Lơ̆m hnam pai gŏ kơ unh hnam, hăm dôm kơƀao ƀa păng ka phê, yă H’Krông, tơ̆ pơlei Yôk Ju, xăh Nâm Nung, tŏk bŏk oei xoi tơbeh kơ ƀa 'nao. Tơmam plang ƀônh ƀŏ noh minh tơm xik, minh pôm ier ơ̆p, minh xiĕr plei 'long păng 'nhot ƀum đơ̆ng pơgar unh hnam. Yă tơroi, xơnăm âu ki, unh hnam đei yua 40 kơƀao ƀa, hloh 2 tâ̆n ka phê găr, tơdrong erih adoi măh mai phĭ tơnŏ. Tơdrong xoi tơbeh kơ ƀa 'nao jing tơdrong ưh gơh kơƀah lơ̆m joh ayŏ kơ bơngai Mnông, vă apinh ăn xơnăm 'nao kơnh, tơdrong erih 'lơ̆ng rŏ hloh: Xŏng ƀa 'nao, đơ̆ng rŏng kơ iŏk yua đang pŭ ƀa vih tơ̆ hnam, xơng yang hri vih, dang ei noh đei ka phê dơ̆ng. 'Nhăk tôm tơmam pơm jang vih tơ̆ hnam, xơng yang hri vih, vă apinh ăn jơhngơ̆m jăn grăng pran ăn unh hnam, ưh đei jĭ pơlŏ trŏ tơngiĕt, xơnăm đơ̆ng rŏng jang xa tơnăp hloh, jơmŭl pơtăm ƀa đei lơ, pơtăm ka phê đei lơ plei hloh...

Dôm khôi juăt xoi tơbeh kơ ƀa 'nao, xoi tơbeh kơ jơhngơ̆m jăn lơ̆m unh hnam, dăh mă et xa kơ pơlei pơla adoi đei pơdreh chĭng chêng, hơri tơdra kră xơ̆..., jing dôm um ai joh ayŏ juăt jue 'lơ̆ng rŏ adoi oei đei kơ bơngai Mnông tơ̆ xăh Nâm Nung răk vei. Atŭm hăm noh kon pơlei adoi vei đei dôm tơdrong jang kră xơ̆ nhen tanh brai, tanh kơđum kơđŏng brŏng jak... Ngê̆ nhơ̆n Y Nhan, oei tơ̆ pơlei Yôk Ju, xăh Nâm Nung ăn tơbăt: Tơdrong jang kơ inh noh kơđum kơđŏng brŏng jak, hơkă jop âu to... păng chă hơjâ̆m văng 'nhik choh jang dơ̆ng. Tơdrong noh inh pơgenh ăh jơ rơvơn đơ̆ng rŏng kơ jang mir, jang ka phê, vă vei răk tơƀăk mong tơdrong jang kră xơ̆ kơ unh hnam. Inh bơ̆ mă tơm noh 'măn yua lơ̆m unh hnam, păng mưh đei đe apinh chă răt noh inh tĕch ăn kơ đe.

Tơ-iung dôm tơdrong 'lơ̆ng rŏ lơ̆m joh ayŏ juăt jue kơ hơdrung hơdrĕch, xơnăm âu ki, jơnŭm pơgơ̆r xăh Nâm Nung hlôi tơgŭm kon pơlei dar deh hơtŏk jang tơmang pơhiơ̆ pơlei pơla. Ƀok Y Krêu, phŏ kơdră pơlei Yôk Ju ăn tơbăt, kon pơlei hlôi pơjing đei dôm grŭp homstay, grŭp pai pơjing tơmam xa, grŭp joh ayŏ kơdŏ xuang vă 'măn jong tơmoi. Dôm hơp tak xăh tanh brai, jơnŭm jang hadoi pai tơdrô ge adoi đei lơ tơmam drăm tĕch tơlĕch lơ̆m tơring: Nhôn jang homstay tơmang pơhiơ̆ tơring tơrang hăm hơpơi 'moih vă vei răk tơƀăk mong joh ayŏ juăt jue kơ hơdrung hơdrĕch po nhen chĭng chêng, akŏm et xa, păng pơdjoi dôm tơdrong jang kră xơ̆ nhen tanh kơđum kơđŏng brŏng jak, tanh brai, tơroi tơbang dôm tơmam xa kơ dôm hơdrung bơngai, tơmam choh pơtăm mă kơdih po pơm tơlĕch, dôm tơmam drăm kăp gĭt kơ tơring vă jong ăn tơmoi truh tơmang, ăn kon pơlei gơh đei iŏk yua lơ hloh păng tơdrong erih gơh tơnăp hloh.

