VOV4.Bahnar – A Huynh (bơngai Jarai) oei tơ\ pơlei Chốt, th^ tra#n Sa Thầy, apu\ng Sa Thầy, dêh char Kon Tum hlôi “vei đ^ chăl hơmuh hơdruh tơdăm ăn tơdra hri jua\t jue kon kông”. Tơroi thoi noh, kơlih xơnăm âu hlôi to\k 40 xơnăm bơih mă xư duh tam mă đei ‘nho\ bơngai hưch. Tơdrong jang rim năr kơ Huyn noh năm jang mir, kơmăng vih tơ\ hnam noh bơ\ bro\ đang kơ noh pơdreh bro\ hri hăm dôm tơdrong hơpơi ‘moih ưh kơ ye\ng. Hăm đon nhan păng gơh rơgei găh tơdrong pơm tơle\ch, ako\m păng pơdreh bro\ kon kông, A Huynh đei Teh đak pôk ăn hơnăn “Nge# nhơ\n ưu tu\”.

Tơdra vang vơch mă mih ma duch nă păng bôl boăl to\k mơ\ng noh jing tơdra bro\ K’ni (oei krao tơdie\p) kơyươ A Huynh pơdreh lơ\m ‘măng năm hrip tơdra hri kră xơ\ kơ Anih Rađiô nơ\r pơma Việt Nam tơ\ tơring Tây Nguyên. Bro\ K’ni kơyuơ A Huynh bơ\ kơdih, pha chrih kơmăt. Hăp đei minh đing phat kơjung pơhlom  5 hơđa ti, đei pơklep ph^m pit. Tơlei bro\ dui kơjung kiơ\ đing phat, păng le# rơkăh minh jăl kơjung hloh 1 hơđa ti. Ăh kơ\l tơlei noh cho# minh hlak chai. Ăh pơdreh, noh A Huynh yua minh hlak pơsa phat tơteh ăh tơlei bro\, păng ‘mơ\m hlak chai pơjing tơdra hrơ hrau wơch ‘lơ\ng. A Huynh tơroi, K’ni păng Ting Ning jing 2 kơloăi bro\ mă xư klưh lăp hloh: “Tơdie\p noh jing bro\ minh tơlei, ăh kơ\l tơlei đei hla d^l v^l vă ‘mơ\m ăh [ơ\r dăh mă oei krao bro\ K’ni. Ăh pơdreh, yua jơhnu\l dui tơlei bro\ noh hăp re kiơ\ tơdra đơ\ng [ơ\r păng rơpie\t vă pơdreh. Kơloăi bro\ âu tơnap kơ pơdreh, ưh kơ juăt noh rơgah [ơ\r, rơgah xơkung mă lei ăh juăt bơih noh pơdreh hiôk păng kăp g^t. Oei T^ng n^ng noh pơdreh nhen ch^ng chêng, pơtih chêng dôm to\ noh T^ng N^ng tơlei hăp dôm ăi mơ\n. Minh pôm bro\ T^ng n^ng đei tôm nhen minh hơmru\k ch^ng chêng vă pơdreh tôm kơloăi tơdra kơ ch^ng chêng. Pơdreh T^ng n^ng duh ưh kơ [ônh ôh, mă hăt noh pơdreh ăn bơngai hri, ba athei kiơ\ thoi yơ mă tom păng tro\ hăm [ơ\r noh mă gơh hiôk ‘lơ\ng”.

Pơlei Chốt, th^ tra#n Sa Thầy, dêh char Kon Tum dang ei đei hloh 1 rơbâu ‘nu bơngai, tôm noh hơdrung bơngai Jarai. Tơ\ âu oei răk vei lơ um ai ‘lơ\ng ro\ joh ayo\ juăt jue. Pơlei đei khul pơdreh ch^ng chêng, lơ\m noh đei A Huynh pơgơ\r minh khul.

Atu\m hăm hơmru\k ch^ng chêng, noh tôm adoi đei tơmam pơdreh tơdra hri kơ khul noh kơyuơ A Huynh kơdih pơm tơle\ch kiơ\ tơdrong nhan kơ po: “Inh gơh pơdreh lơ kơloăi bro\ nhen T^ng n^ng,  Klông Pút, Tơdie\p... lăng atu\m dôm tơdra juăt jue kơ bơngai Jrai inh adoi gơh pơdreh ngăl.  Inh lăp kơ tơmam pơdreh tơdra juăt jue. Kơplăh oei ‘la#p [ôh đe mih ma ‘lo\ xơnăm bơ\ ch^ng tơmo, pơdreh ch^ng chêng, bơ\ goong, t^ng n^ng inh vih pơm [oi. Inh adoi hơpơi đơ\ng dang ei truh ning nai kơnh, đei khul mơlôh pơtoi vei răk tơ[ăk mong, ưh gơh hu\t le# tơdrong joh ayo\ juăt jue mă yă [ok pơxư\ ăn. Pơtih nhen bơ\ pơjing Klông pút, ching klơk ‘nâu nai. Dôm tơdrong kiơ inh pơm ưh đei bơngai pơtho, adro# kơdih po inh lăp noh chă ho\k hơlen păng pơm tơle\ch, io\k yua hăp đe\ch. Pơdreh ch^ng chêng adro# hơlen ho\k [oi đơ\ng bơngai ‘lo\ xơnăm đe\ch”.

