Pơlei Dơ̆ng Băk, xah Yang Tao, apŭng Lăk, dêh char Dak Lak jing tơring hơdrô̆ oei răk vei tơdrong pơm lơ̆n kơ bơngai Mnông. Găn ga kơ hrĕng sơnăm, bơngai Mnông Rlăm tơ̆ pơlei Dơng Băk adoi oei vei răk tơdrong jang kră sơ̆ kơ hơdrung hơdrĕch po. Đe ngê̆ nhơ̆n kơdih sir kôch teh lơ̆n, peh lơ̆m hăm hơdrei, man pơjing lơ̆n đei um mơnhan, gŏ, um rôih, kơpô, tơkot... Đơ̆ng rŏng kơ noh iŏk hơnuh ƀa, tơm ‘long ‘măn ƀuh pơsĭn. Hăm trong pơm hơdrô̆ âu, ngêh ngăi ƀônh hiôk mă lei akŏm ƀenh kơ tơdrong joh ayŏ kon kông.
Hrei âu đe ngê̆ nhơ̆n oei băt man lơ̆n đei dang 10 ‘nu đĕch noh jơnŭm pơgơ̆r tơring chă akŏm ăn tơdrong pơtho man lơ̆n ăn đe mơlôh. Kiơ̆ tơdrong hơrih ‘nao dang ei hăm lơ tơmam drăm lơ̆n guăng ‘lơ̆ng mă lei kon pơlei tơ̆ âu adoi oei sơ̆n păng hơdrin pơtho man lơ̆n kăp gĭt kơ hơdrung hơdrĕch po ăn kon mon kon sâu. Pơmai H’Tit Long Dinh, tơ̆ pơlei Dơng Băk noh bơngai mơlôh kiơ̆ hŏk, hăt hot chă hŏk hơlen vă tơgop vei răk tơƀăk mong tơdrong man lơ̆n kơ bơngai Mnông: “Inh pơhrăm man lơ̆n âu vă ning mônh kơnh pơtho ăn kon mon kon sâu, vă kơ um ai joh ayŏ kon pơlei Mnông R'lăm đơ̆ng kră sơ̆ ưh đei hiơt hiong. Inh hưch lăp noh inh kiơ̆ hŏk păng hơdrin vă gơh man lơ̆n ning mônh kơnh pơtho dơ̆ng ăn kon mon kon sâu nhen inh oei hŏk dang ei vă đe mon gơh băt tôm trong man păng anih iŏk teh lơ̆n”
Ƀok Nguyễn Anh Tú – Phŏ Kơdră Anih jang vei lăng kon pơlei apŭng huyện Lăk, dêh char Dak Lak ăn tơbăt: Dang ei tơring hăt hot hơtŏk tơdrongman lơ̆n tơ̆ pơlei Dơng Băk, ưh hơdrô̆ ‘măn chă yua lơ̆m unh hnam mă oei pơih să lơ̆m tơpôl.
Tơdrong man lơ̆n kơ bơngai M’Nông hlôi pơm ăn lơ kon pơlei păng tơmoi tơrĕk truh, păng jing hloi tơmam tơƀlŏk kăp gĭt: “Đon tơchơ̆t jang đơ̆ng Anih jang vei lăng kon pơlei apŭng lơ̆ khei năr truh noh pơgơ̆r rim anih jang đei tơrĕk dih băl, mă kăl noh hăm anih jang joh ayŏ tơroi tơbăt, rim anih jang kơpal kơ teh đak gô chih akŏm trong pơm jang vă hơtŏk pơlei man lơ̆n Dơng Băk, xah Yang Tao âu pơm jang pran să hloh. Atŭm hăm noh yua jên tơgŭm lơ̆m tơpôl păng jên tơchơ̆t jang 1719 đơ̆ng teh đak lơ̆m Tơdrong tơlĕch jang 6 vă hơtŏk pơlei man lơ̆n âu. Khei năr kơnh gô jang pran să hloh vă tơbang dôm tơmam drăm lơ̆n kơ pơlei đei tĕch lơ̆m teh đak păng tĕch ăn teh đak đe vă tơmoi gơh ‘măn yua chă pơchơt păng ‘măn chă yua lơ̆m unh hnam”
Yơ̆ng âu ki, Anih pơdah tơmam so dêh char Đăk Lăk hlôi jang atŭm hăm jơnŭm pơgơ̆r tơring pơih lăm pơtho man lơ̆n ăn hơdruh tơdăm, đe hơ-ioh păng tơbang tơmam drăm lơ̆n Dơng Băk hăm dôm anih jang tơmang pơhiơ̆. Đe tơmoi truh tơmang năm truh pơlei man lơ̆n vă hơlen băt, răt tơmam lơ̆n pơm tơmam tơƀlŏk.
