VOV4.Bahnar - Đei tơ mât yoa đơ\ng sơ năm 2010, truh dang ei, Plei jo\h ayo\ kơ do\ xoang păng chă tơ mang lăng kơ dôm hơ dre\ch kon kông Việt Nam, tơ\ xăh Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội hlôi păng to\k bo\k pơm hơ to\k hơ năp jang đơ\ng 1 bơ bu\ng hnam atu\m kơ 54 hơ dre\ch hơ drung. Ưh lăp jing 1 an^h chă tơ mang lăng, ngôi pơ chơt đe\ch, Plei jo\h ayo\ kơ do\ xoang oei jing an^h pơ gơ\r dôm tơ drong lêh, et soi, tơ [ôh dơ\ng tơ drong juăt so sơ\, tơ drong pơm ngôi, tơ đrong jang so kơ kon pơ lei kon kông, tơ gop roi tơ [ôh um rup, hơ met kơ jăp tơ drong pơ vei đơ\ng rim hơ dre\ch hơ drung Việt Nam păng pôk pơ ư, tơ iung tơ drong jo\h ayo\ kơ do\ xoang ‘lơ\ng hơ iă kơ hơ dre\ch bơ ngai Việt. Mă lei, hơ dai hăm dôm tơ drong jơ nei io\k đei, dôm tơ mam chă tơ mang lăng tơ\ Plei jo\h ayo\ kơ do\ xoang oei năng ưh kơ lơ păng tam gan ‘lơ\ng hơ iă.

Io\k đơ\ng tơ\ mơ\t lơ\m bơ\ jang tru\h dang, an^h vei lăng plei jo\h ayo\ păng tơ mang lăng kơ rim hơ dre\ch hơ dru\ng Việt Nam hlôi đei lơ tơ drong tơ pl^h lơ\m trong bơ\ jang, pơ tru\h pơ v^h pơ văn. Tơ drong ăn kon pơ lei rim hơ dre\ch kon kông, rim tơ mam jo\h ayo\ đơ\ng lơ tơ ring hơ tăih hơ to\ nhen Hà Giang, Gia Lai, Sóc Trăng…. v^h bơ\ jang hơ nơ\ng hlôi pơm đei tơ drong ar^h păng tơ drong hơ iă lơ lơ\m rim tơ drong jang tơ\ pơ lei. Dôm tơ ring pro\h hơ met pơ tăm pơ kao  tam giác mạch, pơ kao dur yuăn, dăh mă pơ dă tơ [o#h tơ mam pơ ro\ pơm hăm ti tơ\ dôm pơ lei tơ drong jang joăt joe, ku\m tơ gop pơm hrăp ‘me\h vă tơ mang lăng, ngôi pơ chơt, răt tơ mam đơ\ng tơ moi.  Rim khei, an^h vei lăng pơ lei tơ le\ch tơ drong jang, tơ [o#h dơ\ng lơ le#h kră sơ\ kơ rim hơ dre\ch hơ dru\ng, vei vei răk, hơ to\k păng io\k jang rim tơ mam jo\h ayo\ so, hơ to\k loi dơ\ng tơ drong 1 jơ hngơ\m đon, tơ drong hlo#h vao d^h băl đơ\ng rim hơ dre\ch hơ dru\ng. Mă lei, rim tơ drong pơ v^h pơ văn, tơ mam tơ mang lăng đơ\ng plei jo\h ayo\ oei lơ tam mă ’lơ\ng. Mă loi ‘no\h j^ an^h jang kăl pơ yua ăn [^ch pơ dơ\h tơ\ kơ măng oei tôch to\ se\t. Yă Nguyễn Thị Kim An – m^nh ‘nu bơ ngai đơ\ng te\h đak bơ\n to\k bo\k ar^h sa tơ\ Anh, vă nhen sơ năm ku\m hăm u\nh hnam bro\k tơ\ te\h đak pơ dơ\h tơ ngie\t, đơ\ng ro\ng 1 măng [^ch pơ dơ\h tơ\ kơ măng tơ\ plei, hơ len lăng: Plei jo\h ayo\ kơ rim hơ dre\ch hơ dru\ng Việt Nam, rim sơ năm ^nh tă kơ năm tơ\ âu ngăl, đơ\ng [ơ\t ‘nao et hơ to\k pơ lei, ^nh đ^ v^h tơ\ âu bơ\ih. Đ^ đăng dôm ‘măng hơ drol ^nh tam mă [^ch tep tơ\ âu ‘mơ\i. Mă lei hlo\h 1 măng brei ‘no\h ^nh ku\m lăng [o#h 1,2 tơ drong tam mă ‘lơ\ng. An^h jang kăl, pơ t^h gia nhôn tru\h tơ\ âu, hnam homestay to\ se\t hlo\h đe athei đei tôm, đak nhă, điên thoăi, internet, che yua, ‘no\h j^ tơ drong kăl hlo\h. Ư|h kơ đei. ‘No\h j^  Việt Nam bơ\n oei tam mă đei, pơm liơ tơ moi te\h đak đe tru\h oei gơ\h.