Đei minh tơdrong kăp g^t hăm A Huynh. Đunh kơ âu  12 xơnăm, noh ăh khei 10 xơnăm 2010, dêh char  Kon Tum pơgơ\r ako\m pơdăh joh hri kon pơlei, A Huynh hlôi pơtruh hăm tơdrong joh hri tơdrong pơdreh ch^ng tơmo pơm ăn khul cha#m hơlen măh chre\ng kơ măt, kơlih âu jing ‘măng mă blu\ng ch^ng tơmo đei [ôh tơ\ Kon Tum. Kơtă đơ\ng ro\ng kơ noh, Anih Joh ayo\ Tơplo\ng kơdâu păng Tơmang pơhiơ\ truh tơ\ hnam A Huynh vă hơlen băt păng xơkơ\t găh tơmam pơdreh tơdra âu. Noh jing ch^ng tơmo kră xơ\ kơyuơ A Huynh chă [ôh tơ\ đak glung Ya Lân, noh dôm hlak tơmo tam mă đei hơmet pơ ‘lơ\ng đơ\ng kon bơngai. Hăm tơdrong [ôh băt ch^ng tơmo xo xe\ch tơ\ tơring Tu Tây Nguyên, xơnăm 2010, A Huynh hlôi đei Anih vei lăng kon pơlei dêh char Kon Tum pôk ăn [ằng hmach bơnê kơyuơ đei jơhngơ\m “Chă ako\m păng vei răk tơmam pơdreh tơdra kră xơ\ ch^ng tơmo”:  “Kơyuơ tơdrong nhan, kơdih po inh năm tơ\ bri koh phat ‘nhăk vih vă bơ\ pơjing. Koh pơle, phat păng năm dônh hlak tơmo ‘nhăk vih pơkăp jing hơmru\k chêng dăh mă pơjing tơmam pơdreh tơdra juăt jue mă kơdih po lăp. Đơ\ng ro\ng kơ noh, inh đei hơmru\k ch^ng chêng tơmo, hơmru\k ch^ng chêng dăh mă tơmam pơdreh tơdra hri gơh bơ\ pơjing hăm phat pơlei, ưh kơ đei kiơ pha ôh thoi noh đe\ch. Tơmam mă inh pơm tơle\ch đei hơmru\k chêng tơmo, goong dăh mă t^ng n^ng vă pơdreh kơchơt”.

Hăm A Huynh, tơdrong chă ako\m păng pơm tơle\ch tơmam pơdreh tơdra noh “kơyuơ kơ nhan”, “bơ\ vă kơ chơt”, mă lei tơpă noh jing minh tơdrong jang vă vei răk tơ[ăk mong dôm kơjă joh ayo\ kăp g^t kơ hơdrung kon pơlei Jarai. Tơdrong rơgei păng đon chơgăm đơ\ng A Huynh hlôi đei teh đak xơkơ\t păng pôk hơnăn Nge# nhơ\n ưu tu\ [ơ\t A Huynh to\k 35 xơnăm:  “Tơdrong đei jơnei đơ\ng kơdih po inh duh đei dêh char tơre\k truh. Inh năm pơdăh ja#p tơringl năm truh Hà Nội păng dôm dêh char nai. Inh adoi đei  Đảng păng Teh đak pôk ăn hơnăn nge# nhơ\n ưu tu\, rim khei đei xa tơgu\m đơ\ng teh đak hloh 800.000 hlj. Oei năm pơdăh, noh khul pơdreh ch^ng chêng kơ pơlei, đei Anih jang joh ayo\ chă chơ vih vơ\t âu to”.

 Hăm tơdrong hơpơi ‘moih vei răk păng pơlan xă tơdrong nhan, gơh rơgei găh joh ayo\ truh hăm đe mơlôh, khei năr âu ki, nge# nhơ\n ưu tu\ A Huynh hlôi ako\m đe hơdruh tơdăm tơ\ pơlei Chốt, th^ tra#n Sa Thầy, (apu\ng Sa Thầy, dêh char Kon Tum) vă pơtho pơdreh ch^ng chêng, hri tơdra kră xơ\ păng pơtho bơ\ pơjing minh [ar kơloăi bro\ kon kông. Xơnăm âu to\k hloh 40 xơnăm, nge# nhơ\n ưu tu\ A Huynh duh oei hăt hot hăm tơdrong chă ako\m, bơ\ pơjing păng pơtho dôm kơloăi bro\ kon kông ăn đe mơlôh, mă “hiơt” he# tơdrong oei hơkăn. Tơpă jing bơngai tơdăm Jarai âu hlôi vei tôm chăl hơmuh hơdruh tơdăm ăn tơdra hri kon kông.

Lan chih păng pơre nơ\r