Adrô̆ hăm tơmam drăm đei phă iĕ han, minh chăl ‘long hơrăng kơjung dang minh plaih ti vă chă pŭng chrăh pơjing, đơ̆ng rŏng kơ nhem lăng um ai tơm ka phê, ngê̆ nhơ̆n mơlôh Y Ser BKrông, oei tơ̆ pơlei Tơng Jú, xăh Ea Kao, pơlei tơm Buôn Ma Thuột hlôi pơkăp đei trong vă pơjing tơmam.
Ưh kăl um bieh âu to, xư kiơ̆ kơdih tơdrong hlôi jang đei đunh xơnăm kơ po, tenh kuăng pŭng chrăh pơjing đei um ai tơ̆ tơm ‘long. Rŭp chrăh đei pơjing đơ̆ng rŏng kơ ngê̆ nhơ̆n pŭng chrăh âu to. Pơm jang răh, ‘nhŏng Y Ser BKrông tơroi răh thoi âu: “ ‘Nâu noh um bơngai drăkăn năm tơ̆ hơdrâ̆m vă xŏ đak. ‘Nâu jing rŭp chrăh kơ bơngai Tây Nguyên, inh ‘meh vih tơƀôh tơblang dơ̆ng tơdrong erih kơ pơlei pơla xơ̆ ki. Inh hơlen lăng tơm ‘long thoi yơ đang kơ noh pơtơm kơchĕng truh tơdrong vă pŭng chrăh rŭp yă kiơ, đơ̆ng um ‘long inh inh kơchĕng truh đe drŏnglo dang dơ̆ng ti chĕp tơgăk dăh mă bơngai drăkăn tŏk bŏk oei hŭm dăh mă rŭp bơngai drăkăn pŭ hơkă năm tơ̆ mir, kiơ̆ kơ um tơm ‘long”.
Tơ̆ ‘măng Pơlong chhơ̆ chrăh pơjing tơmam drăm đơ̆ng tơm ka phê đei pơgơ̆r lơ̆m tơdrong pơkăp Lêh akŏm ka phê tơ̆ pơlei tơm Buôn Ma Thuột ‘măng mă 8 âu ki, đei 53 ngê̆ nhơ̆n truh đơ̆ng dôm apŭng, thĭ xăh, pơlei tơm lơ̆m tơring teh kơ dêh char Đăk Lăk păng dôm dêh char lơ̆m tơring Tây Nguyên vang akŏm. Hăm hơnăn “Joh ayŏ, tơdrong hơgei, cham char, kon bơngai Tây Nguyên” lơ ngê̆ nhơ̆n hlôi iŏk tơdrong hơgei găh pŭng chrăh mul meo juăt jue vă pơjing đei tơmam drăm. Dôm rŭp juăt jue nhen: akŏm et xa, et tơdrô ge, pơdreh chĭng chêng, peh ƀa, pŭ kon, năm tơmang mir ƀa đei đe ngê̆ nhơ̆n chrăh pơjing.
Ngê̆ nhơ̆n Y Dhok Adrơng, oei tơ̆ xăh Cư Suê, apŭng Cư Mgar, dêh char Đăk Lăk tơroi: tơdrong gĭt kơdih hăm mul meo Tây Nguyên pơma atŭm păng bơngai Ê Đê pơma adrô̆ hơnơ̆ng đei chrăh đơ̆ng tơm ‘long kơdăng, kơjung nhen ‘long juăr, ‘long kơchĭk vă chrăh pơjing mul meo. Hăm tơm ka phê noh athei rơih tơm ‘long kră, lê̆ hăp kro noh pơtơm gơh pŭng chrăh: “ ‘Long âu dang ei inh chrăh rŭp mĕ pŭ kon. Kơlih xơ̆ ki ăh oei ‘lâ̆p rim ‘măng năm tơ̆ mir noh mĕ hơnơ̆ng kơ pŭ kon po tơ̆ kơdŭ. Hăm chrăh mul meo noh ‘long tih pŭng hiôk hloh păng ƀônh pơjing rŭp. Oei hăm ‘long ka phê noh tơnap hloh, ba athei kơchăng vă gơh vei xơđơ̆ng trong huan ‘long, pŭng adoi tơnap, athei yua hloi kơmăi noh mă gơh chrăh”
Lơ̆m 3 năr đĕch, đe ngê̆ nhơ̆n hlôi chrăh keh đang 48 rŭp mul meo hăm lơ um rŭp pơtih ăn tơdrong erih mŭk drăm păng đon bơnôh kơ bơngai Tây Nguyên. Dôm tơmam drăm keh đang đei jơnŭm pơgơ̆r iŏk pơdăh lơ̆m cham kơ anih tơmang pơhiơ̆ cham char Kŏ Tam vă tơbang truh kon pơlei păng tơmoi truh tơmang.
Đei hơlen kơtă tơdrong chrăh mul meo đơ̆ng đe ngê̆ nhơ̆n, pơjing rŭp đơ̆ng tơm ka phê lơ̆m dôm năr akŏm ka phê, ‘nhŏng Nghiêm Bá Nam, tơmơi đơ̆ng pơlei tơm Hà Nội tơroi: âu jing ‘măng mă blŭng xư đei nhem lăng đang măt đe ngê̆ nhơ̆n chrăh mul meo đơ̆ng tơm ka phê. Xư ưh kơ ê đơ̆ng tơngơ̆l ‘long ngeh ngăi hŭt lê̆ mă hăm tơpang ti gơh hơgei hăm dôm tơmam drăm ƀônh ƀŏ mă đe ngê̆ nhơ̆n pơjing đei dôm rŭp tơmam drăm đei kơjă kăp gĭt: “Đơ̆ng ‘long ka phê hŭt lê̆ noh đe ngê̆ nhơ̆n tŏk bŏk pơjing đei dôm tơmam drăm hăm tơdrong gơh hơgei đơ̆ng ngê̆ nhơ̆n vă pơdăh tơmam mă đe xư pơjing đei, ‘long tơpă. Đe ngê̆ nhơ̆n gô pơjing dôm tơmam drăm tơgăl kơ lăng păng đei kơjă kăp gĭt găh joh ayŏ, mơ̆n hơdăh noh bơ̆n gô pơyua tôm tơmam drăm đơ̆ng tơm ka phê”.
Hăm dôm hơdrung bơngai kon kông tơ̆ Tây Nguyên, chrăh mul meo jing minh tơdrong joh ayŏ hơgei kăp gĭt đei đơ̆ng đunh xơ̆. Đơ̆ng dôm tơm ‘long ưh đei yua, mă đơ̆ng tơpang ti gơh hơgei kơ đe ngê̆ nhơ̆n, pơjing đei um ai ‘nao, ‘lơ̆ng hơ-iă păng kăp gĭt hloh. Ưh adrô̆ chrăh mul meo đơ̆ng tơm ‘long tih kră đunh xơnăm, dang ei, dôm mul meo noh đei chrăh đơ̆ng tơm ka phê kră krŭt, hơ-‘nhăk akŏm dôm kơjă ‘nao, kăp gĭt kơdih ăn tơm ka phê.
Viết bình luận