VOV4.Bahnar – Tơroi truh Tây Nguyên, lơ mih ma duch nă kơche\ng truh kơ bơngai kon kông Êđê, Bahnar dăh mă Sêdang, Jrai hăm joh ayo\ kăp g^t ang hơdăh nhen ch^ng chêng, tơ-rưng dăh mă ch^ng tơmo atu\m hăm dôm tơdra hơxuang pơm vơch đon bơnôh kon bơngai. Mă lei, boăl băt truh tơring teh Tây Nguyên duh jing anih erih xa kơ minh hơdrung bơngai atu\m hăm lơ um ai joh ayo\ kăp g^t kơ hơdrung bơngai nai lơ\m tơring, noh jing bơngai Chu Ru. Bơngai chih kơtơ\ng ang VOV4 đei [ai chih tơroi kơ dôm tơdrong joh ayo\ kăp hri hơxuang kơ bơngai Chu Ru, hơdăh noh tơdra hơxuang Ariya tơguăt hăm tơdrong erih rim kơ năr.

Bơngai Chu Ru erih jang xa mă tơm tơ\ dêh char Lâm Đồng, lơ\m noh ako\m lơ hloh tơ\ apu\ng Đức Trọng păng apu\ng Đơn Dương, anih tơkuh hăm dêh char Ninh Thuận – jing dêh char đei lơ bơngai Chăm erih jang xa đunh xơnăm. Dang ei, bơngai Chu Ru đei kơso# măt bơngai hloh 23 rơbâu ‘nu. Kiơ\ dôm bơngai chih hơlen găh hơdrung bơngai, hơbo\ đơ\ng yă [ok dơnơm xơ\ kơ bơngai Chu Ru jing minh hơdrung bơngai klah đơ\ng bơngai Chăm. Nơ\r pơma đe xư lơ\m gru\p nơ\r pơma Malay – Polynesia – gru\p nơ\r pơma tơje# hăm nơ\r chăm. Mă lei, đei minh gru\p bơngai Chu Ru erih tơje# hăm hơdrung bơngai K’ Ho, noh pơma nơ\r K’Ho lơ\m gru\p nơ\r pơma Môn Khmer. {ok Ya Thi tơ\ xăh Phú Hội, apu\ng Đức Trọng, dêh char Lâm Đồng ăn tơbăt: Joh ayo\ kơ bơngai Chu Ru hrei âu jing tơdrong lu\k lơ\k đơ\ng dôm tơdrong joh ayo\ lơ\m tơring: Nhôn noh bơngai Chu Ru, adrol ki đei krao noh K’ Chu, noh tơroi truh tơm a hla chă nhôn tơklah đơ\ng bơngai Chăm năm erih jang xa tơ\ Lâm Đồng đunh kơ âu đơ\ng 3 truh 400 xơnăm bơih. Truh dang ei duh oei vei đei khôi juăt noh, duh oei vei đei joh ayo\ noh, mă lei hăp adoi hiong minh [ar tơdrong lơ\m joh ayo\ kơ bơngai Chăm, kơlih nhôn erih atu\m hăm bơngai K’Ho. Mă lei phơ pho\ ưh kơx^ joh ayo\ kơ bơngai K’Ho hloi ôh, tơpă noh hăp lu\k lơ\k, nhôn vei to\ xe\t mă lei tôm pơlei pơla nhôn adoi oei lăp kơ joh ayo\ tơm kơ po.

