Lơ̆m hnam iĕ kơ unh hnam yă Kăn Hà tơ̆ xăh Lâm Đớt, apŭng A Lưới, dêh char Thừa Thiên Huế, lơ boa hơri Cha chấp, Ba booch, Ka lới kơ bơngai Pa Cô rim năr oei re ang. Tôch ‘mĕch chă pơtho ăn đe ‘lơ ‘lơ̆p mă lei yă Kăn Hà kŭm tôch tơtăm mưh tơdrong jŏh ayŏ kơ dŏ xoang kơ hơdrech hơdih roi đunh roi vă hiơt hiong lê̆. Yă Kăn Hà hơnơ̆ng tơchĕng truh tơdrong pơtho pơhrăm, tơtă ăn jơhnơr mơlôh chĕp vei kơjăp dôm kơjă kăp gĭt đơ̆ng yă ƀok sơ̆ ‘măn ăn. Đơ̆ng ‘lơ̆p yă Kăn Hà tôch ‘meh hơri hơxang bơih. Truh ‘lŏ vang jang kăch mang, yă mât lơ̆m khul hơri hơxoang chă pơvih ăn ƀô đô̆i. Vih dơ̆ng tơ̆ pơlei, yă Kăn Hà adrin chih răk dôm boa hơri, hơxoang đơ̆ng kon pơlei Cơ Tu.

Dang ei ƀât kră bơih, yă Kăn Hà oei ‘măn lơ jơnăr vă pơtho tơƀôh ăn jơhnơr đơ̆ng rŏng dôm boa hơri, hơxoang đơ̆ng dôm hơdrĕch Pa Cô păng Cơ Tu: “Inh adrin pơtho dơ̆ng ăn jơhnơr đơ̆ng rŏng dôm boa hơri, tơdrong hơxoang kơ dôm hơdrĕch bơngai Cơ Tu, Pa Cô ăn jơhnơr kon sâu. Inh adrin vă dôm tơdrong juăt ‘lơ̆ng đơ̆ng hơdrĕch kon kông nhôn oei kơ hiơt hiong lê̆. Ning mônh kơnh, tơdăh inh lôch ‘nŏh oei đei kon sâu chĕp vei dơ̆ng dôm tơdỏng hơri, hơxoang đơ̆ng hơdrĕch nhôn”.

Tơdăh yă Kăn Hà adrin pơtho pơhrăm ăn kon sâu dôm boa hơri, tơdrong hơxoang so ‘nŏh ngê̆ nhơ̆n Hồ Văn Hạnh, tơ̆ xăh Hồng Trung, apŭng A Lưới adrin pơtho ăn ‘lơ ‘lơ̆p chrăh mul meo. Ƀok Hạnh tơroi, kon pơlei Pa Cô mưh pơgơ̆r soi kơ yă ƀok dăh mă hơmet pơsat ‘nŏh hơnơ̆ng chrăh mul ƀŭ pơdơ̆ng, pơtih ăn pơ hngol bơngai lôch. Kiơ kơ rim unh hnam, kơtum kơtŏng, vă chă chrăh bơ̆n mul bơngai dăh mă kơpô, rơmo, pơyơ̆r ăn yă ƀok sơ̆. ‘Ngoăih kơ ‘nŏh, bơngai Pa Cô oei chrăh mul bơngai chĕp hơlă dăh mă dôm sem tơrong tôch juăt hăm tơdrong arih xa kơ kon pơlei nhen rôih, rơmo, bơbe, iĕr… vă pơrŏ lơ̆m hnam.

Mă lei, kiơ̆ ngê̆ nhơ̆n Hồ Văn Hạnh, dang ei kơsô̆ kră pơlei, ngê̆ nhơ̆n băt păng gơ̆h chrăh mul meo pă tŏ sĕt đĕch, 1 kơsô̆ bơngai đĭ pă jăng bơih, pă kĕ yak vih vât bơih. Yoa thoi noh, kơdih kâu ƀok, oei jăng ‘nŏh vă adrin pơtho ăn kon sâu chrăh mul meo, pơjao tơdrong juăt ‘lơ̆ng đơ̆ng yă ƀok sơ̆ ăn jơhnơr đơ̆ng rŏng, ăn kon sâu kơdih dơ̆ng: “Đơ̆ng rŏng kơ tơdrong tơblăh Mi, truh dang ei tơdrong chrăh mul meo hiơt hiong tôch lơ bơih. Lăp pă tŏ sĕt bơngai kră đĕch oei gơ̆h chrăh. Thoi nŏh mă inh adrin pơtho dơ̆ng ăn jơhnơr mơlôh vă hơnơ̆ng chĕp vei tơdrong juăt ‘nâu. Inh pơgơ̆r pơih lơ lăm hŏk vă tơiung dơ̆ng tơdrong juăt âu, kơdih kâu inh ƀôh tôch hơiă yoa tơdrong juăt chrăh mul meo gơ̆h đei chĕp vei dơ̆ng”.

