VOV4.Bahnar - Hơ dai hăm tơ drong chông ba sơ năm so, sơng iŏk sơ năm ‘nao, Tết Nguyên đán jĭ jơ năr vă bơ ngai Việt tơ ƀôh jơ hngâm đon kŭp yom kơ plĕnh tĕh, rim yang păng jơ hngâm đon băt ‘mêm, lui yom kơ yă ƀok, dôm bơ ngai hlôi lôch hơ chăng. Têt oei đei năng jĭ jơ năr ngôi hơ dai, jơ năr mă dôm bơ ngai lơ̆m hnam, kon hơ ‘lơ̆p oei hŏk pơ hrăm, bơ̆ jang hơ tăih kơ pơ lei vih ngôi, sŏng xa hơ dai vă sơng sơ năm ‘nao, jĭ nơ̆r hmach thơ thou ăn jơ hngâm pran, tơ drong hiôk sơ đơ̆ng kŭm nhen chă hơ păh băl jên vă pŭn ai, jang xa đei. Mă đơ̆ng hrei ‘nâu, lơ unh hnam hŭt lê̆ ƀiơ̆ 1,2 tơ drong juăt, soi kơ kŭh mă lei dôm kơ jă kăp gĭt đơ̆ng sơ̆ oei đei chĕp vei ‘lơ̆ng lơ̆m rim hnam, tơ drong juăt ‘lơ̆ng đơ̆ng sơ̆ ưh đei tơ plih kiơ.

Năr ‘nâu, lơ̆m lêh soi ba yang Kong nuh vih tơ̆ plei (lơ̆m ‘năr 23 khei 12 âm), lơ unh hnam hơ met rơ gŏh hnam gŏ hăm đon hơ pơi yang Kong nuh gô tơ roi dôm tơ dỏng ‘lơ̆ng hăm Yang plenh păng đei yang plenh tơ jur ăn tơ drong pŭn ai, hiôk chơt lơ̆m sơ năm ‘nao. Tơ drong ‘nâu oei tơ ƀôh ăn tơ drong sơ đơ̆ng ‘lơ̆ng vă tang găn unh xa, pơ tho ăn kon bơ ngai jang dôm tơ drong ‘lơ̆ng lơ̆m sơ năm ‘nao. Kŭm hăm soi ăn kơ yang Kong nuh, tơ drong juăt năm hơ pong tơ̆ pơ sat, pơ dă 5 kơ loăi plei ‘long soi ăn yă ƀok sơ̆, soi kơ yang tĕh hlôi pơ jing đei tơ drong juăt ‘lơ̆ng lơ̆m năr têt ăn kon bơ ngai Việt pơ ma atŭm, pơ jing đei tơ drong juăt ‘lơ̆ng lơ̆m rim unh hnam pơ ma adrô̆.

Lăng ƀôh dôm tơ drong juăt, et soi lơ̆m unh hnam ƀât năr têt, boăl Ngô Minh Kiên, sinh viên sơ năm mă mônh tơ̆ Hnam trưng hŏk găh tơ drong jang tơ bôl tơ roi: “Kiơ̆ tơ drong juăt đơ̆ng unh hnam nhôn ‘nŏh ƀok bri tôch hơ len găh tơ drong pơ sơ̆r sŏh nhang, soi tơ bĕh. Kơ dih kâu hŏk đei tơ drong ‘nâu kŭm pơm ăn kơ oh tôch hơ iă. Lơ̆m tơ drong arih xa chăl ‘nao, đei lơ bơ ngai ‘mĕh chă hơ len năng dôm tơ drong juăt đơ̆ng so sơ̆, bơ ngai chă dôm tơ drong kăp gĭt lơ̆m chăl ‘nao, nhen ŏh ‘nŏh ‘mĕh chă hơ len năng dôm tơ drong kăp gĭt đơ̆ng kră sơ̆, ‘nâu jĭ 1 tơ drong ‘lơ̆ng tôch kăp gĭt.”