Vang tơ che\ng lei lăi hăm yă Nguyễn Thị Kim An, [ok Nguyễn Đức Khoa, Thây pơ tho hnam trưng Cao Đẳng Đại Việt, m^nh lơ\m dôm an^h pơ tho ho\k đei an^h jang găh tơ mang lăng pơ jao hơ năp jang pơ gơ\r pơ long păng asong hla ar tơ băt vei lăng tơ mang lăng, ku\m nhen tơ drong jang pơ tho tơ gop nơ\r: plei jo\h ayo\ kăl kơ hro#ih hơ met ‘lơ\ng dôm tơ drong tam mă ‘lơ\ng găh pơ v^h pơ văn [^ch ngôi kơ tă. Kăl kơ pơ tho, pơ hrăm ăn kơ d^h kon pơ lei kon kông tơ\ pơ lei băt trong sơng tơ moi păng pơ v^h pơ văn tơ moi [^ch tơ\ gơ măng tơ\ rim hnam tơ pôl âu. Hơ dai hăm ‘no\h, [ok Khoa oei tơ [o#h thim 1,2 tơ drong tam mă ‘lơ\ng găh, tơ roi kơ tơ\ng ang ăn tơ moi: Hơ drol sơ\, ^nh ku\m hlôi pơ tho ăn bơ ngai jang tơ roi tơ băt ăn plei jo\h ayo\ bơ\ih. Mă lei lơ\m prăt 1 khei ‘năr, âu ki ^nh mơ\ng ‘no\h dôm tơ roi ‘no\h tam mă ‘lơ\ng. Plei jo\h ayo\ kơ na tơ drong jang ‘no\h tơ drong jang tơ roi tơ băt păng hơ to\k ’lơ\ng tơ drong jang đơ\ng bơ ngai jang tơ roi tơ băt păng bơ ngai jang pơ tho tơ [o#h tơ\ an^h. Ako\m hăm kơ rim an^h tơ mang lăng athei đei dôm hla ar pơ dă le# vă tơ moi gơ\h lăng kơ tơ\ng ang yua kơ tơ mam đơ\ng bơ\n [ơm tru\h jo\h ayo\ kon bơ ngai, tru\h tơ roi. Tơ roi to\ se\t de#h ‘no\h kơ jă kăp g^t tơ jur he# tôch kơ lơ. Lei lăi thoi no\h, bơ\n athei hơ met ăn 1 gre điên 1 pôm aloa ie\ pơ klep hăm  1 kơ măy hyup vă bơ ngai huơ\r gre tru\h an^h hơ yơ ‘no\h kơ t^t sư ‘no\h re kơ d^h.  