Vă chĕp vei dôm kơjă kăp gĭt đơ̆ng jŏh ayŏ kơ dŏ xoang ‘lơ̆ng kơ hơdrĕch kon kông, Anih chĕp kơ̆l đảng apŭng A Lưới tơlĕch Tơdrong tơchơ̆t găh "Chĕp vei păng tưk tơiung tơdrong juăt, jŏh ayŏ kơ dŏ xoang kơ dôm hơdrĕch kon kông apŭng A Lưới, đơ̆ng 2021-2023, trong jang truh sơnăm 2030". Tơdrong tơchơ̆t chih hơdăh đon pơhnŏng chĕp vei păng tưk tơiung kơjă kăp gĭt đơ̆ng jŏh ayŏ kơ dŏ xoang kơ dôm hơdrĕch kon kông. Lơ̆m nŏh, pơ ‘nhŏ ăn dôm tơdrong jŏh ayŏ kăp gĭt kơ kon bơngai găh hơnăn tơmam jŏh ayŏ kăp gĭt kơ teh đak; dôm anih gru groa so – tơmam jŏh ayŏ gĭt kăl kơ teh đak, kơ dêh char oei vă hiơt hiong. 

Ƀok Nguyễn Mạnh Hùng, Kơdră vei lăng kon pơlei apŭng A Lưới, dêh char Thừa Thiên Huế tơroi: vă chĕp vei dôm kơjă kăp gĭt đơ̆ng joh ayŏ kơ dŏ xoang so kơ kon pơlei kon kông tơ̆ A Lưới, apŭng pơtho ăn rim anih jang đei ƀơm truh pơih lăm pơtho, tơgĕch iŏk tơdrong tơgŭm đơ̆ng đe kră pơlei, đe ngê̆ nhơ̆n ƀât đe sư oei pran, oei ‘mĕh pơtho pơhrăm: “Vă chĕp vei păng tưk tơiung kơjă kăp gĭt đơ̆ng jŏh ayŏ kơ dŏ xoang kơ dôm hơdrĕch kon kông, lơ̆m trong tơproh jang, chih pơjing tơdrong jang, mă loi jĭ dôm tơdỏng jang gĭt kăl vă tơƀôh ăn tơpôl ‘nŏh apŭng hơnơ̆ng hue lăng truh tơ̆ tơring đei lơ kon pơlei kon kông oei xa. Apŭng oei bơ̆ jang ‘lơ̆ng dôm tơdrong tơgŭm hăm đe ngê̆ nhơ̆n, kră pơlei păng bơngai đei grih, đei bưng ai vă đe sư sơđơ̆ng jơhngâm, chă pơtho tơƀôh ăn jơhnơr mơlôh dôm tơdrong kăl đei chĕp vei, tưk tơiung tơdrong juăt ‘lơ̆ng đơ̆ng hơdrĕch kon kông”.

Apŭng A Lưới hlôi pơgơ̆r tơiung ming tơdrong et soi Ariêu Car, Ariêu A Da lơ̆m dôm năr Joh ayŏ kơ dŏ xoang yoa Trung ương, dêh char, apŭng pơgơ̆r. Apŭng oei athei chih tơbăt tơdrong et soi Ariêu Car jĭ tơmam jŏh ayŏ kăp gĭt kơ teh đak; 100% xăh tơiung ming, chĕp vei tơdrong juăt jŏh ayŏ kơ dŏ xoang tơ̆ pơlei; 100% nơ̆r pơma kơ dôm hơdrech kon kông đei chĕp vei păng hơtŏk pơ ‘lơ̆ng. Apŭng pơgơ̆r chih akŏm păng chĕp vei hơnăn pơlei, hơnăn đak krong, hơnăn kông, dôm hơnăn tơring, nơ̆r pơđơ̆k, tơdrong hơri hơxoang, tơmam tôn reh, nơ̆r pơn, tơdrong tơroi kră sơ̆ kơ dôm hơdrĕch kon kông. Kiơ̆ đơ̆ng nŏh, chih hơmet, in tơlĕch hla ar hăm 2 nơ̆r Pa Cô - Việt, Tà Ôi - Việt păng Cơ Tu - Việt. Găh tơmam xa, apŭng kŭm chih đang hla ar chih dôm tơmam xa đơ̆ng sơ̆ kơ hơdrĕch kon kông tơ̆ A Lưới...

