VOV4.Bahnar – ‘Nhe\m kon tơrong, kon kơlap ‘no\h ‘nhe\m ‘nhot đe\i pai sa hơnơ\ng păng jing ‘nhe\m ‘nhot ngăl chă pai sa lơ\m tơdrpng so\ng sa kơ rim u\nh hnam. Tơdrong sơđơ\ng rơgo\h tơmam sa ăn rim ‘nhe\m ‘nhot au tôch g^t kăl. Mă le\i, tơ\ dêh char Gia Lai, bơ\ jang ve\i lăng, dăr lăng tơdrong chă mu\h kăt kon tơrong, kon kơlap tă tim mă lăng ba kơ jăp kơna tôch mơnat tat lơ\m tơdrong ve\i lăng đe\i ‘lơ\ng, rơgo\h ‘lơ\ng tơmam sa.

Ayun Pa đe\i drơ\ng jing th^ xah đơ\ng sơnăm 2007, hăm măt bơngai kon pơle\i hre\i au tru\h 40.000 ‘nu. Mă le\i, d^ng tru\h dang e\i, th^ xah au oe\i tim mă đe\i an^h tơm [u\h kăt kon tơrong, kon kơlap m^nh [ôt. Ch^n jo# đơ\ng Dơno\ an^h ve\i lăng Mu\k drăm cham char th^ xah, lơ\m tơring đe\i 23 an^h [u\h kăt kơd^h. Atu\m hăm tơdrong tơtăm găh ‘me# ‘mach cham char ‘no\h kon pơle\i th^ xah oe\i tơtăm găh ư\h kơ rơgo\h ‘lơ\ng tơmam sa mư\h an^h bơ\ jang găh au ư\h kơ đe\i dăr lăng an^h tơm kăt [u\h kơd^h au. Mă đơ\ng tơdrong tơtăm ‘no\h lơ lo\h, mă le\i th^ xah Ayun Pa oe\i tim mă đe\i pơ pro\ an^h kăt [u\h m^nh an^h vă ve\i lăng ‘lơ\ng hơ iă. {ok Châu Văn Tuấn- Kơ ie\ng kơdră An^h bơ\ jang ve\i lăng Mu\k drăm bri brăh păng Cham char th^ xah Ayun Pa pơma: “ 23 an^h [u\h kăt kon tơrong je\i đe\i pơ jing kơd^h kơd^h, đe sư chă kăt [u\h kiơ\ đe chă te\ch mơdro. {ơ\t măt ‘no\h bơ\n pơro# pơrôp, dăr lăng, pơtho khan. Găh pơ pro\ an^h [u\h kăt ako\m m^nh [ôt ‘no\h tim mă đe\i ôh. Au ki, Dơno\ an^h ve\i lăng kon pơle\i th^ xah ‘nao pơro# athe\i dăr lăng dơ\ng vă hơmet ming pơ pro\ hơmet.”

