kưt?
Chủ nhật, 01:00, 27/11/2022 Zawut /Lan tơblơ̆ Zawut /Lan tơblơ̆
VOV4.Bahnar – Lơ̆m tơdrong hơri Êđê, hơlơ̆k hăm tơdra Eirei rơ ông rơ ang noh tơdra hơri Kưt hơdu pơdui nhen kơ nơ̆r pơhach. Dôm ƀai hơri kưt duh jing dôm nơ̆r pơđơ̆k ƀenh kơ um ai pơtih pơtŏng păng đei tơdrong lăp ‘lơ̆ng, mă kăl âu duh jing tơdra lơ̆m ƀai hơri khan.

Kưt noh hơri pơră pơrok, đe krao noh pơhach. Lơ̆m joh ayŏ noh đe krao hơri chơchơ̆p, dang tơroi kơ đon bơnôh po păng ưh đei tơdra pơdreh, adrô̆ tơdra hơri đĕch. Tơdra kưt noh hơri kơdih đĕch. Hăm tơdrong tơroi, ‘nguaih kơ đe ngê̆ nhơ̆n, rim bơngai adoi gơh hơri kưt. Nhen lơ̆m groong bơngai lôch noh hơri tơroi đon bơnôh po hăm bơngai lôch hơchăng, dăh mă lơ̆m ‘năr et xa xô̆ noh hơri kưt nhen minh tơdrong pơma dơnuh, tơtă hăm kon pơlei atŭm băl tơguăt tơguăl, pơm jang, tơtă ăn kon xâu erih tơnăp, păng duh gơh yua vă tơbang nơ̆r tơhưch drŏnglo drăkăn.  

Ngê̆ nhơ̆n Y-Đhin Niê, oei tơ̆ pơlei Triă, xăh Ea Tul, apŭng Čư̆ M’Gar, dêh char Dak Lak ăn tơbăt: Ăh mă hơri kưt noh hơnơ̆ng đei đing mbuôt (đe oei krao đing kliă dăh mă mbuôt čhôč) pơdreh tơdra ăn bơngai hơri, dăh mă bơngai hơri kơdih chă hlôm đơ̆ng rŏng kơ jăl hơri. Nơ̆r pơđơ̆k lơ̆m dôm ƀai hơri kưt đei tơdrong pơtih pơtŏng kăp gĭt mă lei duh đei dôm um ai phara băl ăh hơri tơroi: “Nơ̆r pơđơ̆k lơ̆m hơri hơ ‘mon păng hơri kưt noh đei dôm tơdrong phara băl. Hơri kưt noh kơdih chă pơcheh nơ̆r lơ̆m rim ‘măng hơri, pơtih găh dôm tơdrong đei ƀôh, tơm ‘long ‘nhĕt pơkao ‘nâu nai hia. Oei hơri khan noh đei nơ̆r pơđơ̆k kiơ̆ minh tơdrong pơkăp, ưh đei tơgep nơ̆r mă âu hăm nơ̆r mă nai, tơ̆ anih âu hăm anih nai ôh”

Thong ro tơdrong erih chăl ‘nao pơjing lơ tơdrong tơnap lơ̆m vei răk dôm mŭk drăm joh ayŏ rơgei hơdjă kon kông, lơ̆m noh đei tơdra hơri kưt lơ̆m tơdra hơri Êđê. Ngê̆ nhơ̆n  Y- Ƀhĭ Ayun, 62 xơnăm, tơ̆ pơlei Kna, xăh Čư̆ M’Gar, apŭng Čư̆ M’Gar, dêh char Dak Lak tơroi: đe ngê̆ nhơ̆n ‘lŏ xơnăm lơ̆m pơlei jing dôm bơngai vei răk tơƀăk mong pơhngol, trong hơri kăp gĭt kơ tơdra kră bơngai Êđê, lơ̆m noh đei hơri kưt. Tơdrong pơkhơ̆ng jơmŭl unh hơtŏk đon nhan, hơvơn kon xâu chôt vih hăm tơdra hơri kră, vei răk dôm um ai ‘lơ̆ng rŏ noh ưh đei ƀônh ôh, kơlih đe ngê̆ nhơ̆n mă gơh pơtho pơdjoi pă đei oei lơ. Ngê̆ nhơ̆n Y- Ƀhĭ Ayun tơroi: “Adrô̆ đe kră đĕch gơh hơri kưt. Dang ei dôm bơngai ‘lŏ xơnăm băt hơri kưt hlôi lôch hơchăng đĭ bơih. Oei dôm bơngai mơlôh noh ưh kơ băt hơri kưt ôh. Adrô̆ băt hơri dôm ƀai hơri chăl hle dang ei đĕch. Xơ̆ ki, đe ngê̆ nhơ̆n hơnơ̆ng hơri kưt lơ̆m dôm ‘năr et xa xô̆. Hrei âu ưh đei bu băt hơri kưt bơih. Mưh đei noh duh pă đei rơchak ‘lơ̆ng nhen dôm bơngai ‘lŏ xơnăm xơ̆. Inh hĕl kơ đon kơlih noh jing joh ayŏ hơdrung hơdrĕch po. ‘Meh vă đei dôm bơngai gơh rơgei găh hơri kưt hrip akŏm nơ̆r, pơtho ăn kon mon kon xâu hŏk hơlen, dôm bơngai đei krao noh Yang pơxư̆ ăn mă gơh”

