Tơpang ti gơh hơgei tơgop hơtŏk tơdrong tanh brai kon pơlei Bahnar
Chủ nhật, 07:00, 03/12/2023  H’ Zawut/Lan tơblơ̆ nơ̆r  H’ Zawut/Lan tơblơ̆ nơ̆r
VOV4.Bahnar - Xah Tú An jing minh lơ̆m dôm xah đei jơnei hơlâu tơchơ̆t tơring tơrang ‘nao tơ̆ thĭ xah An Khê, dêh char Gia Lai. Tơdrong hơrih ‘nao, mă lei tơdrong joh ayŏ kăp gĭt kơ kon pơlei Bahnar tơ̆ âu adoi đei vei răk tơƀăk mong. Đe ngê̆ nhơ̆n kơ kâu lak ƀô̆ tanh brai Tú An hlôi tơgop hơtŏk tơdrong tanh brai kơ kon pơlei Bahnar. Lơ̆m noh đei yă Đinh Thị Hà tơ̆ pơlei Pơnang.

Đei rơneh păng tih vơ̆ tơ̆ pơlei Pơnang, xah Tú An, thĭ xah An Khê (dêh char Gia Lai), đơ̆ng oei ‘lâ̆p pơmai Đinh Thị Hà hlôi hram dơh po lơ̆m pơnĭk đak, um dok kơ che tanh Bana. Um rŭp bơngai drăkăn Bahnar tơklĕp hăm không tanh, brai tanh jing tơdrong ưh lai yơ kơƀah lơ̆m tơdrong hơrih rim năr. Noh đe drăkăn Bahnar sơ̆ ki tŏk 15,16 sơnăm hlôi băt tanh brai.

Pơmai Đinh Thị Hà ăn tơbăt, tih vơ̆ hăm khăn pŭ tơ̆ kơdŭ mĕ năm jang tơ̆ mir, tơ-oei ah jih không tanh kơ mĕ ƀơ̆t oei tơ̆ hnam, hăm tơdrong lăp hŏk hơlen pơmai hlôi băt tanh brai đơ̆ng lăp ‘nao 15 sơnăm: “Ƀơ̆t blŭng mĕ pơtho ăn kơ inh tôm tơdrong ƀônh, đơ̆ng rŏng kơ noh pơtho dui brai, vai khăn truh dok che tanh, oei dang ei inh băt tanh lơ tơmam drăm nhen tanh khăn, tanh hơbăn, ao drŏnglo drăkăn, tanh tơpen... Adrol sơ̆ inh gơh tanh tơpen, hơbăn văr, ao, tanh khăn vă yua lơ̆m unh hnam đĕch. Dang ei tanh lơ hloh, đei bơngai chă răt hăm kơjă bram ƀiơ̆ noh inh tĕch, mă lei inh tanh ‘măn yua lơ̆m unh hnam. Rim bơngai lơ̆m hnam athei đei hơbăn ao, tơpen, khăn kơsu ‘măn răk, mưh đei kon iĕ noh ‘măn pŭ kon hơ-ioh”.

Sơnăm âu tŏk hloh 40 sơnăm, hăm tơpang ti gơh hơgei, pơmai Đinh Thị Hà tanh đei lơ tơmam drăm hăm dok um ‘lơ̆ng kăp gĭt. Vă tanh keh đang minh blah hơbăn văr, minh blah khăn noh hiong đunh khei năr; kiơ̆ kơ tơmam đơ̆ng 3 truh 5 năr dah mă lơ̆m 1 giĕng păng phơ phŏ đunh hloh... Kơlih ngê̆ nhơ̆n hiong đunh năr vă dui rim djoi brai dok kăp gĭt, lơ um rŭp. Pơmai ăn tơbăt, bơngai Bahnar hơnơ̆ng yua pơnĭk đak găm, kok dreng... hăm dok um ‘long, ‘nhĕt, pơkao vă tơbang đon lui kơ cham char plenh teh. Mưh kơmâu găm pơtih ăn kơ teh bri giơ̆ng ‘lơ̆ng noh kơmâu brê pơtih ăn đon băt păng tơdrong hơpơi ‘meh đei tơdrong jơnap hơnŭk hơnua: “Mă âu noh inh dok hlak jên, păng minh ƀar um dok nai, inh lăp dok um mă yơ noh inh dui brai kiơ̆ um mă noh. Gơh chă tanh hơbăn văr, tanh khăn adoi nhen thoi ăi, inh ‘meh dok um guăng ‘lơ̆ng, chrih noh pơjing thoi ăi đĕch”

