TRONG HƠ MET J& HƠ LO|NG {ÔNH {O|

            Tơ\ tơring Tây Nguyên, yuơ hơyuh to# ‘mi tơplih lơ\m ‘năr ưh kơ đei xđơ\ng, noh kxo# bngai [ơm j^ găh trong dui jơhngơ\m ato\k lơ. Tơdrogn tơroi “Jơhngơ\m jăn pran hăm tơdrong erih” ‘năr âu tơroi găh trong hiôk lơ\m tơdrong hơmet păng tang găn j^ dăng hơlo\ng.  

J^ hơ lo\ng ‘no\h j^ tơ drong j^ lơ\m dăng hơ lo\ng đei j^, pơ ‘nge\h [rê păng j^ hang pơ dui đunh. Lei lăi nhen dôm tơ drong j^ nai, j^ hơ lo\ng đei [o#h j^ ‘nao dăh mă j^ đunh bơ\ih, [ơ\t lăp gô hơ nhăk tru\h j^ amidan, pơm ăn kơ trong dui jơ hngơ\m tơ [ơp mơ mat tat, [ơ\t lăp đei hloi hie\n hăm yu\h, mă loi ‘no\h j^ mư\h pơ chu\ng trong dui jơ hngơ\m.

M^nh [ar trong pơm dă [iơ\ kơ j^ hơ lo\ng:

- Kơ su [ơ\r hăm đak [o\h: Tơ drong ‘lơ\ng đơ\ng kơ su [ơ\r hăm đak [o\h ‘no\h j^ pơ lôch pơ rang, yua thoi no\h [o\h đei lăng ‘no\h j^ 1 kơ loăi pơ gang. Kiơ\ đơ\ng tơ che\ng hơ len, rim bơ ngai jang găh khoa ho\k chă [o#h đei dang 40% dôm bơ ngai j^ hơ lo\ng tơ dăh kơ su [ơ\r hăm đak [o\h 3 ‘măng 1 năr gô hơ met pơ ‘lơ\ng đei tơ drong j^ trong dui jơ hngơ\m âu, mă loi ‘no\h j^ trôm mu\h, lơ\m mu\h, [ơ\r, hơ lo\ng păng tơ ley dăng hơ lo\ng. Buăl gơ\h chă pơm kơ d^h đak [o\h vă yua ăn kơ d^h kâu păng u\nh hnam kiơ\ trong pơm thoi âu: 1 tơ ‘mo\ng [o\h hrâu hăm 1 puăt kơ cho\k đak to\, huơ\r hơ nơ\ng le# [o\h hach, kơ su [ơ\r păng mo\m lơ\m [ơ\r dang 30 giây, yua 3 ‘măng lơ\m 1 năr.

- Yua đak kơ drot: Đak kơ drot ư\h lăp hơ dro# đei dôm kơ chơ\t vitamin đei yua ‘lơ\ng ăn kơ jơ hngơ\m jăn mă oei tơ gu\m hơ to\k tơ drong ke\ tơ jră pơ rang j^, [ơ\t lăp đak kơ drot oei ‘lơ\ng hlo\h kơ Siro hơ met hie\n yua kơ sư pơ jing đei 1 lăm găn ‘lơ\ng ăn kơ dăng hơ lo\ng. Dôm bơ ngai tơ che\ng hơ len tơ [o#h ăn akhan, đak kơ drot roi đei kơ mâu dreng [l^k ‘no\h đei yua roi ‘lơ\ng hlo\h, yua kơ đei lơ kơ chơ\t  tơ jră oxy hóa. Yua kơ chanh đei yua ‘lơ\ng pơm tơ jur đak rơ [ơ\r kơ na buăl gơ\h hrâu 1 tơ ‘mo\ng đak kơ drot, pe\t 1 puăt plei chanh  hăm hla che to\ vă pơm hơ to\k hlo\h 2 ‘măng tơ drong ke\ vei lăng hơ lo\ng, tang găn hơ met j^ hang.

- Đak Súp dăh mă su\p ie\r: đak súp ie\r, su\p ie\r đei lơ acid amin tơ gu\m pơm tơ jur khoak tơ\ tơ so\h, tơ gu\m akâu jăn hu\t le# dôm tơ mam đei pơ răm jăh le\ch tơ\ ‘ngoăih kơ na pơm da\ [iơ\ kơ j^ hơ lo\ng yua đơ\ng khoak ako\m pơm ăn. ‘Ngoăih kơ ‘no\h đak sup ie\r oei đei tơ drong ‘lơ\ng lơ\m tơ drong pơ lôch virus lei lăi nhen pơ gang tang găn j^. Mă lei vă hơ nhăk ăn io\k yua ‘lơ\ng, athei yua kơ loăi đak sup ie\r, su\p ie\r tăh thêm ‘nhot păng [o\h ngot, yua kơ tơ drong hơ doi băl đơ\ng ‘nhot, [o\h ngot hăm ‘nhe\m ie\r păng đak sup gô pơm hơ to\k tơ drong hơ met j^ đơ\ng tơ mam sa âu.

- Kiơ\ kơ yuăn krao Ngải đắng păng pơ kao dur yuăn: Hla ngải đắng đei yua nhen 1 kơ loăi pơ gang hơ met khor hơ lo\ng dăh mă hie\n tôch kơ ‘lơ\ng. Kiơ\ kơ tơ che\ng hơ len đơ\ng rim bơ ngai jang găh khoa ho\k ngải đắng đei yua tôch kơ ‘lơ\ng tơ dăh đei hơ doi hăm dôm kơ loăi pơ gang hla ‘long nai. Pơ t^h gia nhen ngải đắng hơ doi hăm pơ kao dur yuăn gô pơm tơ jur đei tơ drong đơ đik hơ lo\ng, đei yua hơ to\ hăm dôm kơ loăi pơ gang pru\ih đei ‘măn dôm kơ loăi pơ gang.

- Yua toih: Mă khan toi đei [âu hâk, ư\h kơ hiôk mă lei ‘mo\m 1 pôm toi gô đei yua ‘lơ\ng nhen pơ gang hơ met hie\n, tơ gu\m ‘lơ\ng ăn kơ hơ lo\ng ư\h kơ đei pơ chu\ng yua kơ toi đei kơ chơ\t allicin ‘no\h j^ kơ chơ\t kháng sinh kơ tang, ke\ pơ lôch virus păng pơ rang. Buăl gơ\h ‘mo\m pôm toi lăp đo\ng ro\ng kơ [o#h đơ đik hơ lo\ng vă tang găn tơ drong pơ chu\ng păng ‘mo\m roi đunh roi ‘lơ\ng, ‘lo\ng hlo\h ‘no\h j^ đơ\ng 5-10 pơ n^t.

- Rơ\h cam thảo: Rơ\h cam thảo hlôi đei y học cổ truyền phương Đông yua hơ met j^ hơ lo\ng păng j^ virus lơ\m lơ anglo\ xơ năm, hrei ‘nâu oei đei yua lơ hơ met j^ hăm trong ‘mo\m đak kơ su [ơ\r.  

                                                                                      Tơblơ\ nơ\r: Thuem