Tơ̆ hơnăp kơnh, apŭng A Lưới vă hơnơ̆ng bơ jang chĕp vei dôm tơdrong juăt ‘lơ̆ng đơ̆ng sơ̆ păng dôm tơmam jŏh ayŏ kơ dŏ xoang hơdai hăm atŏk tơiung chă tơmang lăng găh jŏh ayŏ kơ dŏ xoang, chă tơmang lăng lơ̆m tơpôl, chă tơmang lăng tơ̆ bri brăh kiơ̆ trong jang hơdoi hăm dôm công ty chă tơmang lăng, dôm anih chă chông ba tơmoi; hơtŏk tơdrong tơroi tơbăt lơ̆m mang tơpôl; pơjing păng tưk tơiung dôm tour chă tơmang lăng mă lăp; hăm lơ tơmam chă tơmang lăng tơklep hăm anih gru groa so.

Ƀok Hồ Đăng Thanh Ngọc, Kơdră Khul chih pơđơ̆k dêh char Thừa Thiên Huế ăn tơbăt, khei ‘năr âu ki, Khul tơgŭm ăn apŭng chih răk dôm kơjă kăp gĭt đơ̆ng tơmam jŏh ayŏ kơ kon pơlei A Lưới. ‘Nao hlŏh âu, Khul tơgŭm ăn kon pơlei in tơlĕch 1 kơsơ̆p hla ar găh tơmam xa, hăm 100 tơmam tôch ‘lơ̆ng đơ̆ng tơring groi kông A Lưới păng oei dar dĕh vă tưk tơiung ming dơ̆ng tơdrong jang pơm bô̆i so đĭ hiong đunh kơ au 50 sơnăm sơ̆:

“Apŭng A Lưới hlôi pơgơ̆r tơiung dơ̆ng lơ tơdrong lêh so hăm dôm tơdrong et soi kơ kon pơlei kon kông tơ̆ âu nhen, et jur xa ƀa ‘nao, hum đak krong, tơdrong juăt chă thông bơ̆n druh, dâng Zèng. Dôm tơdrong et soi so ‘nŏh đei pơm tơƀôh dơ̆ng tôch hơiă, tôch ‘lơ̆ng. Bơngai bu đei truh ngôi, lăng ƀôh dôm tơdrong juăt so ‘nŏh gô ƀôh tôch hơiă hăm dôm tơdrong juăt, et soi so tơ̆ tơring groi kông A Lưới hăm lơ tơdrong joh ayŏ kơ dŏ xoang tôch hơiă. Đơ̆ng noh, bơ̆n roi băt hơdăh ƀiơ̆ găh jŏh ayo kơ dŏ xoang tơ̆ groi teh A Lưới âu. Dôm bơngai tơchĕng hơlen găh jŏh ayo kơ dŏ xoang athei tơrek, tơchĕng hơlen mă jrŭ ƀiơ̆ vă gơ̆h chĕp vei kơjăp dôm tơdrong juăt, jŏh ayŏ kơ dŏ xoang ‘lơ̆ng đơ̆ng sơ̆ kơ kon pơlei kon kông tơ̆ tơring groi kông A Lưới”.

Apŭng A Lưới, dêh char Thừa Thiên Huế jĭ tơring akŏm đei lơ tơdrong jŏh ayŏ kơ dŏ xoang kơ tơpôl dôm bơngai Pa Cô, Tà Ôi, Pa Hy, Cơ Tu… Tơdrong jang 6 lơ̆m Tơdrong jang tơm kơ teh đak Atŏk tơiung mŭk drăm, tơpôl tơ̆ tơring kon kông vang tơgop tưk tơiung dơ̆ng kơjă kăp gĭt lơ̆m jơhnơr arih găh jŏh ayŏ kơ dŏ xoang tôch kăp gĭt ‘nŏh. ‘Nâu kŭm jing anih ‘măn răk lơ tơdrong juăt, hnam kơjung, tơmam xa păng tơdrong jŏh ayŏ kơ dŏ xoang lơ̆m năr đơ̆ng kon pơlei kiơ̆ lơ jơhnơr, dôm tơdrong et soi ‘lơ̆ng hơiă kŭm hăm lơ pơlei đei tơdrong jang so sơ̆.