Đơ̆ng rŏng kơ jang mir ƀa na pơtăm, pơmai Đinh Thị Hà pơgenh jơ ‘năr tơ-oei ah không tanh hăm dôm tơdrong hơbĕch kơ po tanh đei lơ tơmam drăm ‘lơ̆ng. Pơmai tanh hơbăn văr, ao, khăn... vă ‘măn yua lơ̆m unh hnam chă hrŭk ah akŏm et xa, pơsĭt pơkong. Rim tơmam pơmai tanh đei noh đei akŏm lơ̆m tơdrong akŏm joh ayŏ kon kông tơ̆ tơring, pơm um pơtih ăn dôm lăm ‘nao hŏk gah tanh brai.

Pơmai Đinh Thị Hà tơroi, hăm lơ tơdrong phara băl, dang ei lơ boăl mơlôh Bahnar ưh đei lăp păng hlôh vao hơdah gah tơdrong kăp gĭt kơ che tanh Bahnar. Vă vei răk tơƀăk mong tơdrong jang juăt jue kon kông po, pơmai hơnơ̆ng ‘măn jơ vă hŏk hơlen đơ̆ng đe ngê̆ nhơ̆n ‘lŏ sơnăm gah dok che kăp gĭt, pơmai adoi hăt hot pơtho ăn dôm bơngai ‘nao tam mă băt tanh. Pơmai Đinh Thị Hà ăn tơbăt: “Inh chơt hơ-iă, ưh pơngơ̆t hŏk hơlen đơ̆ng bơngai nai, vă ning mônh kơnh gô pơtho ăn kon mon, kon sau, athei răk vei ling lang, chĕp vei tơdrong juăt jue đơ̆ng yă ƀok pơsư̆, ưh đei lê̆ hiơt hiong kiơ̆ khei năr dăr sơnăm”

Đunh kơ âu 6 sơnăm, Kâu lak ƀô̆ tanh brai kơ xah Tú An đei tơ-iung pơjing. Mă blŭng Kâu lak ƀô̆ đei 10 ‘nu jang, dang ei đei hloh 10 ‘nu hăm lơ hnưr sơnăm phara băl, ngê̆ nhơ̆n ‘lŏ sơnăm hloh tŏk 80 sơnăm bơih, ‘lâ̆p hloh noh đe hŏk tro hnam trưng Trung hŏk kơ sở. Đe sư atŭm băl sơkơ̆t khŏm mă vei răk joh ayŏ kon kông po.  

‘Nao âu, Kâu lak ƀô̆ tanh brai kơ xah Tú An vang năm akŏm Giĕng joh ayŏ - Tơmang pơhiơ̆ dêh char Gia Lai 2023 tơ̆ pơlei tơm Pleiku. Đe ngê̆ nhơ̆n hlôi pơdah tơdrong tanh brai kơtă ah Cham akŏm Tơguăt tơguăl, hơvơn lơ bơngai truh lăng hơlen. Đe ngê̆ nhơ̆n ăn tơbăt, đơ̆ng mă hơtŏk tơdrong tanh brai, tơdrong juaih kơ pơmai oh roi năr roi đei hơtŏk; tơmam tanh đei ‘lơ̆ng hloh. Ngê̆ nhơ̆n kâu lak ƀô̆ hlôi vang akŏm dôm tơdrong pơkăl tơ̆ dêh char păng tơring Tây Nguyên. Tơmam tanh kơ kon pơlei Bahnar tơ̆ xah Tú An, hlôi jing tơmam kăp gĭt kơ tơring, ưh hơdrô̆ tơgop vei răk tơƀăk mong um ai joh ayŏ kon kông mă oei tơbang đei tơmam drăm tơmang pơhiơ̆ kơ thĭ xah An Khê, dêh char Gia Lai.

H’ Zawut/Lan tơblơ̆ nơ̆r

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC