Pơma dơnuh hăm kră pơlei gah tơdrong vei răk tơƀăk mong joh ayŏ kơ bơngai Êđê
Chủ nhật, 06:00, 03/03/2024 Zawut- Siu Đoan/Lan chih tơblơ̆ Zawut- Siu Đoan/Lan chih tơblơ̆
VOV4.Bahnar – Tơdrong hơrih đon bơnôh kơ bơngai Êđê hăm đon lui kơ yang hơpang pơjing đei lơ tơdrong et xa tơguăt hăm tơdrong hơrih kon bơngai păng tơdrong hơrih jang xa. Pơyan puih mak truh, tơdrong et xa roi rơ-ông rơ-ang jơ̆p pơlei pơla, hơvơn kơ mih ma duch nă păng bôl boăl atŭm vang tơƀơ̆p ƀok Y Blin Adrơ̆ng (rơneh sơnăm 1968), đe hơnơ̆ng krao Aê Tú, adoi pơjâu soi kơ yang, kră pơlei, ngê̆ nhơ̆n chĭng chêng tơ̆ pơlei Drai Điêt, xah Dliê Yang, apŭng Ea Hleo, dêh char Dak Lak vă tơmơ̆ng tơdrong mă ngê̆ nhơ̆n tơroi gah tơđrong vei răk tơƀăk mong dôm um ai joh ayŏ kơ bơngai Êđê.

Blŭng puih mak ‘nao, hăm hơyuh ‘năr tơngiĕt kơ bri kông, kial tơhlu hơda pơm tơdrŏ sơdrai kaphê, kơsu tŏk bŏk oei hon tơ-‘mơ̆ng. Tơdrong et xa puih mak kơ bơngai Êđê pơtơm đơ̆ng hơtuch khei 12 sơnăm so truh đĭ khei 3 dương lĭch kơ sơnăm ‘nao.

Kră pơlei Y- Blin Adrơ̆ng oei tơ̆ pơlei Drai Điêt, xah Dliê Yang, apŭng Ea Hleo, dêh char Dak Lak jing pơjau hơnơ̆ng pơgơ̆r dôm tơdrong soi kơ yang tơroi, đơ̆ng rŏng et sŏng ƀa ‘nao (et jur xa), rim pơlei pơla pơgơ̆r et soi hơdrơ̆m đak (et ming tơnglang đak) vă apinh gơh đei tŏ ‘mi kial sơđơ̆ng ‘lơ̆ng, đei đak jrah jrai, hlăng ‘lơ̆ng rơngơp, rim bơngai grăng pran, rim unh hnam đei lơ ƀa, hơƀo, kơpô rơmo, nhŭng iĕr. Pơjau noh “Pô riu yang” sơkat apinh đei lơ tơdrong ‘lơ̆ng rŏ ăn pơlei pơla. Dôm tơdrong et xa soi kơ Hang đơ̆ng bơngai Êđê vă apinh gơh đei tơdrong ‘lơ̆ng rŏ păng noh jing tơdrong joh ayŏ kăp gĭt kơ kon pơlei Êđê athei đei vei răk: “Tơdrong soi kơ yang, đơ̆ng kră sơ̆ bơih. Đơ̆ng chăl ƀok inh sơ̆ ki, ƀok inh hiong bơih noh ƀă inh pơtoi pơtăl. Păng truh ah ƀă inh pă oei noh inh pơtăl ƀă inh pơtoi soi kơ Yang. Rim ‘măng soi inh hơnơ̆ng tơƀlŏk truh dôm tơdrong mă ƀă inh tơtă, ƀă inh sơ̆ noh băt tôm tong hloh, kơyuơ noh unh hơdrin hŏk hơlen lơ hloh, ah inh ‘lŏ kră noh gô pơtoi pơtho ăn kon mon kon sau inh. Tơdrong juăt soi kơ Yang đơ̆ng kră sơ̆ kơ hơdrung hơdrĕch inh ưh gơh hŭt lê̆ ôh”