Xăh Nâm Nung (apŭng Krông Nô, dêh char Đăk Nông) jing tơring kăng kư̆ ăh chăl Ƀok N’Trang Lơng Nuih mơng iung tơjră Phlăng tơgar, păng đei pơtoi lơ̆m 2 tơdrong iung tơjră pơrơngei hơdrung hơdrĕch, tơring đei kăng kư̆ B4 – tơroh dêh char 4 hlôi đei xơkơ̆t jing anih grua gra kơ hnưr erih kăch mạng kơ teh đak. Kiơ̆ jăl pơkăp tơmang pơhiơ̆ “Hơri hơ-'mon kơ đak păng unh” lơ̆m Hơgơp tơmo pơkăp đơ̆ng UNESCO Đăk Nông, tơring kăng kư̆ Nâm Nung jing "anih kăp gĭt" pơtho pơhrăm găh tơdrong juăt jue kăch mạng, anih đei mŭk drăm 'măn ăn tơmoi truh tơmang vă băt kơ tơm a hla chă.

Hăm lơ đak glung ro găn bri tơm, tơ̆ Nâm Nung đei lơ tơkơi đak 'lơ̆ng nhen Leng Kum, Leng Ôông, Leng Gungtao…  Atŭm hăm noh jing cham char prăl guăng kơ 'mir ƀa na pơtăm tơ̆ hơla jơ̆ng kông, pơgar 'long xa plei tơ̆ groi tơmo kơmluh... Kiơ̆ kơ yă H’Thương, Phŏ Kơdră Anih vei lăng kon pơlei xăh Nâm Nung, anih gru gra kơ hnưr erih kăch mạng, dôm anih guăng 'lơ̆ng tơmang pơhiơ̆ atŭm hăm um ai joh ayŏ juăt jue kơ dôm hơdrung bơngai jing tơdrong hiôk vă tơring pơih trong ăn hơtŏk tơmang pơhiơ̆. Khei năr âu ki, hlôi đei khul tơmoi truh hăm Nâm Nung, minh ƀar tơmam tanh păng tơdrô ge kơ kon pơlei adoi đei tĕch ăn dôm tơring tơjê̆ păng tĕch ăn tơmoi, jing dôm tơdrong hơ-iă mă blŭng vă kon pơlei jang tơmang pơhiơ̆ tơring tơrang:  Tơdrong hiôk hloh hăm pơkăp jang tơmang pơhiơ̆ tơring tơrang âu noh tơ̆ xăh đei lơ ngê̆ nhơ̆n, găh chĭng chêng, tanh brai, tanh hre pơle pơ-o, păng ngê̆ nhơ̆n hơri tơdra kră xơ̆, hơri hơ-'mon... Păng kiơ̆ kơ inh noh hăm tơdrong hơtŏk tơ-iung dar deh kơ kon pơlei tơpă kơnh brư̆ brư̆ gô gơh jang đei jơnei.

Đei tơdrong joh ayŏ kơ hnưr erih đunh đai, đei cham char plenh teh pơxư̆ ăn uma i guăng 'lơ̆ng, hăm kon bơngai dơnưp dim 'mêm kơ tơmoi, Nâm Nung đei lơ tơdrong hiôk vă jang tơmang pơhiơ̆. Mă thoi noh, tơring teh âu tŏk bŏk oei kăl đei tơdrong axong jang mă tơgăl vă tơ-iung, iŏk jang mŭk drăm hlôi đei, tơpă jing minh anih truh tơmang tơ̆ Hơgơp tơmo gĭt đei pơkăp đơ̆ng UNESCO Đăk Nông.