Tim mă đe\i an^h kăt [u\h kon tơrong, kon kơlap ako\m je\i jing tơdrong le\i lăi lơ\m dêh char Gia Lai. Jo# tru\h dang e\i, lơ\m dêh char ‘nao đe\i 9 an^h [u\h kăt ako\m tơ\ 6 apu\ng, th^ xah. 11 lơ\m 17 apu\ng th^ xăh uơ oe\i ‘no\h tim mă đe\i pơ pro\ dăh mă đe\i ră bơih trong pơ pro\ jang mă le\i tim mă tơle\ch iung jang. Lơ\m au mă kăl ‘no\h pơle\i tơm Ple\i Ku. Mă đơ\ng An^h tơm kơ dêh char, hăm hlo\h 220.000 ‘nu kon pơle\i er^h sa păng an^h chă pơ tru\h te\ch mơdro ‘nhe\m kon tơrong, kon kơlap ăn rim apu\ng, th^ xah, mă le\i tru\h dang e\i, pơle\i tơm lăp đe\i 1 an^h kăt [u\h kon kơlap ako\m. Đại tá Nguyễn Văn Minh, Kơdră che\p pơgơ\r Dơno\ an^h Kanh sat ve\i lăng Cham char kơ Ko\ng ang dêh char Gia Lai tơbăt, ‘nau jing tơdrong tơm pơm ăn bơ\ jang ve\i lăng rơgo\h ‘lơ\ng tơmam sa tơ [ơ\p tôch tơnap tap:  “Hre\i au, rim an^h bơ\ jang tim mă lăng ba kơ jăp tru\h tơdrong ăn asong vă dăr lăng tơdrong te\ch tơmơ\t kon tơrong. Kơ yuơ lơ lo\h, tơdrong ve\i lăng rơgo\h ‘lơ\ng tơmam sa tơ [ơ\p tôch tơnap tap. An^h bơ\ jang pơgang ve\i lăng kon tơrong đe sư lăp đo\ng yâu pơm kơnăl hlôi lăng hơlen ‘nhe\m ‘lơ\ng tơ\ an^h te\ch mơdro, ‘no\h jing lăp đo\ng yâu ‘nhe\m kon tơrong hlôi đ^ kăt [u\h bơih. Nhôn hlôi ch^h pơ tru\h hla bơar tơroi tơbăt ăn Kơdră che\p pơgơ\r Dko\ng ang dêh char, ap^nh păng tơroi tơbăt ăn Khu\l kơdră che\p pơgơ\r Dơno\ an^h Đảng dêh char, Dơno\ an6h ve\i lăng kon pơle\i dêh char pơro# athe\i rim Dơno\ an^h ve\i lăng kon pơle\i rim apu\ng, th^ xah, pơle\i tơm iung jang dăr lăng, pơ pro\, tơ iung pơ jing rim an^h kăt [u\h kon tơrong kon kơlap ako\m. Vă bơ\n dăr lăng đơ\ng tơm kơ tơdrong rơgo\h ‘lơ\ng tơmam sa, mă [ar dơ\ng sơđơ\ng rơgo\h cham char lơ\m tơring.”

{ok Dương Ngọc Thanh, Kơ ie\ng Kơdră che\p pơgơ\r Dơno\ an^h jang pơgang ve\i lăng kon tơrong dêh char Gia Lai tơbăt, hre\i au m^nh khe\i an^h au ‘nao lăp dăr lăng đe\i 1.000 to\ kơpô, rơmo, dang 10.000 to\ nhu\ng, 5.000 to\ kon kơlap, hơto\ hăm 50% kon tơrong kon kơlap đe te\ch mơdro lơ\m tơring. Pă 268 u\nh hnam kăt [u\h kon tơrong kon kơlap kơ d^h u\nh hnam tơ\ 17 apu\ng, th^ xah, pơle\i tơm tơnap ăn an^h bơ\ jang găh au iung năm dăr lăng hơlen. {ok Dương Ngọc Thanh pơma tơbăt: “Mư\h kon tơrong kon kơlap đe\i kăt [u\h kơd^h lơ\m u\nh hnam ‘no\h nhôn ư\h kơ đe\i tôm khu\l bơ\ jang iung năm dăr lăng. Tơdăh ư\h kơ năm dăr lăng tơdrong kăt [u\h le\i ‘nhe\m kon tơrong te\ch mơdro ăn đe răt sa ư\h kơ jor đe\i tơdrong ư\h kơ gan rơgo\h ‘lơ\ng tơpă mơ\n. Tơdrong ‘no\h jing tơdrong tơnap tap hlo\h kơ an^h joăt jang kơ yuơ lơ\m tơdrong jang hơdrol, lơ\m păng đơ\ng ro\ng je\i ư\h kơ đe\i lăng hơlen ngăl. Kiơ\ kơ &nh, lơ\m tơdrong ư\h kơ gan rơgo\h ‘lơ\ng tơmam sa hre\i au, bơ\ jang pơ pro\, tơ iung pơ jing an^h kăt [u\h ako\m hlôi jing tơdrong kăl hlo\h. Ap^nh khu\l kơdră kơpal kăl lăng ba kơ jăp pơgơ\r iung jang hloi. Trong jang ‘no\h tơpôl vang jang, mă le\i tơdrong jang kăt [u\h kon tơrong kon kơlap tă ư\h kơ io\k đe\i kơ jăp kơna hui đe\i Khu\l jang, rim bơngai vang iung jang kiơ\. Kơ yuơ lơ lo\h, kăl pơ pro\ kon jên bơ\ jang vă tơ iung pơ jing păng lăng ‘nau jing tơdrong jang pơ yua ăn tơpôl.

Bơngai ch^h: Công Bắc

Tơblơ\ nơ\r: Amazư\t