VOV4.Bahnar -  Tơ̆ pơlei Kplang xăh Tân Tiến, apŭng Krông Pach, dêh char Đăk Lăk lơ xơnăm kơ âu duh oei ang jơva nơ̆r chĭng chêng nhen lĕ tơpăr jơhngơ̆m đon lăp pran kơtang kơ rim ‘nu bơngai tơ̆ tơring âu, pơjing jơhngơ̆m pran joh ayŏ đon bơnôh, đon lui, tơdrong tơguăt tơguăl.

Vă vei răk tơƀăk mong joh ayŏ chĭng chêng, pơlei Kplang hlôi pơjing, pơtoi đei 3 khul pơdreh chĭng chêng tang măt ăn 3 hnưr bơngai: bơngai ‘lŏ, đe tơdăm păng đe hơ ioh. Lơ̆m noh  "pơdjoi pơla unh" ăn kon xâu vei răk tơƀăk mong kơjă joh ayŏ chĭng chêng jing đon hơpơi đơ̆ng 10 ‘nu jang lơ̆m Khul pơdreh chĭng chêng pơlei Kplang. Bơngai ‘lŏ xơnăm hloh hlôi tŏk 80 xơnăm, bơngai mơlôh hloh duh tŏk 50 xơnăm bơih. Ngê̆ nhơ̆n Y Yik Byă (55 xơnăm), jang lơ̆m Khul pơdreh chĭng chêng pơlei Kplang chơt hơ iă tơroi:“Jơva chĭng chêng jing pơhngol kơ bơngai Êđê, kơlih tơdra hăp hơnơ̆ng hrơ hrau đơ̆ng pơhngol kon bơngai hăm bri kông kơdrơ̆ng. Kơyuơ noh, mă tơdrong erih đei lơ tơplih dang yơ, bơngai  Êđê duh oei vei răk joh ayŏ chĭng chêng tơguăt hăm hnam kơjung păng tơdrong erih tơpôl pơlei pơla”.

Hăm tơdrong hơpơi noh, đe ngê̆ nhơ̆n lơ̆m Khul pơdreh chĭng chêng pơlei Kplang hlôi tơgop jơhngơ̆m pơtho ăn đe tơdăm, đe hơ ioh lơ̆m pơlei duh nhen dôm bơngai hŏk pơdreh chĭng chêng yuơ tơring pơgơ̆r. Hloh 3 xơnăm kơ âu, gơnơm tơdrong pơtho dăp đon dăp bơnôh đơ̆ng đe ngê̆ nhơ̆n ‘lŏ xơnăm, Khul chĭng chêng tơdăm kơ pơlei Kplang hlôi gơh pơdreh kloh klĕch, tơguăt dih băl trŏ ƀlep hăm minh ƀar ƀai chêng lơ̆m tơdrong et xa juăt jue kơ bơngai Êđê nhen: Krao vih akŏm, Et xŏng ƀa ‘nao, Et xoi hơdrâ̆m đak, Et jur jang, Et thơ thâu xơnăm erih...

Oh Y Salem Mlô, jing minh lơ̆m 14 ‘nu lơ̆m khul đei (7 ‘nu drŏ nglo, 7 ‘nu drăkăn) kơ Khul chĭng chêng tơdăm pơlei Kplang ăn tơbăt: "Ƀơ̆t oei ‘lâ̆p, inh hơnơ̆ng đei mĕ ƀă axong kiơ̆ truh tơdrong et xa juăt jue lơ̆m pơlei. Lăp kơ jơva chĭng chêng, inh kiơ̆ đe mih ma ‘lŏ xơnăm pơhrăm pơdreh. Mă blŭng noh tôch tơnap mă lei ăh đei đe ngê̆ nhơ̆n pơtho ăn rim tơdrong noh adoi juăt bơih. Dang ei noh rim kơmăng hơtuch kơ giĕng năm hŏk inh adoi truh ngăl, hơ iă hloh noh ăh atŭm hăm bôl boăl lơ̆m khul pơdreh chĭng chêng tơ̆ chơnang pơdăh noh”.

Xơnăm âu tŏk 80 xơnăm, ngê̆ nhơ̆n Y Út Byă, Kơdră pơlei duh jing kơdră Khul pơdreh chĭng chêng kơ pơlei Kplang duh oei răk minh tơdrong noh chĭng chêng jing mŭk tơmam kăp gĭt kơ yă ƀok pơxư̆ ăn, mưh ưh adrin pơtho ăn kon xâu noh ning mônh kơnh đe kră lôch hơchăng pă đei bu gơh pơdreh chĭng chêng bơih. Yuơ noh, ưh adrô̆ pơtho pơdreh chĭng chêng ăn đe tơdăm, ngê̆ nhơ̆n Y Út oei atŭm hăm đe ngê̆ nhơ̆n nai oei akŏm khul pơdreh chĭng chêng hơ ioh.

Hơnơ̆ng ăh khei pơdơh hŏk, rim ngê̆ nhơ̆n năm truh rim unh hnam hơvơn đe oh năm hŏk lăm pơdreh chĭng chêng. Đơ̆ng 10 xơnăm đe oh gơh akŏm lơ̆m khul pơdreh chĭng chêng vă pơtơm pơhrăm tôn chĭng Kram, lơ hơ ioh hơbĕch chăm, hăt hot pơhrăm, đunh kơ noh hlôi gơh chă tôn pơdreh dôm ƀai chêng tơm. Lăng kon xâu hăt hot pơhrăm, ngê̆ nhơ̆n Y Út lui ngeh, khul mơlôh hrei âu đei đe ngê̆ nhơ̆n lơ̆m Khul pơdreh chĭng chêng pơtho pơdjoi tơdrong jang vei răk tơƀăk mong ăn jơva chĭng chêng ling lang ang bang lơ̆m pơlei pơla.

Vă vei răk tơƀăk mong kơjă joh ayŏ chĭng chêng, dôm xơnăm kơ âu, jơnŭm pơgơ̆r tơring hlôi pơgơ̆r minh ƀar tơdrong et xa tơguăt hăm pơdreh chĭng chêng; răt 3 hơmrŭk chĭng chêng ‘nao, 20 blăh hơbăn ai tanh juăt jue kơ rim khul pơdreh chĭng chêng; man hnam hơkŭm tơpôl tơ̆ pơlei Kplang; pơih 6 lăm hŏk găh pơdreh chĭng chêng ăn pơhlom 200 ‘nu tơdăm, đe hơ ioh.

Lan chih păng pơre nơ̆r