Ƀok Marc Pouliot – tơmoi đơ̆ng teh đak Canada tơroi: “Nhôn truh tơ̆ âu pŭn ai đei hơlen băt gah joh ayŏ, băt gah dôm um ai joh ayŏ kơ tơring. Nhôn chơt hơ-iă đei hơlen băt gah tơdrong hơrih kơ kon pơlei tơ̆ âu. ‘Nâu jing tơdrong hơlen băt ‘nao, nhôn ƀôh kăp gĭt mă ưh đei kơƀang dăr vă man mă lei hăm dôm tơpang ti kloh klĕch, đe ngê̆ nhơ̆n pơjing đei tơmam drăm lơ̆n guăng ‘lơ̆ng, âu ‘noh ‘măng mă blŭng nhôn ƀôh păng tơpă kăp gĭt”.
Kiơ̆ kơ ƀok Trần Quang Năm – Phŏ Kơdră Anih pơdah Tơmam drăm so Đăk Lăk, Tơdrong tơlĕch jang “Vei răk, tơƀăk mong kơjă joh ayŏ juăt jue ‘lơ̆ng rŏ kơ hơdrung bơngai kon kông tơguăt hăm hơtŏk tơmang pơhiơ̆” đei lăng nhen minh trong jang đei jơnei lơ̆m tơdrong vei răk tơƀăk mong dôm kơjă joh ayŏ kăp gĭt kơ hơdrung bơngai kon kông tơ̆ tơring. ‘Nâu đei lăng jing trong hiôk kăp gĭt vă tơdrong jang man lơ̆n kơ bơngai M’nông R'lăm tơ̆ Yang Tao gơh đei vei răk. Ƀok Trần Quang Năm ăn tơbăt: “Âu jing tơdrong jang ƀuh lơ̆n mă blŭng kơ bơngai Mnông vă vei răk tơƀăk mong dôm kơjă kăp gĭt gah joh ayŏ kơ hơdrung kon kông tơ̆ tơring. Rim hơdrung bơngai đei kơdih um ai phara hơdrô̆ vă tơbang ăn kon pơlei tơ̆ pơlei tơm Buôn Ma Thuôt păng đe tơmoi jâ̆p tơring năm truh pơlei tơm Buôn Ma Thuôt gơh băt gah tơdrong ƀuh lơ̆n, minh tơdrong jang kăp gĭt kơ bơngai Mnông. Tơbang păng tơmoi gô đei hơlen băt dôm tơmam drăm lơ̆n păng đe ngê̆ nhơ̆n gô pơtho ăn đe tơmoi chă man lơ̆n”
Hăm tơdrong dăp đon dăp bơnôh đơ̆ng dôm jăl pơgơ̆r tơring păng tơdrong drơ̆ng lăp đơ̆ng kon pơlei tơ̆ Yang Tao gah kơjă kăp gĭt hăm tơdrong jang man lơ̆n kră sơ̆ kơ bơngai Mnông lơ̆m khei năr truh pơlei man lơ̆n Mnông so Dơng Băk gô jing minh anih tơmang pơhiơ̆ đei lơ tơmoi truh tơmang hơlen băt hloh.
Viết bình luận