Kră pơlei Y- Blin Adrơ̆ng ăn tơbăt, kơdih po ƀok ưh hơdrô̆ hơdrin băt tôm tơdrong, nơ̆r sơkat lơ̆m tơdrong et soi, vă tôm bơngai băt hơdah vei răk dôm khôi soi tơbeh, mă oei vang chă tơblang ăn kon pơlei băt hơdah tơdrong kăp gĭt kơ dôm tơdrong et soi tơbeh. Lơ̆m tơdrong hơrih kơ bơngai Êđê, rim sơnăm đei lơ tơdrong et soi kăp gĭt tơrĕk truh kon bơngai păng pơyan jang xa. Dôm tơdrong et xa tơrĕk truh tơdrong jang xa vă pôk bơnê kơ tơdrong choh jang xa, bơnê kơ yang hơpang hlôi asong ăn tŏ ‘mi kial sơđơ̆ng, pơm jang đei yua lơ. Oei dôm khôi et soi tơrĕk truh jơhnơr hơrih kon bơngai, hơpơi ‘meh rim bơngai hơnơ̆ng grăng pran, sơnêp sơnua, pŭn ai lơ̆m tơdrong hơrih: “Đơ̆ng năr đei rơneh noh hlôi đei et soi. Păng truh ah unh hnam kĕ đei ƀiơ̆ noh soi hăm nhŭng krao, 7 tơm sik vă bơ̆n gơh hơrih grăng pran, sơnêp sơnua. Ƀơ̆t ba hmach bơnê kơ yang hơpang hlôi pring vei ăn mĕ hơnăp truh ah rơneh păng rong ‘me ba tih vơ̆ djơ̆ ‘lơ̆ng, mĕ hlôi apinh yang hơpang, yang ‘long jri, yang ‘long hra pring vei... Mĕ tam mă kĕ đei noh soi kơ yang hăm iĕr đĕch, ah kĕ đei ƀiơ̆ noh soi kơ yang hăm nhŭng krao, 7 tơm sik đang kơ noh sơkơ̆t bơ̆n tih vơ̆ djơ̆ ‘lơ̆ng păng hơpơi ‘meh tơdrong jang mir ƀa na pơtăm gơh đei tŏ ‘mi kial sơđơ̆ng. Kơyuơ noh kăl đei dôm khôi et soi kơ hơdrung hơdrĕch kơdih”

Lơ̆m et soi kơ yang ưh hơdrô̆ đei nơ̆r sơkat hăm Yang, mă oei đei dôm khôi nai, pơma pơđơ̆k, hơri hơsuang, đei khôi et soi hơsuang chĭm K’Tiă, hơsuang Grư̆… Tơdrong et xa tơm jing tơdrong chô̆ tơguăt kon bơngai hăm dih băl, pơjing đei kơjă kăp gĭt ăn pơlei pơla, jing tơdrong pơtho rim bơngai băt oei xa ‘lơ̆ng lơ̆m pơlei pơla, vei lăng cham char plenh teh. Kră Y-Blin Adrơ̆ng pơngơ̆t kơ đon, lơ̆m tơdrong hơrih ‘nao dang ei, dôm khôi soi tơbeh ưh gan đei vei, tơdrong mă noh dang vă akhan minh pah um ai joh ayŏ kon kông nhen jê̆ hiơt hiong. Atŭm hăm kon pơlei Êđê, tơdrong tơgŭm đơ̆ng jơnŭm pơgơ̆r tơring hơtŏk jơhngơ̆m pran, hăm tơdrong kŭp yom tơgĭt kơ joh ayŏ kon kông nhen kră pơlei Y-Blin Adrơ̆ng. Ƀok tơroi, ưh đei tơdrong et soi kơ yang lơ̆m tơpôl pơlei pơla noh hiong minh um ai joh ayŏ kăp gĭt lơ̆m joh ayŏ kơ kon pơlei Êđê: “Nhôn hmach bơnê kơ teh đak hơnơ̆ng tơgŭm tơdrong pơtho vei răk tơƀăk mong joh ayŏ kăp gĭt hơdrung hơdrĕch po. Ning mônh kơnh, nhôn hơpơi ‘meh gô đei pơgơ̆r dôm tơdrong et soi tih hloh nhen soi kơ yang apinh asong ăn jơhngơ̆m janư pran, et soi hơdrơ̆m đak, et soi apinh asong ăn tŏ ‘mi kial sơđơ̆ng... Inh hơpơi ‘meh teh đak tơgŭm lơ hloh dơ̆ng, pơtoi hơvơn, mưh nhôn ưh kơ đei chĭng chêng, gŏ ge noh chă tơgŭm ăn kơ nhôn. Chĭng chêng ưh gơh kơƀah lơ̆m tơdrong hơrih pơlei pơla. Tơdrong hơrih roi năr roi hơtŏk nhôn ‘meh pơgơ̆r et soi tih hloh dơ̆ng”

Ah rim ‘măng sơkat soi yang đang, jơva chĭng chêng ang adoi jing kơplah pơtơm tơdrong et xa chơt hơ-iă, ang nơ̆r thơ thâu hơpơi ‘meh sơnêp sơnua đơ̆ng đe kră pơlei, ngê̆ nhơ̆n nhen Y-Blin Adrơ̆ng hơpơi tơdrong ‘lơ̆ng rŏ kon kông po ang bang ling lang pơdjoi ăn kon sau. Lơ̆m tơdrong chơt hơ-iă ‘nă hal, kon pơlei hrŭl hơbăn ao tanh, akŏm hơri hơsuang, et tơdrô ge ƀâu phu păng thơ thâu dih băl nơ̆r ‘lơ̆ng hơ-iă lơ̆m tơdrong hơrih.

Zawut- Siu Đoan/Lan chih tơblơ̆

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

Bi mni kơ mniê pě kpaih kčaih mrai (Ca ngợi người phụ nữ trồng bông dệt vải)
Tanh bĕ ayong dăm jŭ
26/04/2024
Giữ gìn văn hoá dân tộc
24/04/2024
Tơdrong kơtơ̆ng ang năr mônh ‘năr 22-04-2024
22/04/2024