Kiơ\ an^h jang vei lăng găh tơ mang lăng, lơ\m 10 khei blu\ng sơ năm, kơ so# tơ moi tơ mang lăng tru\h hăm an^h tơm Hà Nội to\k tru\h hlo\h 20 triệu ‘nu, lơ\m no\h tơ moi apu\ng ple\nh te\h đei dang 5 triệu ‘nu. Mă lei, kơ so# tơ moi tru\h tơ\ plei jo\h ayo\ păng tơ mang lăng kơ rim hơ dre\ch hơ dru\ng Việt Nam lăp io\k đei kơ so# to\ se\t ‘no\h j^ 600 rơ bâu ‘nu đe\ch. Tơ drong tơm hơ drin đơ\ng Pơ lei sơ năm ‘nâu ku\m lăp dơ\ng kơ so# 700 rơ bâu ‘nu tơ moi. {ok Trịnh Ngọc Chung – Pho\ kơ dră an^h vei lăng plei jo\h ayo\ păng tơ mang lăng kơ rim hơ dre\ch hơ dru\ng Việt Nam tơ băt tơ drong tơm đơ\ng dôm tơ drong ư\h tam mă ‘lơ\ng ‘nao tơ roi ‘no\h j^ yua đơ\ng tơ drong jang pơ gơ\r đơ\ng Pơ lei tam mă lăp, bơ ngai jang oei to\ se\t. An^h vei lăng gô hơ nơ\ng pơ\ih đei lơ tơ drong jang hlo\h, hơ nơ\ng hlo\h, tơ roi pơ tru\h păng jang pơ ke\h dôm tơ drong pơ v^h pơ văn ‘nao vă pơm lăp hăm ‘me\h vă đơ\ng tơ moi. Găh trong vă jang đơ\ng nhôn tơ\ hơ năp kơnh, đei 2 tơ drong nhôn gô ako\m pơ gơ\r jang mă đei. Mă mônh ‘no\h tơ drong jang pơ v^h pơ văn, nhôn gô đei dôm pơ v^h pơ văn [^ch pơ dơ\h ngôi tơ\ kơ măng, an^h tơ mam sa, năm lăng. Nhôn gô yak tru\h pơ gơ\r rim gie\ng jo\h ayo\ tơ\ rim tơ ring tơ\ Hà Nội. Nhôn ku\m krao hơ vơn tơ mơ\t jên jang lơ\m rim pơ v^h pơ văn [^ch pơ dơ\h ngôi kơ tă tơ\ kơ măng. Mă hơ dăh ‘no\h nhôn tơ\ âu tam mă đei pơ v^h pơ văn ‘no\h ‘lơ\ng. Nhôn gô lăng lơ\m rim an^h [^ch pơ dơ\h ngôi bri brăh, ‘nao dăh mă homestay. Mă 2 ‘no\h nhôn gô tu\n pran tơ drong jang tơ roi tơ băt, tơ [o#h păng jang hơ dai hăm rim an^h jang tơ mang lăng.

Pơm tơ\ thị xã Sơn Tây, m^nh lơ\m dôm ‘măng năm mơ\t lơ\m an^h tơm, hăm hơ găt să dang 1500 ha ‘no\h đei pơ đ^ đak hăm te\h, đei tơ mơ\t jên ming man lơ hnam oei kiơ\ tơ drong hơ iă đơ\ng 54 hơ dre\ch hơ dru\ng ‘nho\ng o\h, plei jo\h ayo\ păng tơ mang lăng kơ rim hơ dre\ch hơ dru\ng Việt Nam đei lơ tơ drong ‘lơ\ng vă jing 1 an^h tru\h ăn dôm bơ ngai bu ‘me\h chă hơ len lăng jo\h ayo\ joăt joe, mă loi ‘no\h j^ jo\h ayo\ kơ rim hơ dre\ch hơ dru\ng tơ ring groi kông. Hăm dôm tơ drong tơ pl^h hlôi đei bơ ngai tang măt an^h vei lăng pơ kăp, hơ me\ng plei jo\h ayo\ păng tơ mang lăng kơ rim hơ dre\ch hơ dru\ng Việt Nam gô hro#ih đei tơ pl^h ‘lơ\ng, pơm lăp lơ hlo\h tơ drong hơ me\ng đơ\ng tơ moi, ku\m nhen jang ‘lơ\ng hơ năp jang pơm gơng tơ [ư\h, tơ roi tơ [o#h dôm tơ mam kăp g^t joăt joe so kơ rim hơ dre\ch hơ dru\ng.

Hoàng Minh/VOV4: Ch^h

Thuem: Tơ blơ\