Jăh vă akhan joh ayo\ kăp g^t hơdăh hloh kơ bơngai Chu Ru dang ei noh dôm tơmam pơdreh tơdra atu\m hăm tơdra hơxuang. Tơ\ noh, tơdra hơxuang kơ bơngai  Chu Ru đei lơ kơloăi, kơlu\m nhen le\ tôm tơdrong jang lơ\m tơdrong erih. Lơ\m khôi juăt, đon lui đe xư đei tơdra hơxuang Trum-pô, đei lăng jing tơdra hơxuang gie\ng ‘măn ăn yang hơpang. Lơ\m tơdrong erih rim năr đe xư đei tơdra hơxuang pơyong Damdra – tơdra hơxuang ‘măn ăn dro\nglo drăkăn lơ\m pơlei. ‘Nguaih kơ noh, bơngai Chu Ru oei đei tơdra hơxuang Pawhgơnăng jing tơdra hơxuang ư ang păng tơklăh hăm đe tơmoi truh ako\m et xa. Mă lei, tơje# păng yua hơnơ\ng hloh hăm bơngai Chu Ru noh tơdra hơxuang Ariya. ‘Nâu jing tơdra hơxuang tang măt ăn tơdrong tơguăt tơguăl, ăn tơdrong tơguăt pơlei pơla đei pơdăh lơ\m tôm tơdrong ako\m tih ie\ kơ kon pơlei. Kiơ\ kơ yă Ma Quan tơ\ xăh Tà Năng, apu\ng Đức Trọng, dêh char Lâm Đồng  noh dôm tơdrong hơxuang kơ bơngai Chu Ru đei tơm a hla chă đơ\ng kră xơ\ păng đei um ai nhen hăm dôm tơdrong hơxuang kơ minh [ar hơdrung bơngai kon kông lơ\m tơring, kơlih tơdra hơdu, rơmuơn ăh đe hơxuang: Tơdra hơxuang đei chă kơvơih ti răh, hơtu\n răh jơ\ng; tơmơ\ng răh jơva ch^ng chêng vă hơxuang adoi nhen tơdra hơxuang găh Êđê adoi đei lu\k lơ\k đơ\ng tơdra hơxuang, minh păh noh lu\k lơ\k hăm găh Chăm.

Mưh nhen tơdra hơxuang Ariya păng damdra noh tơdra hơxuang rok kiơ\ d^l v^l hơdu niang niat noh tơdra hơxuang Pawhgơnăng kơ bơngai Chu Ru hơxuang kiơ\ trong pơgăn, hơtu\n jơ\ng, ti noh tơ[ang găh anăp hơkâu hơxuang noh hơtu\n to\k jur ‘lơ\ng tơpă. Tơblang găh tơdrong nhen băl lơ\m tơdra hơxuang kơ bơngai Chu Ru hăm minh [ar hơdrung bơngai lơ\m tơring, mă kăl noh bơngai Chăm, [ok Ya Thi tơ\ xăh Phú Hội, apu\ng Đức Trọng akhan: Roi hơlen băt găh joh ayo\ hơdrung bơngai, inh roi [ôh đơ\ng bơngai Chu Ru păng bơngai Chăm đei dôm tơdrong tơguăt tơje# kơjăp dih băl. Tơdra hơxuang Ariya juăt jue tơpă đei tơm a hla chă đơ\ng joh ayo\ Chăm. Kiơ\ tơdrong ako\m lu\k lơ\k joh ayo\, bơngai Chu Ru hlôi ako\m đei păng rơih io\k lơ kơjă kăp g^t vă tro\ [lep hăm khôi juăt adoi nhen tơdrong erih kơ đe xư. Kơlih tơguăt hăm bri kông hlôi pơjing dôm tơdra hơxuang kăp g^t ăn bơngai Chu Ru. Tôm noh [ônh hiôk pơm ăn rim bơngai ưh đei tơnap kiơ vă pơm kiơ\. {ok Ya Thi ăn tơbăt: Găh hơxuang noh, ariya đei lăng jing hơxuang hmă, nơ\r ariya noh nơ\r đe hơnơ\ng kơyuơ pơma, rim bơngai adoi băt, adoi vao. Hơxuang noh hăp adoi [ônh, hăp jing tơdra hơxuang adrol ki kơ bơngai  Chăm, hăm hơxuang kiơ\ tơdra hăp, kiơ\ ‘lal hlôm hơxuang thoi âu, hơxuang hmă noh ưh kơ kăl kih thuơ\t tơnap kiơ ôh

Kăp g^t păng tơnăp hloh lơ\m tơdra hơxuang kơ bơngai Chu Ru noh jing tơdra hơxuang tơguăt tơguăl tơpôl pơlei pơla kiơ\ tơdra hơxuang Ariya juăt jue.

Lan chih păng pơre nơ\r