Lơ̆m dôm năr têt, dôm bơ ngai lơ̆m hnam mă năm tơ̆ yơ, jang yă kiơ kŭm vih ngôi hơ dai hăm băl, sŏng xa hơ dai, jet gia pơ ma nuh hăm kơ tum kơ tŏng, ‘nhŏng ŏh, hơ iă sơ năm ăn mĕ ƀă, yă ƀok, năm hơ kŭm, krao khan ƀât blŭng sơ năm vă apinh tơ drong pŭn ai, hmach thơ thou ăn băl dôm tơ drong ‘lơ̆ng hlŏh lơ̆m sơ năm ‘nao.... Boăl Lê Giang, sinh viên Hnam trưng đăi hŏk sư phạm Hà Nội tơ roi, tơ drong ngôi hơ dai hăm mĕ ƀă, yă ƀok păng ‘nhŏng ŏh ling lang đei năng jĭ tơ drong kăl hlŏh lơ̆m năr têt Nguyên đán: “Oh tơ chĕng tơ drong kiơ sư kŭm hue lăng truh tơ drong kăl hlŏh ‘nŏh jĭ dôm tơ drong kăp gĭt kăl đei păng kăl vei lăng. Ƀât lăp bơ̆n ưh pă đei pơm kiơ̆ đĭ đăng. Mă lei dôm tơ drong găh et soi, hơ kŭh kơ yă ƀok, nhen tơ drong gơ măng ‘năr 30 pơ gê ‘năr 1, ‘năr 2, ‘năr 3 ‘nŏh ŏh tơ chĕng tơ drong kiơ athei jang hơ drol ba athei jang hơ drol ‘mơ̆i. Têt jĭ jơ năr vă unh hnam ngôi hơ dai, sŏng xa hơ dai hăm yă ƀok, oei ‘năr 4, ‘năr 5 tơ dăh đei ‘nŏh bơ̆n gơ̆h chă thông.”

‘Ngoăih kơ ‘nŏh, bơ ngai Việt oei đei tơ drong juăt pơm têt, hlôt pơ rŏ pơ kao, mât ngôi tơ̆ hnam đe năr têt, hơ dai hăm đon hơ pơi kơ 1 sơ năm sơ đơ̆ng ‘lơ̆ng, hiôk chơt. Mă oei tơ̆ plei mĕ ƀă, yă ƀok, dăh mă arih xa hơ tăih kơ pơ lei pơ la, tĕh đak, bơ ngai Việt oei ling lang chĕp vei dôm tơ drong juăt ‘lơ̆ng đơ̆ng lơ jơ hnơr adrol sơ̆. Kiơ̆ PGS.TS Nguyễn Văn Huy, sơ̆ pơm Kơ dră Anih vei lăng Tơ mam hơ drĕch Việt Nam, mă đơ̆ng hrei ‘nâu lơ tơ drong juăt ƀât têt đei tơ plih lơ bơih mă lei Tết Nguyên đán oei vei đei tơ drong kăp gĭt, sĭt kơ tang đơ̆ng sư đĕch, oei jing năr lêh gĭt kăl hlŏh, hơ iă hlŏh kơ đĭ đăng hơ drĕch hơ drung đĕch: “Inh tơ chĕng, yak hlŏh khei ‘năr, dăr sơ năm, yak hlŏh tơ drong jur tŏk găh mŭk drăm, tơ pôl, Têt bơ̆n tơ plih lơ mă lei tơ drong gĭt kăl, dôm kơ jă kăp gĭt đơ̆ng têt oei đei vei kơ jăp, pơ tih gia nhen, mưh truh ‘năr 23 khei 12 âm bơ̆n sŏh nhang plang ăn yang Kong nuh vă ba trong sư tŏk tơ̆ plenh, gơ măng sơng sơ năm ‘nao rim bơ ngai ngôi hơ dai, đang kơ ‘nŏh hơ nơ̆ng ƀlŏk truh kơ yă ƀok sơ̆, dôm bơ ngai pơ jing, rong ‘me bơ̆n.”

Lơ̆m tơ drong arih druh kơ tơ pôl bơ̆ jang hăm kơ măy kơ mŏk, kơ tơ drong juăt arih xa tơ̆ tơ ring kơ drâm, 1,2 tơ drong juăt kŭm đei tơ plih ming vă lăp hăm tơ drong arih chăl hle mă lei têt so oei hơ nơ̆ng jing tơ drong ‘lơ̆ng hơ iă hlŏh lơ̆m rim jơ hnơr arih xa juăt jue kơ bơ ngai Việt Nam, oei hơ nơ̆ng chĕp vei đơ̆ng chăl sơ năm ‘nâu truh chăl sơ năm to.

Dơ̆ng: Tơ blơ̆