Kiơ̆ kơ ƀok Y Mang, phŏ Kơdră Anih joh ayŏ tơroi tơbăt apŭng Čư̆ M’Gar, dêh char Dak Lak, apŭng Čư̆ M’Gar dang ei đei 318 ngê̆ nhơ̆n oei băt nơ̆r pơđơ̆k, hơri tơdra kră, mă lơ noh tơ̆ xăh Ea Tul. Vă vei răk tơdra hơri kră ăn kon mon kon xâu, lơ̆m khei năr âu ki, anih jang joh ayŏ tơ̆ tơring hlôi adrin pơtho lơ̆m dôm hnam trưng hŏk, dôm lăm hŏk đei pơih xă lơ̆m thôn, pơlei, mă lei âu jing minh tơdrong tơnap tap păng kăl đei tơdrong adrin pơxơ̆n: “Hăm anih jang vei lăng joh ayŏ, tơdrong vei răk tơƀăk mong jing minh tơdrong tơnap, minh tơdrong pơngơ̆t kơ đon. Mă lei ưh kơsĭ thoi noh mă hŭt lê̆, bơ̆n athei đei dôm tơdrong jang tơgŭm vă vei răk. Lơ̆m noh đei tơdra hơri Êđê păng pơtoi akŏm hơri lơ hloh dơ̆ng, rim xơnăm pơgơ̆r lơ tơdrong akŏm vă pơtho ăn kon mon kon xâu mơlôh păng hơmet dôm tơdrong jang vei răk tơƀăk mong hơnơ̆ng. Kĕ jang thoi noh pơtơm kĕ vei răk păng oei đei ling lang”

Yă Linh Nga Niê Kđăm – Bơngai juăt hơlen chih akŏm găh joh ayŏ kră xơ̆ Tây Nguyên ăn tơbăt, dang ei pă đei tơdrong pơre tơdra hơri, ưh gan đei bơngai pơtho. Tơdrong pơtho vă vei răk tơdra hơri kră Êđê, lơ̆m noh đei hơri kưt tơnap tap hloh. Adrô̆ dôm bơngai hơbĕch đei yang pơxư̆ ăn tơdrong rơgei găh tơdra hơri noh kơdih gơh hơri kưt: “Vei răk jing minh tơdrong tơnap. Xơ̆ ki, rim bơngai tơƀơ̆p băl noh hơri kưt, eirei ngăl, đe hơdruh tơdăm hram lăp. Adrô̆ lăng, tơmơ̆ng noh ƀoi kiơ̆. Yang pơxư̆ ăn kơdih noh gơh chă pơre. Kơdih ưh gơh pơre noh Yang ưh axong ăn ôh. Ưh đei bơngai pơtho hơri kưt adoi nhen Ei rei. Dôm khôi juăt kăp gĭt lơ̆m dôm tơdrong akŏm pơlei pơla noh đe hơri kưt. Joh ayŏ pơxư̆ hăm ƀơ̆r đei pơdjoi tơnăp. Noh đe mơlôh tơnap hơri  kưt păng hơri Ei rei. Pă đei oei tơdrong pơre nơ̆r păng tơdrong pơtho pơhrăm kơnh gô hiong đĕch tơdra hơri kră. Lơ̆m hla bar pơtho tơdra hơri ăh jăl kơđeh, inh pơkăl pơtho ƀai Buôn Dur Kmăn vă kơ hăp đei pơdjoi ăn kon xâu ning nai kơnh”

Đơ̆ng kră xơ̆, tơdra hơri kưt jing minh tơmam kăp gĭt hăm đon bơnôh ưh gơh kơƀah lơ̆m tơdrong erih kơ bơngai Êđê. Kơdih po kon pơlei  Êđê athei băt tơgĭt kơ um ai kăp gĭt tơdra hơri kon kông po. Mưh anih jang kơpal ưh đei trong pơm jang trŏ ƀlep lơ̆m tơdrong pơtho pơdjoi păng vei răk noh tơdra hơri kưt kơ bơngai Ê Đê gô ƀơm hiơt hiong.

Zawut /Lan tơblơ̆

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC